Tarihsel ve kültürel birikimi yansıtan kütüphaneler, hem edebiyat hem de estetik kültürün yaşatıldığı mekanlardır. Sevenlerine keşfedilmeyi bekleyen üç eşsiz kütüphane..
1-AHMEH HAMDİ TANPINAR EDEBİYAT MÜZE KÜTÜPHANESİ
“Ne içindeyim zamanın,
Ne de büsbütün dışında”
diyen şairimizin adını şiirleriyle olduğu kadar kütüphanesiyle de yaşatmaktır görevimiz…
Dünyanın çeşitli ülkelerinde tanınmış yazarlar adına edebiyat evleri ve müzeleri vardır. Edebiyat evleri ve müzeleri bulundukları kentin, edebiyat ve estetik kültürünün yaşandığı ve geliştirildiği ortamlar olarak bu kurumların koleksiyonlarında güncel estetik ve edebiyat ile ilgili yapıtlar bulunduğu gibi eski el yazmaları ve basma eserlerde sergilenmektedir. Ahmet Hamdi Tanpınar Müze Kütüphanesi de bu çizgide oluşturulmuş bir müze kütüphane olarak oldukça önemlidir.
Edebiyat müze kütüphaneleri tarihsel ve güncel yapıtları içeren kurumlardır. Söz konusu yazmaların bazı özgün basımları ve tıpkıbasımları ve bazı yazarların kullandığı özel eşyaları Edebiyat Müze Kütüphanelerinin müze boyutunu oluşturmaktadır. 20. yüzyıldan itibaren Türk edebiyatı üst başlığı altında toplanan her türden yazınsal ve yazın-bilimsel yapıtlar ve yazınsal eleştirinin yanı sıra edebiyat dergileri ve ödül almış eserlerde kütüphane boyutunu oluşturmaktadır.
Gülhane’deki Alay Köşkü’nde yer alan Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müzesi 2011 yılında açılmıştır. İçerisinde 1000’i aşkın yazara ait 9000’i aşkın kitap bulunmaktadır.
Koleksiyonda kent kitapları, Marmara Bölgesi yazarlarına ait kitaplar, kuram ve estetik kitapları, ödüllü Türkçe kitaplar, Nobel ödüllü kitaplar gibi bölgesel ve evrensel edebiyata odaklanan eserler yer almaktadır. Kütüphanede ayrıca 33 yazara ait eşya ve belgeler sergilenmekte, çeşitli edebiyat etkinlikleri de sürdürülmektedir.
Müzede bugüne değin edebiyat ve sanat alanlarında çeşitli ödüller almış kitapların sergileneceği bir alan bulunmaktadır. Edebiyat tarihimizin seçkin 60 dergisinin tıpkıbasımları yapılarak, ilk sayıları ile yayın hayatı sona erenlerin son sayılarının yer aldığı bir alan oluşturulmuştur.Ayrıca kütüphanede çeşitli köşelerde, büyükelçilerin, yabancı yazar ve çizerlerin İstanbul’dan yazdıkları mektupların tıpkıbasımları ile bu mektuplara yer verilen kitaplar da yer almaktadır.
Edebiyat müze kütüphanesine adını veren edebiyatçımız Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yanı sıra Yahya Kemal, Orhan Pamuk ve Nedim’in hem kendi eserlerinden hem de onlar hakkında yazılmış eserlerden oluşan özel koleksiyonlar bulunmaktadır. Ayrıca Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kendi eliyle dostlarına yazdığı mektuplar sergilenmektedir.
2- İBB ATATÜRK KİTAPLIĞI
Cumhuriyet döneminin en eski kütüphanelerinden olma özelliği taşıyan Atatürk Kitaplığı, yalnızca geniş koleksiyonu ve ulaşılabilirliğiyle değil mimari özellikleriyle de dikkat çekmeyi başaranlardan.
1930’larda Mimar Sedat Hakkı Eldem tarafından tasarlanan, altıgen elemanlardan oluşan ve Türk mimarisiyle modernizmi sentezleyen bina, üç katlıdır. El yazmaları ve nadir kitaplardan haritalara, süreli yayınlardan yeni yayınlara geniş bir koleksiyona sahip kütüphanede aynı zamanda cilthane ve kitap hastanesi / restorasyon bölümleri de bulunmaktadır.
Cumhuriyet döneminde kurulan ilk belediye kütüphanesi olan İBB Atatürk Kitaplığı, İBB Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü, kütüphaneler ve müzeler olmak üzere iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü’nün yönetim merkezi olarak kullanılan Atatürk Kitaplığı binası, Sedat Hakkı Eldem’in mimari projesi üzerine Koç Vakfı tarafından Cumhuriyetin 50. yılı hatırası olarak 1973 yılında yapılmış, 1981 yılından beri de kütüphane olarak kullanılmaktadır.
1995 yılına kadar Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü, kütüphane olarak sadece Atatürk Kitaplığı, müze olarak ise Şehir, Aşiyan, Tanzimat, Karikatür ve Mizah ile Atatürk Müzesi’nden oluşmaktaymış. 1995 yılında İETT’den 5 adet otobüs alarak gezici (mobil) kütüphaneler oluşturulmuş, 1997 yılında ise halen kullanılmakta olan midibüsler satın alınarak kütüphane olarak iç mekan düzenlemeleri yapılmıştır. Her mobil kütüphanede 3 bin civarında kitap bulunmakta ve şehrin varoşları dediğimiz civar semtler başta olmak üzere her otobüs 20 ayrı yerde hizmet vermektedir.
Adeta bir kültür hazinesi olan zengin deposu, cilt ve onarım atölyesi, konferans ve sergi salonları gibi pek çok özelliği ile dikkat çeken İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nda gayet zengin kitap, dergi, gazete, salname (yıllık), takvim, harita, atlas, albüm ve kartpostal koleksiyonlarının yanı sıra yazma eserler, yazma Kur’anlar, arşiv belgeleri, fermanlar, haritalar ve özel bir müzik notası da koleksiyonu bulunmaktadır.
Atatürk kitaplığında modern bir kütüphanede bulunması gereken her bölüm mevcuttur. Okuma salonu, araştırma salonu, süreli yayınlar bölümü, İstanbul kitaplığı, bilgi işlem ve teknik hizmetler bölümü ve kitap deposu olmak üzere bölümlere ayrılmıştır.
Zengin bir koleksiyona sahip olan kütüphane Türkiye’nin en iyi 10 kütüphanesi arasında birinci sırada yer almaktadır.
3- BEYAZIT DEVLET KÜTÜPHANESİ
Haftanın her günü 24 saat açık olan Türkiye’nin ilk devlet kütüphanesi ile tanışın!
Beyazıt Devlet Kütüphanesi 1884 yılında Beyazıt Külliyesi’nin İmaret kısmında hizmete açılmıştır. İstanbul’un farklı köşelerindeki vakıf kütüphaneleri, cami ve türbelerin koleksiyonlarının korunma amacıyla bir araya getirilmiş, temelleri atılan koleksiyon yıllar içinde genişlerken, ülke kütüphanelerindeki ilk cilt atölyesi ve matbaa da bu kütüphanede açılmıştır. Kütüphane kişilere 17 kubbeli tarihi bir binada araştırma ve okuma imkanı tanımaktadır.
Beyazıt Devlet Kütüphanesi’nin kuruluşu ve oluşumu ile oldukça önemlidir. Kuruluşu sırasında yapılan harcamalar devlet eliyle karşılanmış, ancak restorasyonun bir an önce bitirilmesi için II. Abdülhamid şahsi bütçesinden de yardımda bulunarak işi hızlandırmıştır. Açılan kütüphane vakıf kütüphanelerinden farklı olarak Maarif Nezâreti’ne bağlanmıştır.
Balkan Savaşı yıllarında kaybedilen Osmanlı topraklarından kaçırılan kitaplar Beyazıt Devlet Kütüphanesi’nde depolanmıştır. Kuruluşundan itibaren vakıf, bağış ve nakil suretiyle bu kütüphaneye devredilen kitapların büyük bir kısmı yazma ve eski harfli basma eserlerdir.
Dünyanın en güzel nesneleri olan kitaplara ev sahipliği yapan kütüphane, kitapların yanında dergileri, gazeteleri ve tüm koleksiyonu ile yediden yetmişe herkese kapılarını açmakta ve süre sıkıntısı olmadan kendinde yaşatmaktadır. Ziyaretçilerine geniş imkanlar sunmakta ve çalışma ortamı sağlamaktadır.
Tarihin modern zamanla buluşma noktasıdır Beyazıt Kütüphanesi…
İstisna yazarlara, istisna zamanlara…
