Çocukken başında vakit geçirdiğimiz çizgi filmlerden en bilinenlerinden birisi de minik perilerin maceralarını anlatandır. Benim de izlerken çok keyif aldığım ve halen daha perileri düşününce aklıma gelen bu çizgi filmlerden gördüğümüz minik rengarenk kıyafetleri ve ufak kanatları bulunan şirin canlılar olmuştur. Birçok hikâyede ve farklı kültürlerin efsanelerinde periler sihirli yetenekleri olan ve genellikle ormanlarla ve bitkilerle ilişkilendirilir. Aynı zamanda heyecan uyandırıcı peri tasvirleri sanatın çeşitli dallarında, şairlere ve sanatçıların ele aldıkları konu olarak da sık sık ilham kaynağı olmaktadır.
Yunan Mitolojisinde Periler
Yunan mitolojisinde periler akla gelebilecek her yerde bulunuyordu. Ağaçların üzerinde, suyun derinliklerinde, hayvanların arasında ya da rüzgârın savurduğu bir yaprakta. Yunan mitolojisi birçok fantastik hikâye ve büyüleyici bir dünyaya sahiptir. Tanrılar ve Tanrıçaları hakkında birçok bilgiye aşina olsak bile perileri hakkında çokça bilinen bilgi yoktur.
Yunan mitlerinin derinliklerine inerek periler hakkında sayısız bilgiye erişebilmek mümkündür. Eski yazılı metinlerde perilerin genellikle mağaralarda, ormanlarda ve bazı ağaçlarda ortaya çıktığı söylenir. Genellikle zarif kadın figürlerinde tasvir edilirler ve her perinin dünyada bir görevi olduğu belirtilir. Önemli görülen görevlerinden birisi ölümlüler ve tanrılar arasında bir köprü görevi gördükleridir. Dünya’da değerli alanları korudukları doğaya ve doğal alanlara sahip çıkıp asıl sahibi olan tanrıya yaratıldığı ilk günkü halinde teslim edeceklerine inanılırdı.
Doğanın insanlara karşı olan cömertliği ve güzelliğiyle de bağdaştırılarak perilerin de insanlara karşı çok cömert fakat oldukları fakat insanlardan uzak yaşamayı tercih ettikleri düşünülürdü. Periler çeşitli mitlerde ve efsanelerde önemli rollerde oynamıştır. Su perisi Echo, Tanrıça Hera tarafından lanetlenmiş ve konuşmasına izin verilmemiştir. Bir diğer su perisi Daphne ise Tanrı Apollon‘dan kaçmaya çalışırken Defne ağacına dönüşmüştür ve Yunan Mitolojisindeki ilk defne ağacı olarak anılmaya başlamıştır.
Perilerin Kültürel ve Sanatsal Etkileri
Perilerin büyüleyici güzellikleri zamanla mitlerden sanat dallarına yayılmaya başlamıştır. Bu konuda perilerin doğa ile ilişkilendirilmesinin büyük bir etken olduğunu ve sanatçıların ilgisini çektiğini düşünüyorum. Doğayı ele alan sanatçılar zamanla perilere ve diğer mitolojik figürlere de yönelmeye başlamıştır. Büyüleyici güzellikleri modern sanatın her dalında çeşitli tablolarda, film ve dizilerde ve kitaplarda yer alıyor. Sanatlarında doğayı tema olarak seçen sanatçılar tarafından perilerin doğanın koruyucuları ve düzenin sağlanmasında rol aldıklarının bilinmesi ayrıca yalnızca Yunan mitolojisinde değil, Kelt kültürü ve Japon mitlerinde de bulunması perilerin ilgi çekiciliğini arttırıyor.
Perilerin Yaşamı
Yunan mitolojisinde orman perileri “Dryad”lardır. Yunanca “Meşe ruhu” kelimelerinin karşılığı olarak bilinir ve bu canlıların ağaçlarla birlikte yaşayıp onlarla birlikte öldükleri bilinir. Ölümsüz değildirler fakat yaşam süreleri insanlarınkinden çok daha fazladır. İnsanlardan uzak durmaya çalışan Dryad’lar doğayı da insanları uzak tutmaya çalışmıştır. Ormanları dağlara ve engebeli alanlara taşımıştırlar. İnsanlardan kaçtıkları gibi tanrılardan da kaçmayı tercih etmiştirler. Yunan mitolojisinde çokça tanrı tarafından yakalanmaya çalışan peri hikayesi bulunmaktadır. Tek bir istisnası vardır bunun o da Avcılık Tanrısı Artemis‘tir. Artemis’te periler gibi doğada ve ormanda olmayı çok sevdiği için perilerin dostu olmuştur.
Peri Türleri
Genel olarak perilere Dryadlar denilse de bu terim de içerisinde birkaç türe ayrılıyor. Yunan mitolojisinde periler yaşadıkları yerlere ve onlara verilen görevlere göre çeşitlere ayrılmaktadır.
- Naiadlar: Su perileri olarak bilinen Naiadlar, genelde nehirlerde, çeşmelerde ve göllerde yaşamıştır. Balıklarla araları çok iyi olan Naiadların onlara şarkılar söyledikleri bilinirmiş. İyileştirici güçleri olduğuna ve suyun temizliği temsil etmesinden dolayı arındırıcı güçleri olduğuna inanılırdı.
- Dryadlar: Ormanların içinde yaşayan bu perilerin her birinin bir ağacın ruhu olduğuna ve ağaçları koruduklarına inanılıyordu.
- Oreadlar: Oreadlar dağ perileri olarak bilinirdi. Dağların zirvesinde, kayalıklarda yaşadıklarına inanılırdı. Bu periler için özgür ruhlu oldukları söylenir ve vahşi doğanın bir uyum içerisinde devam etmesi için çalıştıkları bilinirdi.
- Nereidler: Akdeniz’in derinliklerinde yaşayan deniz perileri. Deniz tanrısı Poseidon‘un etrafında oldukları ve denizcilerin yolculukları sırasında onları koruyup kolladıklarına inanılırdı.
Doğanın bağlayıcı ve koruyucu güçleri olan bu periler aynı zamanda doğada bulunan çeşitli alanların temsilcileri olmuştur. Gökyüzünde kuşları koruyup onlara rehberlik eden, toprakta bitkilerin gelişmesi ve verimli sebze ve meyvelerin yetişmesi için çalışan bu perilerin, hayal dünyasında ya da bilinmeyen bambaşka evrenlerde var olsalar dahi doğanın dengesinin bozulmamasını sağlayan doğanın bekçileridir. Dünyada bizlere verilen görevler gibi doğanın düzeninin bozulmaması içinde onlara bazı görevler verilmiştir. Doğanın her yerinde ele alınabilecek, derinliklere inip dünyalarında keşfe çıkacak birçok peri bulunmaktadır. Doğa, insanlar için büyüleyici ve keşfedilecek yerler haline gelmesini sağlayan periler için kutsal topraklardır.
Kaynakça
- Açıktan Karanlığa Periler: Birçok Form ve Yaratık. Google Art & Culture Web. Erişim Tarihi: 18.09.2024
- Ağaç Ruhları (Mitoloji). Özhan Öztürk. 28.12.2018. Web. Erişim Tarihi: 18.09.2024
- Unveiling the Mystical world of Fairies in Ancient Greek Myth. 04.04.2023. Web. Erişim Tarihi: 18.09.2024
- Types of Fairies: Exploring Varieties in Myth and Folklore. Web. Erişim Tarihi: 18.09.2024
