Çocuklara yönelik yazdığı kitaplarla tanınan yazarlardan biri olan Roald Dahl, birçok kısa öykü ve roman sahibidir. Devamı niteliğinde ikinci bir kitap da olan Charlie ve Çikolata Fabrikası, çocuklar kadar yetişkinlere de masalsı bir dünyanın kapılarını açar.
Yoksul bir ailenin çocuğudur Charlie Bucket. Annesi, babası, anneannesi, babaannesi ve iki dedesiyle birlikte yaşamaktadır. Charlie’nin en sevdiği şey çikolatadır ancak diş macunu fabrikasında çalışan babası ailenin diğer üyelerine de bakmak zorunda olduğu için paraları yılda bir kez çikolata almaya yeter. Ve o gün de Charlie’nin doğum günüdür.
Kentte Charlie’nin evinden de görülebilen kocaman bir çikolata fabrikası vardır. Dünyanın en güzel çikolatalarını yapan bu fabrikada neler üretilmez ki: ağızda menekşe tadı bırakan lokumlar, erimeyen çikolatalı dondurmalar, emdikçe renk değiştiren karamelalar… Bu enfes fabrika şehirdeki herkes için gizem konusudur bir yandan da. Ürünler sahiplerine kargoyla yollanır ve fabrikaya giren ya da çıkan hiçbir işçi görülmemiştir.
Bir gün fabrikanın sahibi Bay Willy Wonka herkese belki de gizemi çözecek, tüm ülkeyi heyecanlandıran bir açıklama yapar. Fabrikayı çikolatalarına gizlediği altın biletleri bulan beş şanslı çocuğa ziyarete açacağını söyler. Kahramanımız Charlie bileti en son bulan çocuk olur ve diğer dört çocukla birlikte fabrikayı gezmeye hak kazanır.
Charlie dışında fabrikayı gezecek olan dört çocuk söz dinlemeyen, yaramaz, şımarık çocuklardır ve bu huylarından dolayı hepsi sırayla –çocuk gerçekliğine uygun biçimde- cezalandırılırlar. Yetişkinlerin dünyasındaki acımasızlık yoktur ancak hatalı davranışların sonucu da ödenmelidir. Açgözlü bir oğlan olan Augustus Gloop çikolata ırmağına düşer örneğin, tüm gün ciklet çiğneyen Violet Beauregarde Bay Wonka’nın uyarılarını dinlemeyip yapımı tamamlanmamış bir cikleti ağzına atınca kocaman mor bir ciklete dönüşür. Her istediğini almakla övünen doyumsuz Veruca Salt fabrikadaki sincaplardan birini almaya çalışınca kendini tüm içi boş şeylerin gittiği çöp deliğinde bulur. Televizyona dair her şeyle çok ilgili olan Mike Teavee ise televizyonla gönderilen ilk insan olma isteğinin sonucunu minicik boyda kalmasıyla öder. Geriye sadece yılda bir kez yiyebilse dahi çikolatasını ailesiyle paylaşmaya çalışan Charlie kalır. Ve o da Bay Wonka’nın kimseye söylemediği büyük sürprizin kazananı olup fabrikayı devralmaya hak kazanır.
Kitapta merak ögeleri o kadar ustaca kurgulanmış ki ailenin içinde bulunduğu zor duruma üzülürken kendinizi birden Charlie ve dedesiyle birlikte fabrikanın içinde, şekerden dev bir kayıkta buluyorsunuz. Nane şekerinden yapılma çimenlere basarken sonu olmayan çikolata şelalelerini izlemeye doyamıyorsunuz. Fabrika işçileri Umpa Lumpaların şarkılarına eşlik ediyor, büyük cam asansörün içinde bir oraya bir buraya sallanıyorsunuz.
Roald Dahl bize iyi-kötü, zengin-fakir, uslu-yaramaz, akıllı-aptal, doğru-yanlış kavramlarını adeta çikolatadan bir dünyanın içinde eriterek vermiştir. Çocuğun düş gücüne seslenen ögeler, konunun gidişatına uygun resimlerle desteklenip ilgiyi canlı tutar hale getirilmiştir.
Bay Wonka’nın fabrikası okuyucuyu şekerlemelerden bir dünyanın içine alır. Eminim çocuklar kadar yetişkinler de az cep harçlığı alanlar için üretilmiş erimeyen bonbonlardan tatmak isteyecektir.