“Durgun bayrak. Sakin rüzgar. Kargaşada bir adamın yüreği işte bu kadar.”
Bir Budist deyişi ile başlıyoruz filme. Filmin açılışı, olay örgüsünün ilmek ilmek işlenişi ve kullanılan renk temaları ile bir Wong Kar-wai filminde olduğunuzu rahatlıkla anlıyorsunuz. Zamanın Külleri, bir sanat eseri edasıyla seyiricinin karşısına çıkıyor.
İlk olarak filmin konusunu anlatmak istesek, muhtemelen kelimeler birbirine dolanır. İzlemesi kadar anlatması da bir o kadar zor filmlerden birisidir Zamanın Külleri. Anlamı derin replikler, sanat eserini andıran sahneler ve üstü kapalı anlatımıyla film, izlenmesi hiç de kolay değil; bu yüzden kelimelere dökmesi de oldukça zor olacak. Sabırsız kişiliğe sahip olanların bitirebileceği bir film değildir Zamanın Külleri. Buradaki kriter süre değil; olay örgüsünün oldukça ağır ilerlemesidir. Öyle ki filmin yarısına da gelseniz henüz elinizde bir fikir kümesi oluşmaz, “bunun sonu nereye bağlanacak?” diye düşünürken buluverirsiniz kendinizi. Sonuna geldiğinizde ise tüm filmin, birbirinden kopuk görünen tüm diyalogların, karakterlerin nasıl da birbiri ardına pürüzsüzce bağlandığına şaşkınlıkla şahit olursunuz.
Öldürmek zor iştir, aslında. Ama ya yaşamak… herkesin almak istediği bir risktir.
Wong Kar-wai sinemasına hakimseniz bu filmi izlerken kendinizi güvende hissedebilirsiniz. Yönetmenin birçok filminde görmeye alışık olduğumuz oyuncu kadrosu ve yine Wong Kar-wai ve onun filmleri ile bir bütün hâline gelen renk kullanımları, izleyiciye yılların eskittiği bir dostun yanında hissedilen rahatlığı hissettiriyor.
Zamanın Külleri, içerisinde barındırdığı savaş sahneleri ile diğer Wong Kar-wai filmlerinin havasından başarıyla ayrılıyor. Fakat bu savaş sahneleri, filmin bir aksiyon veya macera filmi olduğunu düşünmenize neden olmasın. İzlemeye alışık olduğumuz bol çarpışmalı, ortalığı kırmızıya boyayan savaş sahnelerinin aksine; burada daha çok felsefi bir hava hakim. Ortada; her şeyi unutturan, deyim yerindeyse zihnen kişiyi sıfırlayan bir içki, geride bırakılan aşk, alınmak istenen intikamlar ve ölümün kokusu var. Geride kalmışlığın, ötelenmişliğin acısını kimisi unutarak çıkarırken kimisi de ölümü arzulayarak çıkarıyor.
Dediğine göre insanların dertlerinin başlıca nedeni anılarmış. Geçmiş olmazsa her gün yeni bir başlangıç olur.
İlk izleyişinizde filmi çok ağır bulabilirsiniz. Söylentilere göre Wong Kar-wai, aşırı ağır işleyişi üzerinden atmak için filme ara verdi ve bu arada da Chungking Ekspres‘i yazıp yönetti. Ayrıca film 2008’de yenilenmiş bir şekilde Ashes of Time Redux ismiyle yeniden gösterime girmiştir. Bu yeni versiyon aslında filmin aynısıdır, sadece görüntü açısından renklendirilmiş ve günümüz şartlarına daha uygun hâle getirilmiştir. 2008’de filmin yeniden gösterime girmesiyle birlikte yapılan galada Wong Kar-wai, ilk defa bir filminde şehirden uzak (çöl) bir mekan seçimi yaptığını ve zaman olarak da an‘da olmak yerine geçmişe yer verdiğini söylemiştir. Zamanın Külleri ne bir aksiyon filmi ne macera ne de dram; kalplerimizde yaşanan karmaşayı aktaran bir aracı sadece.
Filmde, yönetmenin diğer filmlerinde de görmeye alışık olduğumuz yüzlerin yanı sıra oyuncular Hong Kong sineması için adeta yıldızlar geçidini oluşturuyor diyebiliriz. Leslie Cheung, Tony Leung Kar-fai, Maggie Cheung, Carina Lau, Tony Leung Chiu-wai ve Brigitte Lin. Filmde olayların anlatıcı rolünde yer alan, kendisini sorun çözücü olarak nitelendiren Ouyang Feng karakterini canlandıran Leslie Cheung’un yirmi yıl önce depresyon nedeniyle intihar ettiği bilgisi filmin havasını daha da ağırlaştırıyor.
Bir gün aynaya bakıp da kaybeden birinin yüzünü görene kadar kendimin hep kazanan olduğunu sanırdım.
Film temelinde, yazar Jin Yong’un Akbaba Kahramanlarının Efsanesi -orijinal adı The Legend of the Condor Heroes- adlı kitabın ön bölümünden uyarlanmış, yönetmen kitaptaki karakterleri filme uyarlamıştır. Üstelik yönetmen, bu filmini tanımlarken de şu ifadeyi kullanmıştır: “Shakespeare Çince Sergio Leone ile buluşuyor.”
Çölün ortasında geçen 100 dakika, izleyiciye adeta meditasyon yapmasına olanak sağlıyor. Filmi ve alt metni tam ve doğru bir biçimde anlayabilmek için, Budizm ve savunduğu öğretileri bilmek, anlamak gereklidir.
Geçmişe baktığımızda, her şey mükemmel olmayacak mıydı?
Wong Kar-wai sineması ve diğer filmleri ile ilgili kaleme alınan diğer yazılarımıza göz atmak için:
Mutlu Beraberlik (1997) Filmi Üzerine: Wong Kar Wai Sineması
Wong Kar-wai Sinemasında Aşk Teması
Düşkün Melekler: Neon Şehirlerde Yalnız Düşler
Chungking Ekspresi Film İncelemesi: Aşktan Yana Yüzü Gülmeyenlerin Hikayesi
