Şiirlerde, romanlarda, sinemalarda, dizilerde, tarih konularında ”Yedi Tepeli Şehir” kalıbını duymuşsunuzdur. Bu söylemin hangi şehir için kullanıldığı bilinse de nasıl ortaya çıktığı pek bilinmiyor.
Öncelikle bu ”Yedi Tepeli Şehir” unvanlı İstanbul şehrinin bu unvanı ilk ne zaman aldığını ve bu unvanın İstanbul’un hangi alanlarını kapsadığını bilmemiz gerekiyor. Konstantin, yaşadığı dönemde gökyüzünde güneş, ay ve beş gezegenin olduğu gerçeğinden hareketle kenti, 7 tepe üzerine kurdu. Roma gibi Bizans İmparatorluğu da 7 tepeli kentin hududunu korudu.
Peki çağ açıp çağ kapatan olayı yaşatan şehir nasıl olur da sadece yedi tepe ile sınırlandırılıyor? İstanbul bir ova şehri olduğu için mi yedi tepe ile sınırlandırıldı yoksa bu isimlendirmenin başka bir konuyla ilgisi var mı? Bu lakap ona Roma zamanında Büyük Konstantin, Bizans’ı ziyaret ettiğinde İstanbul‘u Roma‘nın yeni başkenti ilan eder ve İstanbul ”Yeni Roma” unvanını kazandığı gibi üstüne de Yedi Tepeli Şehir unvanı da aldı. Yönetim olarak başkent özelliğini kaybetse bile kültür-sanat, ekonomi vb. konularda başkent özelliğini korumakta ve bunun yanında Yedi Tepeli Şehir ismini de almıştır.
Şimdi ise Yedi Tepeli Şehir mahlasının bütün İstanbul’u içeren bir isim mi yoksa belirli bir bölgeye verilen ad mı olduğuna değineceğiz. Bu lakap tarihi yarımada olarak bilinen Fatih ilçesini kapsamaktadır. Bu tepelerin tek bir isimle adlandırılmadığını unutmamak gerek.
1. Topkapı Sarayı Tepesi
Ayasofya, Topkapı Sarayı Sultanahmet Camii yanı sıra Yerebatan Sarnıcı, Alman Çeşmesi, Aya İrini gibi tarihi yerleri barındıran tepe tüm zamanlarda bu kentin kamusal merkezi olmuştur. Roma İmparatorluğu‘nun dört bir yanına uzanan yolların başlangıcı kabul edilen ”Milyon Taşı” bu tepede bulunmaktadır. Osmanlı‘dan önce at yarışları, gladyatör dövüşleri vb. törenlerin yapıldığı Hipodrom adlı meydan da bu tepedeydi. Bu tepenin üç tarafı denizlerle çevrili olması ve kara tarafının deniz seviyesinden yüksek olması nedeniyle stratejik olarak kurulabilecek ideal yerdi.
2. Çemberlitaş Tepesi
Deniz seviyesinden yaklaşık 40 metre yüksekliktedir. Bizans döneminde Forum Konstantin olarak bilinen yer Roma’dan getirilen Çemberlitaş Sütunu burada yükselir. Bu tepede Nuruosmaniye Camii, Konstantin Sütunu ve şimdilerde de adını duyduğumuz Kapalıçarşı bu tepenin içinde bulunmaktadır.
3. Beyazıt Tepesi
Kanuni Sultan Süleyman‘ın Mimar Sinan’a yaptırdığı ve Mimar Sinan’ın kalfalık eseri olarak nitelendirilen Süleymaniye Camii, Sultan II. Bayezid tarafından Mimar Hayreddin’e yaptırılan Beyazıt Camii ile hastane, hamam, imaret, medrese kütüphane , hazire ve dükkanlardan oluşan Süleymaniye Külliyesi bu tepenin içinde bulunur.
4. Fatih Tepesi
Bizans döneminde, Ayasofya’dan sonra ikinci büyük ve önem taşıyan Kutsal Havariler Kilise bu tepededir ve bu yapı Osmanlı‘nın o zamanın adıyla Konstantinopolis şehrini almasıyla Kutsal Havariler kısa süreliğine Yunan Ortodoks Kilisesi‘nin Ekümenik Patriğinin merkezi oldu fakat daha sonra Patrik tarafından terk edilince Osmanlılar tarafından Fatih Camii’nin inşa edilmesi için yıkıldı. Bozdoğan Su Kemeri de bu tepenin içinde durmaktadır.
5. Yavuz Selim Tepesi
Haliç’ en yakın tepe olup, Çarşamba Mahallesi’nde son bulan bu tepede Aspar Sarnıcı, Pammakaristos Kilisesi (şimdiki Fethiye Camii), Sultan Selim’in Batık Bahçesi, Aziz George Kilisesi ve Fetih öncesi Osmanlı camilerinin mimarisi sergileyen Yavuz Sultan Selim Camii bu tepenin içerisinde yer alır.
6. Edirnekapı Tepesi
İstanbul’un Yedi Tepeli Şehir olarak adlandırılan yedi tepenin en yükseği olan bu tepe Kariye Müzesi civarında hafif eğimli olan bu tepe Kemerkaya mevkiinde dikleşir. Tepenin içerisinde Blakhernai Sarayı, Mihrimah Sultan Camii ve Kariye Manastırı‘nın mozaikleri bu tepenin turistlik cazibeleridir. 12. yüzyılda Blakhernai Sarayı burada inşa edilmiş ve Osmanlı‘nın Şehri fethetmesine emperyal bir konut olarak hizmet vermiştir.
7. Kocamustafapaşa Tepesi
Son tanıtacağımız tepe ise deniz seviyesinden yaklaşık 60 metre yükseklikte olup İstanbul’un Trakya bölgesinde bulunan tek tepe olan Aksaray semtinden tarihi Bizans surlarına ve Marmara sahiline kadar uzanan alanı kapsamaktadır. Osmanlı döneminde Haseki Külliyesi, Haseki Sultan Camisi ve Bayrampaşa mescidi yapılmıştır.
Kısacası bu tepeler Roma’nın şekillendirilmesiyle ve Osmanlı‘nın da yaptığı tarihi eserlerle hâlâ adını korumaktadır.
Kaynakça:
- Gurur. İstanbul’un Yedi Tepesi, Osmanlı Camileri ve Bizans Eserleri İle Yedi Tepe. Web. Erişim Tarihi: 26.09.2024
- Turan, Saadet Hande. .İstanbul’un Yedi Tepesi: Efsanelerle Bezenmiş Tarihi Şehir. Web. Erişim Tarihi: 26.09.2024
- İstanbul: Yedi Tepe Efsanesi ve Konstantinopolis’in Kuruluşu. Web. Erişim Tarihi: 26.09.2024
- Akbaba, Nursena. İstanbul’un 7 Ünlü Tepesi Nerede? İstanbul’daki 7 tepenin isimleri nelerdir?. Web. Erişim Tarihi: 26.09.2024
