Birleşik Krallık tarihinin en genç başbakanı unvanını taşıyan ve görev süresince Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşları gibi Avrupa’da yaşanan önemli olaylara tanık olan William Pitt, 28 Mayıs 1759’da Chatham I. Kontu William Pitt ve Hester Grenville çiftinin çocukları olarak İngiltere’de dünyaya geldi. Babası ile aynı adı taşıdığından “The Younger (Genç) William Pitt” olarak anılıyordu.
Genç William Pitt, doğumundan itibaren çeşitli sağlık sorunları yaşadı; hatta bu sorunlar okul hayatını uzun süre zorlaştırdı. Bu sebeple ev ortamında eski diller ve matematik alanlarında eğitim gördü. Tüm zorluklara rağmen derslerinde oldukça ilerleme kaydeden Pitt, 14 yaşına geldiğinde Cambridge Pembroke Koleji’ne kabul edildi. Burada aldığı eğitim onu parlamentoya hazırlayarak siyaset felsefesi, tarih dallarının yanında hitabet yeteneğini güçlendirecek dersler de almasını sağladı.
1780 yılında Appleby milletvekili seçilerek siyasi kariyerine başladı. Bu başlangıç aynı zamanda Britanya tarihinde bir dönüm noktasının habercisiydi. 23 Ocak 1781’de görevine başlayan William Pitt, 1782’de siyasi yönetimin yeniden yapılandırılmasıyla maliye bakanı olarak kabineye girdi; henüz 23 yaşında ve gelecek vaadeden bir isim olması onu bu mevkiye taşımıştı. 1783 yılına gelindiğinde hükümeti kurmakla görevlendirildi. Toplamda 18 yıl 343 gün olmak üzere iki kez başbakanlık koltuğunda oturan William Pitt reformcu bir liderdi. Ulusal borcu azaltmaya ve kaçakçılıkla mücadeleye yönelik çalışmalar yürütmeye başladı. Bununla birlikte başbakanlığı döneminde, Fransız İhtilali’nin getirdiği sorunlar, köleliğin kaldırılması, finansal meseleler ve Amerika’nın bağımsızlığının kabul edilmesi gibi önemli problemlerle de karşı karşıya kaldı.
Birinci Başbakanlık Dönemi (1783-1801)
Pitt’in başbakanlığının ilk dönemlerinde ülkenin ulusal kredisi, Amerikan Devrimi’nin ağır maliyeti nedeniyle zayıflamıştı. Pitt tarafından açığı kapatma amacıyla yeni vergiler alınmaya başladı; bununla birlikte gelişmiş bir mali denetim sistemi oluşturularak gelirlerdeki yolsuzluk azaltıldı. Dış politikada ise, 1788’de Prusya ve Hollanda ile Fransız nüfuzunu sınırlamak amacıyla ittifak yapıldı. Bu ittifakla, Prusya’nın diplomatik desteği alındı ve Nootka Sound anlaşmazlığında savaşa girmek zorunda kalınmadan İspanyollara karşı zafer kazanıldı.
1 Şubat 1793’e gelindiğinde Fransızlar, İngiltere ve Hollanda’ya savaş ilan etti. Yalnızca İngiltere’nin ticari çıkarlarını korumak için savaşıldı. Tüm bunlar yaşanırken 1798’de İrlanda’da Birleşik İrlandalılar Örgütü tarafından büyük bir ayaklanma başladı. Amerikan ve Fransız Devrimlerinin fikirlerinden etkilenen ayaklanma, Büyük Britanya egemenliğine karşıydı. Ayaklanma sonrası William Pitt’in çıkardığı Birleşme Yasası ile İrlanda Parlamentosu dağıtıldı ve İrlanda, İngiliz Parlamentosu’nda belirli sayıda milletvekiliyle temsil edilmeye başladı.
Tüm bu olaylar sonucunda William Pitt, 3 Şubat 1801’de istifa ederek görevinden ayrıldı. Yerine arkadaşı Henry Addington önderliğindeki hükümet geldi. 1804 yılına gelindiğinde mevcut hükümetin mali politikaları ve dış politikada atılan adımlar eleştirilmeye başlandı. Artan tepkiler sonucu Addington’ın çoğunluğu istikrarlı bir şekilde düştü ve hükümet istifa etti.
İkinci Başbakanlık Dönemi (1804-1806)
William Pitt’in ikinci başbakanlık dönemi, Addington ve diğer güçlü muhalifler sebebiyle ilkinden daha zayıf geçti. Dış politikada Rusya, İsveç ve Avusturya ile Napolyon’a karşı bir ittifak kuruldu. Bu ittifak, 1805’teki Ulm ve Austerlitz savaşlarının ardından çöktü. Pitt’in sağlığı kısa bir süre sonra gittikçe kötüleşti ve 23 Ocak 1806’da hayatını kaybetti.
William Pitt Hakkında Az Bilinenler ve Hayatının Beyaz Perdeye Yansıması
- William Pitt, vefat ettiğinde 40.000 Sterlin borcu vardı ve bu borç parlamento tarafından ödendi.
- Yoğun şekilde Porto şarabı tüketen Pitt, yakın çevresinde “three-bottle man” olarak tanınırdı. Bu tabir, belirgin şekilde sarhoş olmadan çok fazla alkol içebilen adam anlamına gelmekteydi.
- Pitt, köle ticaretinin kaldırılmasına yönelik çalışmalar yaptıysa da görev süresince bu konuda başarı sağlayamadı. Vefatından bir yıl sonra 1807 Köle Ticareti Yasası ile köle ticareti yasaklandı.
- Pitt’in yaşam öyküsü 1942 yılında The Young Mr.Pitt (Genç Bay Pitt) ismiyle beyaz perdeye aktarılmıştır. Carol Reed yönetmenliğindeki filmin oyuncu kadrosunda Robert Donat, Robert Morley, Phyllis Calvert ve John Mills yer almıştır.
- Kral George III’ün hayatının anlatıldığı 1994 yapımı The Madness of King George (Kral George’un Çılgınlığı) filminde Pitt’in Başbakanlık döneminden de kesitler görülmektedir.
- Birleşik Krallık Başbakanlarının biyografilerini konu alan Number 10 dizisinde Pitt, Jeremy Brett tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
- Aspinall, Arthur C.V.D. “William Pitt, the Younger”. Encyclopedia Britannica. 19.01.2023. Erişim Tarihi: 24.04.2023
- Hague, William. “William Pitt the younger”. Knopf, 2007.
- Mori, Jennifer. “William Pitt ‘the Younger’.” Biographical Dictionary of British Prime Ministers. Routledge, 2002. 85-93.
