Ülkü Tamer…
İkinci Yeni şiir akımının temsilcilerinden, aslında çocukluğumuzdan beri tanıdığımız edebiyatımızın güzel ismi. Hayatına kısaca değinmek istiyorum, daha iyi fikir edinebilmek adına.
Ülkü Tamer, Gaziantep’te doğdu. Üniversite öğrenimine İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde başlasa da, daha sonra yarım bırakıp aynı üniversitenin Gazetecilik Enstitüsü’nde öğrenimini tamamladı. 60’lı yıllarda tiyatroya ilgi duydu ve bu alanda kendini geliştirdi. Daha sonrasında tiyatroyu bırakıp çeviri ile ilgilendi. Euripides, Shakespeare, Çehov, B. Brecht, J. Steinbeck, T. S. Eliot gibi isimlerin oyunlarını çevirdi. Mitologya kitabının çevirisiyle Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü‘nü kazandı. Ayrıca, okuduğumuz çoğu çocuk kitabının çevirisini Ülkü Tamer yapmıştır. İşte bu yüzden çocukluğumuzda onunla tanışmıştık.
“Pollyanna, Pinokyo, Köpek Suratlı Maymun, Dev Çocuk, Şişkolarla Sıskalar, Harry Potter ve Felsefe Taşı, Othello” gibi sayısı yetmişin üzerinde olan kitapları edebiyatımıza kazandırmıştır.
Milliyet Çocuk Dergisi, Milliyet Sanat Dergisi ve Sanat Olayı dergisini yönetmiştir. Milliyet Çocuk, dolu dolu bir dergiydi; gerek içerikleri ile gerekse yazarlarıyla…
“Aziz Nesin çocuk öyküleri yazıyordu, Yaşar Kemal çocuk gözüyle Anadolu’yu, Haldun Taner mitoloji, Müjdat Gezen Aptal Hamdi’yi dizi şeklinde yazıyordu.” diye belirtmiş Yılmaz Özdil. Bu nedenle sadece çocuk dergisi olarak kalmamış, her sayfası ayrı güzellikte nitelikli yazılar okuma şansı edinmiş okuyucular.
“Soğuk otların altında büyür çocuklar.
Oraya da gitmesek, ey benim yalnızlığım!
Evet, soğuk otların altında kuş mezarları vardır belki.”
İlk şiir kitabı Soğuk Otların Altında ile İkinci Yeni duyarlılığını yansıtan soyutlamalara yönelik, kendine özgü, yoğun bir imgeleme geliştirmiştir. Şiirlerinde yalın bir dil kullandı ve toplumsal kaygılar ağırlık kazanmıştır. Her dönemde kendine özgü kalmayı başarmış ve türkü, koşma gibi, masalları, doğayı, çocukluğu yansıtan neşeli şiirler yazmıştır. Virgülün Başından Geçenler, İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür, Sıragöller, Ben Sana Teşekkür Ederim, Bir Adın Yolculuktu gibi şiir türündeki eserlerinden bahsedebiliriz.
Peki, o güzel şiirlerin bestelenmiş halini söylemesek olur mu? Olmaz tabii ki.
Ülkü Tamer’in çoğu şiiri bestelenmiş ve çok da güzel olmuştur. Zülfü Livaneli, Güneş Topla Benim İçin albümünde Ülkü Tamer’in Antep Neresi kitabındaki şiirleri bestelemiştir. Üşür Ölüm Bile ve Gül Dikeni şiirleri Ahmet Kaya tarafından; Ağıt şiiri Edip Akbayram tarafından ve Düşenlere şiiri Grup Yorum tarafından yorumlanmıştır. Konuşma şiiri ise, yakın zamanımızda Yüzyüzeyken Konuşuruz tarafından Cenaze Evi şarkısında yorumlanmıştır. Ayrıca bu şiiri, Güneşin Oğlu filminde Haluk Bilginer harika bir şekilde okuyup, farklı bir yorum kazandırmıştır.
Ülkü Tamer, Türk edebiyatına şiir, çeviri, tiyatro, senaryo, öykü, anı, çocuk kitapları, antoloji alanlarında katkıda bulunmuş; Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü, Yeditepe Şiir Armağanı, Macaristan Halk Cumhuriyeti’nce verilen Endre Ady Ödülü, Yunus Nadi Ödülü, Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü kazanmıştır.
2018’in Nisan ayının ilk gününde, ne yazık ki Ülkü Tamer’i kaybettik. Bu denli çok yönlü olan, kendine özgü kalmayı başaran birisinin varlığı ile sağladığı tüm güzellikler, bıraktığı güzelim şiirler, birçok çevirileri ve harika yapıtları kaldı geriye.
Saygı ve sevgiyle anıyor, ışıklar içinde olmasını diliyorum…