Sosyal medyaya günlük harcadığımız vakit yadsınamayacak yükseklikte olabiliyor. Çoğu kişi bunu kendi kararı dışında bir bağımlılığa dönüşmüş şekilde yapıyor. Sahte ödül hissiyle geçen saatler sonunda hissettiğimiz bitkinlik, zihinsel yorgunluk ve birikmiş işler bizi sosyal medyadan ne yazık ki alıkoymuyor. Çoğu kişi günlük işlerini yapmak ve yürüyüş, sanat gibi aktivitelerden doğal yollarla kazanacağı ödül hissini sosyal medya platformlarında hızlıca depolayıp doğal hormon akışını bozarak aslında gerçek hayattan alabileceği zevki çok hızlı tüketiyor. Zaman geçtikçe de daha da hızlı ödül hissi yani dopamin kazanmak için belki hayati olabilecek zararlı alışkanlıklara başvurabiliyor. Henüz bağımlılık seviyesinde olunmasa dahi bu platformlarda geçirilen uzun vakitler günümüzde çoğu kişinin zihinsel yük taşımasına sebep olabiliyor. Sosyal medyada fazlaca vakit geçiriyor ve bundan kendinizi bundan alıkoyamıyorsanız, yalnız değilsiniz. Sosyal medyanın zihnimizde yarattığı yükü aşağıda detaylıca inceleyebiliriz.
Sosyal Medya ve Benlik Algımız
Sosyal medyada vakit geçirirken yaptığımız kişisel paylaşımlarımız diğer insanlara göstermek istediğimiz kadardır. Kendimizi istediğimiz kadar, istediğimiz şekilde tasarlayıp özenle oluşturduğumuz sosyal medya hesabımızda gösterebiliriz. Aynı şekilde diğer sosyal medya kullanıcıları da onları bizim görmemizi istedikleri kadar ve biçimde paylaşabilir. Ancak yapılan bu paylaşımlar her zaman benlik saygımızı ve özgüvenimizi destekleyecek şeyler olamayabiliyor. Ne kadar mükemmel hayatlar, güzel vücutlar, mutlu aileler… Bu bize yansıyan kısmı ancak vitrinin ardındakini görebiliyor muyuz? Bu tarz mükemmeliyetçi paylaşımlar her yaştan, cinsiyetten ve coğrafyadan insanı iyi ya da kötü etkileyebiliyor; en çok da gençleri. Bu da özellikle gelişmekte olan zihinlerde olan yükü arttırabiliyor.
Sosyal Medyada Harcadığımız Zaman
Sosyal medyada zaman geçirmek adeta zaman tünelinde ışık hızında ilerlemek gibi olabiliyor. Bu da haliyle karar mekanizmamızı; gördüğümüz paylaşımlarda çokça kullanmamıza, zihnimize fazladan veri girmesine neden oluyor ve zihinsel yükümüzü artırıyor. Burada bizim kontrol edebileceğimiz nokta sosyal medyada geçirdiğimiz ve dış dünyaya ayırdığımız zamanı dengelemek. Bu dengeyi kurmanın ve sosyal medya sürenizi azaltmanın yöntemlerinden bazılarını aşağıda görelim.
Öncelik ve Hedef Belirleme
Önceliklerinizi belirleyip bildirimlerinizi kısıtlamak gibi kontrol edebileceğiniz bazı ayarlar, dikkat dağınıklığını önleyip zaman tasarrufunu sağlayabilir. Aynı zamanda hayat açısından kariyer vb. gibi konularda hedef belirlemenin de zaman yönetiminize katkısı olacaktır.
Plan Oluşturma ve Zamanı Bölme
Öncelik ve hedef planı yaptıktan sonra dijital ya da fiziksel bir plan oluştururuz. Daha sonra konu zamanı bölmeye geldiğinde pomodoro, eisenhower gibi tekniklerden yararlanabiliriz. Pomodoro belki birçoğumuzun okul ve iş hayatını kolaylaştırmış, yirmi beş dakika çalışıp beş dakika mola şeklinde uyguladığımız bir zaman yönetimi tekniğidir. Eisenhower tekniği/matrisi ise yapılacak işlerinizi aciliyet ve önemine göre; acil ve önemli, acil ve önemli değil, acil değil ve önemli, acil değil ve önemli değil şeklinde gruplayarak uygulanır. Bu tarz yöntemler zamanınızı kolayca yönetmenize ve zihninizi sakin tutmaya yardımcı olabilir.
Sosyal Medyaya Özel Zaman
Sosyal medyaya gün içinde ayırdığınız özel bir vakit, platformlarda geçirdiğiniz süreyi kısıtlamanıza yardımcı olabilir.
Sosyal Medya ve Ruh Sağlığımız
Sosyal medya, kolay ulaşılabilir ve anonim olarak bulunulabilir bir ortam olduğundan birçok kişi söylemek istediklerini özgürce söyleyebiliyor. Paylaşılan bu çok sayıda fikir kişilerin hayatına az ya da çok etki edebiliyor ve bu da zihinsel yüke neden olabiliyor. Yine en çok etkilenen kişiler hayatı yeni öğrenmekte olan gençler olabiliyor. Ayrıca kullanıcılara internet ve sosyal medya üzerinden siber zorbalık uygulanabiliyor. Bu da kişilerin ruh sağlığını olumsuz etkileyebiliyor.
Sosyal Medya ve Duygular
Sosyal medya, beğenilme arzumuzu tatmin edebileceğimiz kolay ulaşılabilir bir ortam. Beğenme sayıları, günümüzü paylaştığımız hikayeler, canlı yayınlar ve diğer sanal etkileşimler bu ihtiyacımızı kolayca besleyebiliyor ancak aynı zamanda kişi dış dünyadan daha fazla sosyal mecralarda iletişim kuruyorsa beğenilme ihtiyacı, sosyal medya bağımlılığına zemin hazırlayabiliyor. Bu da kişiyi, sosyal medyadan alacağı geri bildirimlere odaklayıp zihinsel yük yaratabiliyor.
Sosyal Medyayı Pozitif Yönde Kullanmak İçin 3 Öneri
- Ana akışınıza alacağınız içerikleri titizlikle seçerek; zihninizi neyle, ne kadar meşgul edeceğinizi kontrol edebilirsiniz.
- Gerçek ve sanal dünya arasında denge kurmaya özen gösterin. Bildirimleri kısıtlamak, arkadaşlarınızla ve sevdiklerinizle yüz yüze görüşmeler planlamak, sosyal medya ekran sürenizi kontrollü kullanmak dengeli bir sosyalleşme için yapabilecekleriniz arasında.
- İçerikleri farkındalık ve titizlikle tüketmek, sosyal medyanın faydalı tarafını kullanmanızı sağlayabilir. Bu sayede edindiğiniz bilgilerin güvenilirliği de ruh sağlığınızı olumlu yönde etkileyebilir.
Sonuç
Sosyal medya sosyalleşmemizi kolaylaştırıp bilgiye ve eğlenceye ulaşmamızı hızlandırsa da zihnimizi gereğinden fazla meşgul edebiliyor. Bu nedenle zihnimiz, günümüzde zaten fazlasıyla uyarıcıya maruz kalırken sosyal medya yoluyla da daha fazla meşgul olabiliyor. Bu da zihinsel yük oluşturup sosyal medya bağımlılığına, zihinsel yorgunluğa, dopamini sanal yollarla hızlıca tüketmeye ve günlük akışı aksatmaya neden olabiliyor. Sosyal medyanın zihinsel yük oluşturmasını ve sosyal medya bağımlılığını önlemek için zamanımızı yönetme, sosyalleşmelerimizi gerçek hayatta gerçekleştirme ve tükettiğimiz içerikleri farkındalıkla seçme gibi yöntemlere başvurabiliriz. Sağlıklı günlere!
Kaynakça
- Psikoloji, Novis. “Sosyal Medyanın Zihin Üzerindeki Yansımaları.” novispsikoloji. 9 Ağustos 2024.Web.
- Ilgın, Serap. “En Etkili Zaman Yönetimi Teknikleri.” boenstitu. 27 Mayıs 2022.Web.
- Analytics, Time. “How to Harness the Power of Social Media Without Sacrificing Productivity.” timeanalyticssoftware. 1 Haziran 2023.Web.
- Enes Dinçer, Psikolog. “Sosyal Medya Bağımlılığı Nedir, Belirtileri ve Çözüm Yolları.” psikologenesdincer. 26 Mayıs 2025.Web.
- First Aid USA, Mental Health. “Three Ways to Use Social Media Positively.” mentalhealthfirstaid. 19 Haziran 2019.Web.
Kapak Fotoğrafı: Forbes
