Sanat eserlerinin birçoğunda doğa ile birey iç içedir. Doğanın eşsiz güzelliği ile bu güzelliğin içinde rol alan bireyleri yansıtan en dikkat çekici akım ise şüphesiz izlenimciliktir. Bu akımın önemli temsilcileri arasında bulunan Valentin Aleksandrovich Serov, izlenimcilik yoluyla Rus sanatına yeni bir üslup ve dünya görüşü kazandırmıştır.
19.yüzyılın önemli sanatçısı olan Valentin Aleksandrovich Serov’un sanat görüşleriyle dönemin kültürel özelliklerini içinde barındıran “Girl with Peaches” adlı tabloyu inceleyeceğiz.
Valentin Aleksandrovich Serov Kimdir?
Valentin Aleksandrovich Serov, 1885 yılında St.Petersburg’da dünyaya gelmiştir. Besteci olan babası Aleksandr Serov ve hem müzisyen hem yazar olan annesi Valentina Serov, sanatçının kariyerine önemli katkılar sağlamıştır.
Sanatçı, erken dönemde Rusya’nın önde gelen sanatçılarından İlya Repin’den dersler almış. Daha sonra St. Petersburg Sanat Akademisinde eğitimine devam etmiştir. Resmettiği ilk portrelerinden olan “Girl with Peaches” ve “Girl in the Sunlight” gibi eserleri Rusya’da bulunan Tretyakov Galerisinde sergilenmiştir.
Art Nouveau, mücevher, resim ve grafik gibi alanlarda sanatçıların duygularını ifade etmek için tercih ettikleri sanat akımı olmuş. Serov’da portre türü ile Art Nouveau’nun biçimsel ideali arasındaki kesimini keşfetmiş olmasıyla benzersiz eserler ortaya çıkarmıştır. Özellikle “kadın” kavramı ve “yumuşak çizgiler” temalarını benimseyen bu akım sanatçı portrelerinde izlenimcilik yoluyla Realizmden Art Nouveau’ya geçişi yansıtarak Rusya’nın sanat camiasına yeni bir bakış açısı kazandırmıştır.
“Girl with Peaches (Şeftalili Kız)”
Serov’un çoğu sanat eserinde karşıt sanatsal görüşleri ve dönemin kültürel özelliklerini bir arada görmek mümkündür. Bu, ilk portrelerinden olan “Girl with Peaches (Şeftalili kız)” adlı tabloda da görünür niteliktedir. Bu eser, sanatçıyı çok derin bir düzeyde anlamamızı sağlayan eşsiz bir eserdir.
Tabloda resmedilen kız, Rusya’da sanatçıları koruyan ve destekleyen Abramtsevo Sanatçılar Topluluğunu kuran Savva Mamontova’nın kızı Vera Mamontovadır.
Şeftalili Kız, Serov’un eski ustaların başyapıtlarını incelediği İtalya gezisinden sonra yaratılmıştır. İtalya’da meşhur olan Rönesans veya Barok sanatçılarının eserlerinden bağımsız bir şekilde Empresyonist tarzda resmetmiştir. Empresyonist tarz, nesneleri gerçekçi bir şekilde betimlemek yerine ışık, renk ve hareketle izlenimlerin hızlı bir şekilde yakalanmasına odaklanır. O dönemde İtalya’da izlenimcilik akımı yaygın değilken ve çok az Rus sanatçı empresyonizme hakimken tabloyu resmetmesi eseri ilginç kılan özelliklerden biridir. Rusya’daki çoğu sanatçı gerçekçilik akımının ön planda olduğu eğitimler alıyordu. Lakin Serov kendi sezgilerine güvenerek bir Empresyonist gibi resmetmiştir.
Portre detaylı incelendiğinde fırça darbelerinin gizlenmediği görülür. Bu da tabloya doğal bir atmosfer sağlamaktadır. Serov’un bir yaşam anını yakalama arzusunu da görebilmek mümkündür. Sanki kız odaya yeni girmiş gibidir. Yanaklarındaki allık bize bunu anlatır. Az önce masaya oturmuş ve bir şeftali kapmış. Bıçakla kesip meyvenin tadını çıkaracakmış gibi bir izlenim hakimdir.
Tabloda Empresyonistlerin sevdiği her detayı görmek mümkündür. Doruk noktası ve çarpık olay örgüsü bulunmaz sadece bizlere günlük hayattan bir an yaşatır. Ayrıca Empresyonist sanatçılarda sıkça görülen rastgele kompozisyon etkisi de mevcuttur. Bunun tablodaki önemli göstergesi alanın çerçeve tarafından ne kadar ilginç bir şekilde kesildiği detayıdır. Solda başka bir odanın kenarı ve içinde bir sandalye görünür. Sağda ise şamdan çerçeveye zar zor sığmaktadır. Bu aynı zamanda olan bitenin canlılığını da vurgulamaktadır.
Bunun yanında Serov’u diğer empresyonistlerden ayıran özellik, diğer sanatçıların aksine yavaş çalışmasıdır. Çünkü diğer Empresyonistler, an yakalamak için başyapıtlarını birkaç saatlik çalışmanın sonucu elde ederler. Ancak Serov, bu portre üzerinde iki ay boyunca çalışmıştır. Pencerenin dışındaki yeşil yapraklar bu yüzden sararmıştır. Ayrıca portredeki şeftaliler Moskova’da bulunan Ambramtsevo köyünde yetiştirilmiştir. Bu meyveleri özel kılan şey ise Vera Mamontova’nın ailesinin serasından çıkmasıdır.
Tablonun Hikayesi ve Bilinmeyenleri
Vera Mamontova’nın babası Savva Mamontova ünlü bir sanat sponsoruydu ve her zaman evinde sanatçıları ağırlardı. Bir sabah 22 yaşındaki sanatçıyı davet ettiğinde Serov, 11 yaşındaki Vera’nın biraz şeftali almak için yemek odasına koştuğunu görmüştür. Vera’nın neşesinden ve tez canlılığından etkilendiği için Vera’nın portresini yapmaya karar vermiştir. Portrenin resmedilmesi 2 ay sürmüştür. Bunun üzerine Serov süreci şu sözlerle dile getirmiştir:
“Elde etmeye çalıştığım tek şey tazelikti, doğada her zaman hissettiğiniz ve resimlerde görmediğiniz o tuhaf tazelik. Bir aydan fazla bir süre boyunca resim yaptım ve resmin tazeliğini korumaya çalıştım.”
Vera Mamontova çok aktif ve meraklı bir karaktere sahipti. Buna rağmen kendini kontrol edebilmiş ve sanatçıya poz verebilmiştir. Tüm bunlar yaratılan görüntüden kolayca okunabilir; Olan bitene gerçek bir ilgi gösteren canlı gözler, bronzlaşmış ten, sıradan kesim ve hafif dağınık saçlar. Bunun yanında elleri şeftaliyi rahatça tutuyor. Rahat eğlenceyi seven bir kız olarak tasvir edilmiş. Zarif fiyonklu açık pembe bluzu ve odanın sade mobilyaları bu karakteri çok iyi yansıtmaktadır.
Vera Mamontova yakın planda resmedilmiş olsa da Serov, çevredeki pek çok dikkat çekici detayı da resme dahil etmeyi başarmıştır. Sadece kızın kendisini değil, genel olarak bu evi ve atmosferini iyi tanıdığı hemen anlaşılmaktadır. Gerçekten de Serov, Mamontov’ların Abramtsevo’daki malikanesini ikinci evi olarak görmüştür. On yaşından beri her yıl uzun bir süre o odada kalmıştır. Annesi çok meşgul bir kadın olduğu için oğluyla pek ilgilenememiştir. Bu evde sevildiğini ve ihtiyaç duyulduğunu hissettiğini belirtmiştir. Portrede bunları gösteren pek çok ayrıntı bulunmaktadır.
Bu ayrıntılardan birincisi tablonun çerçevesinde bir sürü sandalye sığdığından geniş bir aile olduğu çıkarımı yapılabilir. Mamontov’ların malikanesi yaratıcı insanların sıklıkla toplandığı yerlerden biridir. Rus sanatçılardan olan Viktor Vasnetsov, Mikhail Vrubel ve Konstantin Korovin gibi ressamların sık sık uğradığı bilinmektedir.
Ayrıca portreden de anlaşılacağı üzere Mamontov’ların zengin insanlar olmalarına rağmen evin içinin sade olduğu, açık renk duvarları, sıradan bir masa örtüsü ve duvarda tek desenli bir tabak göze çarpmaktadır. Valentin Serov’da Savva Mamontov’un insanların statülerine değil, eylemlerine göre değerlendirdiğini belirtmiştir. Mamontov’ların ailesi ve evleri sanatçının hayatının çok önemli bir parçasıdır. Sanatçı sadece Şeftalili Kız eserinde bile bunu mükemmel şekilde hissettirmektedir. Ayrıca bu portre yapıldıktan sonraki 40 yıl boyunca Mamontov’ların evinde kalmıştır. Daha sonra Tretyakov Devlet galerisine teslim edilmiştir.
“Girl with Peaches”, karşıt sanat görüşlerini ve sanatçının içinde doğduğu kültürü bir arada sergileyerek sanata farklı bir bakış açısı sunmuştur. Ve sunmaya devam etmektedir.
Kaynakça
- ”The Girl with Peaches. Valentin Serov’s life and Talent in One Painting”. Arts-pad. Web. 12.06.24
- ”Valentin Aleksandrovich Serov” . Britannica. Web. Erişim Tarihi: 11.06.24
- ”Valentin Serov The Line of Life”. Tretyakovgallerymagazine. Web. Erişim Tarihi: 10.06.24
- ”The ‘Girl with Peaches’: Who is She”. Tretyakovgallerymagazine. Web. Erişim Tarihi: 12.06.24
