Tuvalde Doğa: Yeşilin İzinde Sanat Yolculuğu

Sanat eserlerinde ressamın imgeleri oluşturulabilmesi için sanatın vazgeçilmez malzemesi olan renklere ihtiyacı vardır. Her rengin kendine özgü nitelikleri vardır. Bildiğimiz üzere yeşil doğanın rengidir. Bolluk, ferahlık ve yeniden doğuşu simgelerken psikolojik bakımdan da huzur ve rahatlık verdiği söylenir. Bunların yanı sıra birçok mitolojik ve folklorik varlık yeşil ile betimlenir. Olumlu anlamlarına çok sık rastlanır ancak bazı toplumlarda olumsuz anlamlara da gelebilmektedir. Örneğin Çin’de sadakatsizlikle ilişkilendirilebilirken Meksika’da ise ulusal bir renk olarak görülür ve vatanseverlikle ilişkilendirilir. Ama genel olarak bakıldığında olumlu nitelikler taşır ve doğa ile bağdaştırılır. Yeşilin canlılığı ve iç açıcı oluşu sanatçılar tarafından kullanılarak esere taze bir hava katar. Çeşitli tonları olması sayesinde farklı,zengin bir ifade ortamı oluşturulmasına katkı sağlar. Aynı renk farklı kullanımlarda,değişik şartlar altında değişik çağrışımlar uyandırır.

Renk ışığın bir nesneye çarparak göze geri yansımasıyla oluşan sanat öğesidir. Bu nesnel tanımının yanı sıra uyum gibi bir dizi öznel özellikleri de vardır. Duyularımızdan kaynaklanan renk tonuna karşı tepki vermemiz, renklerin bizde hisler uyandırıp bir şeyler çağrıştırması büyük oranda öznelliği oluşturur.

Renk ögesi tarihten günümüze kadar incelenip birçok amaçla kullanılmıştır. Sanat eserlerinde sanatçılar konuyu, derinliği, ruh halini ve bakış açısını tasvir etmek için renk bilgilerini kullanırlar. Tarih boyunca karıştırma, birleştirme ve renk spektrumunda oynama yaparak çeşitli renk teorileri yinelenmiştir. Örneğin; Newton ilk yedi renkli renk tekerleğini geliştirmiştir, Goethe de bugün çoğunlukla kullandığımıza benzer altı renkli simetrik renk tekerleğini geliştirmiştir. 20.yüzyılda ise Albert Munsell insanın rengi nasıl algıladığına dair bir dizi çalışma yaptıktan sonra Munsell Renk Sistemini oluşturmuştur.

Her renk farklı anlamlar taşıyarak farklı duygular uyandırır. Hangi rengin neyi temsil ettiğini ve anlamlarını bilmek bir sanat eseri yaratırken doğru renkleri seçmeye oldukça yardımcı olurken öte yandan, bir esere soluk da katarak hisleri harekete geçirici bir etken olabilir. Ayrıca renkleri algılayışımızda kültür de önemli bir rol oynar. Her kültür farklı renklere kendinden anlamlar yükler. Böylece renkler bireyin algısıyla ve kültürün etkisiyle kendine has bir dil oluşturarak yaşanmışlığın ve hislerin anlatılıp aktarılması için önemli bir unsur haline gelir.

Newton’un renk çemberinde ikincil bir renk olarak görüen; spektrumdaki iki birincil renk olan mavi ve sarı arasındaki ışık rengi olan yeşil, sakinlik, huzur, umut, güven, iyileşme ve farkındalık duygularını çağrıştırır. Dikkat çekiciliği sayesinde ve verimliliği temsil etmesiyle öne çıkarak hayal gücünü körükler. Şimdi gelin bu iç açıcı rengin yoğunlukta olduğu eserleri inceleyelim.

1. Georgia O’Keeffee – Blue and Green Music

1919 yılında Amerikalı ressam Georgia O’Keeffe tarafından yapılmış olan bu soyut tablo, sanatçının hem dünya resim sanatına katkıları hem de öncü fikirleriyle tanınan bir kadın sanatçı olarak önemini yansıtır. Eser, O’Keeffe’nin soyut döneminin öne çıkan örneklerinden biridir. Resmin adından da anlaşılacağı üzere, sanatçı renkleri adeta bir müziği resmedercesine soyut bir biçimde kullanmıştır. Bu zarif tabloda, yeşilin açık ve koyu birçok tonu bir araya gelerek hem huzur verici hem de dikkat çekici bir etki yaratır. O’Keeffe, doğayı çağrıştıran çeşitli yeşil tonlarıyla yalnızca görsel değil, işitsel bir deneyimi de izleyiciye sunar; renkleri ve formları adeta ritmik bir dans içindeymiş gibi resmeder.

2. Vincent Van Gogh – Green Wheat Field with Cypress

Vincent Van Gogh, bu tabloyu Haziran 1889’da Fransa’nın Saint-Rémy-de-Provence kentindeki Saint-Paul-de-Mausole akıl hastanesinde kaldığı sırada resmetmiştir. Bu şaheserdeki büyüleyici renk uyumuna kapılmamak gerçekten zor. Post-Empresyonizmin öncülerinden biri olan Van Gogh, renkleri olağanüstü bir yoğunlukla kullanma biçimiyle tanınır. Green Wheat Field with Cypress adlı eserinde, tuvaline adeta hayat vermek için zengin bir yeşil, sarı ve mavi paleti kullanmıştır. En sevdiği renklerden biri olan zümrüt yeşilini, resme parlaklık ve derinlik kazandırmak amacıyla sıkça tercih etmiştir. Onun fırçasından çıkan buğday tarlası, sanki güneşin şefkatli dokunuşunu almışçasına ışıldar. Bu etkiyi yaratmak için güneş ışığının vurduğu bölgelerde limon yeşili tonlarını kullanmıştır. İç açıcı ve aydınlık arka plana karşılık, selvi ağacı ve gökyüzü derin, dönen mavi ve yeşil tonlarla boyanmıştır; bu sayede tabloya dramatik bir hava ve derinlik hissi katılmıştır. Van Gogh, bu eserinde de ışık ve gölgenin etkileşimini ustalıkla yansıtarak izleyiciye güçlü bir görsel deneyim sunmuştur.

3. Mitchell Rodbell – Bay of Stika

Mitchell eserlerine ilham aldığı doğanın görkemini yaratır. Sakin mavi ve yeşil tonlarındaki bu rahatlatıcı resimde Alaska dağlarından esinlenmiştir. Mavi ve zengin yeşil tonları derin ve ferah bir atmosfer oluşturarak Stika Körfezi’nin doğasının güzelliğini oluşturur. Farklı yeşil tonlarından eserdeki bitki örtüsünü ve kıyı şeridini betimlemek için faydalanmıştır. Yeşil tonlarını dinamik bir hale getirerek esere hareketlilik hissini katmıştır. Mitchell’in paleti canlı ve net tonları kapsayarak yaşam sevinci ruhunu yansıtır. Bu süreçte sanatçı empresyonizmden esinlenir. Sanatın duygusal derinliğini yoğunlaştırmak adına renklere ek olarak zarif eğrisel şekilleri ve lirik formları da kullanır.

4.Henri Rousseau – Tiger in a Tropical Storm

Henri’nin dikkati çekmek için yoğun renkleri özellikle de yeşili ustalıkla kullandığı bilinir. Bu eseri kariyerinin sonlarına doğru 1891 yılında tamamlamıştır. Bu eserinden sonra Paris sanat çevrelerinde tanınmış ve “gizemli orman ressamı” olarak anılmıştır. Tropik bir fırtına anında şaşıran bir kaplanı vahşi doğanın gücünü yansıtarak tasvir ediyor. Ormanın derin ve gizemli havasını, koyu yeşil tonları kullanarak gözler önüne serer. Açık ve parlak yeşil tonlarıyla da ışığın yapraklara vurmasını, fırtına esnasında oluşan nemli bitki örtüsünün parıltısını yansıtmıştır. Sanatçı, soğuk yeşil tonlarıyla esere gerçeklik katmış, bir yandan da sıcak yeşil tonlarını kaplanın çevresinde kullanarak dramatik bir hava yaratmıştır. Bu tablo Henri Rousseau’nun özgün tarzını yansıtan karakteristik öğeleriyle öne çıkar.

5. Claude Monet – The Japanese Footbridge

Monet bu ünlü eserini 1899 yılında evinin bahçesinde bulunan Japon tarzı köprüden esinlenerek yaratmıştır. Bu dönem genellikle Su Zambakları serisi olarak bilinen bahçesindeki doğal güzellikler ve su zambakları üzerine odaklandığı dönemdir. Köprüyü farklı tekniklerle çizmiş olup birden çok resminde göl üzerindeki nilüferlere de yer vermiştir.

Mavi renklerle hareketlilik kazanan köprü belli belirsiz oluşuyla gizemli bir havaya bürünür. Bunun beraberinde yeşilliği oluşturan yapraklar suyun ahengiyle dalgalanır. Sanatçı, köprünün ana gövdesinde ve sudaki yansımalarında zümrüt yeşiline yer vererek, özellikle ışığın temas ettiği alanlarda bu rengin parlaklığını ön plana çıkarmıştır. Zeytin yeşilini ağaçların ve yaprakların gölgeli kısımlarında kullanarak derinlik katmıştır. Işığın etkisini vurgulamak için farklı yeşil tonlarını kullanmıştır. Derin orman yeşilini gölgelerde ve yoğun bitki örtüsünde tercih ederken aynı zamanda kontrast yaratarak gizemli atmosferi oluşturur. Genelde yeşili doğrudan kullanmak yerine yeşili optik olarak yani farklı renkleri bir araya getirerek kullanmayı tercih etmiştir.

Kaynakça