Hiç, bir romanı okurken karakterin isminin nereden geldiğini merak ettiğiniz oldu mu? Bu yazıda tam da bunun üstünde duracağız. Goethe’nin yazmış olduğu Genç Werther’in Acıları romanının unutulmaz kahramanı Werther, nasıl Werther oldu hep birlikte bakalım.
Johann Wolfgang von Goethe
Goethe, 28 Ağustos 1749 tarihinde Frankfurt am Main şehrinde varlıklı bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Bilgiye açlığı sayesinde hukukçu olmasının yanı sıra kendisini farklı alanlarda da geliştirdi. Üniversite yıllarında kimya, botanik gibi derslere ilgi göstermesine ek olarak, sanatın farklı dallarında da kendini geliştirdi. Aydınlanma döneminin fikirleriyle büyüse de Sturm und Drang (Fırtına ve Coşku) döneminin öncülerinden biri oldu ve Genç Werther’in Acıları adlı eserini de bu dönemde vermiş oldu.
Goethe, Genç Werther’in Acıları’nı Nasıl Yazdı?
Mektuplar şeklinde yazdığı bu romanı, henüz yirmi beş yaşındayken, Wetzlar şehrinde hukuk stajı yaparken yazdı. Orada staj yaptığı dönemlerde, Charlotte Buff adında nişanlı bir kadına aşık oldu. Elbette bu, imkansız bir aşktı. Aynı dönemde birlikte staj yaptıkları Karl Wilhelm Jerusalem de evli bir kadına aşık olmuş ve bu imkansız aşka dayanamayarak intihar etmişti. Goethe, yaşadığı bu iki olaydan ilham alarak eserini ele aldı. Henüz yirmi beşindeyken yazdığı bu kitap, tüm Avrupa’yı ve dünyayı salladı hatta bazı şehirlerde yasaklandı. Yazıldığı dönemde gençler Werther gibi mavi ceket ve sarı yelek giymeye başladı, bazıları ise intihar etti. Werther’i taklit eden ve onun gibi giyinen gençlerin yarattığı akım Werther-Fieber olarak adlandırıldı. Tüm bunların üstüne Leipzig şehir yönetimi, tam kırık yıl boyunca kitabın okunmasını ve Werther kostümü giyilmesini yasakladı. Tüm bunlardan da anlaşılacağı üzere, Goethe’nin yazdığı bu esere, “kitap işte” diyerek geçmek mümkün olmuyor.
Werther Nasıl Werther Oldu?
Bu soruyu sorması basit ancak cevaplaması da bir o kadar zor. Bize bu sorunun cevabını ne Goethe verebiliyor, ne de biz basitçe kitaptan bulabiliyoruz.
1. Goethe İçin Bir Katharsis 
Yukarda da bahsettiğim gibi, Goethe’nin aşık olduğu Charlotte, nişanlı bir kadındı. İki hafta içerisinde yazıp bitirdiği bu eserinde aslında günah çıkartıyor. Werther’i bir katharsis olarak kullanıyor. Kelimenin ve ismin asıl anlamından bağımsız olarak, karakterimizin isminin anlamlarından biri bu diyebiliriz.
“Werther’den, bir hastalıktan kurtulur gibi kurtuldum; o zamanı ve o eseri şimdi neredeyse ürpermeden hatırlayamıyorum.” (Eckermann, Gespräche mit Goethe in den letzten Jahren seines Lebens (Goethe’nin Hayatının Son Yıllarındaki Sohbetler), 29 Ocak 1824 tarihli konuşma.)
Bu söyleşide de söylediği gibi, içindeki bir hastalık aslında Werther. Kötü ve kurtulması gereken bir virüs. Bu noktada kendisini tam olarak ortaya koymak istemediğinden, Werther ismini ortaya koyuyor.
2. Werther Kelimesinin Anlamı
Werther, Almancada “wert” kökünden türüyor ve “değerli olan” anlamına geliyor. Kitapta ise Werther, kendini değersiz ve ahlâki açıdan eksik gören bir karakterdi. Buradan yola çıkarak, Goethe’nin bu ismi seçmesindeki sebep, karakterin içsel çatışmalarını bize daha net göstermek istemesi olabilir. Üstelik bu isim bu bağlamda ironik bir anlam da taşıyor.
“O beni sevmeye başladığından beri kendi gözümde değerim arttı.” (s.35)
Kendi değerini nasıl da başkalarının sevgisine bağımlı kıldığını bu alıntıdan rahatça görebiliriz.
“Kendimle ilgili çok fazla sorunum var ve kalbim sürekli kederli.” (s.83)
Kendini asla kabul edemediğini ve bir insanın kendine vermesi gereken değeri vermediğini ise bu cümlede açık seçik okuyabiliriz.
3. Melankolik ve Asil
Goethe, bu ismi seçerken kulağa melankolik (Sturm und Drang döneminin melankoli furyasını da göz ardı etmemek lazım) ama asil gelmesine dikkat etti. Bu bilgiye, Emil Staiger’in, Goethe’nin yakın arkadaşı Johann Christian Kestner’in (Charlotte Buff’un nişanlısı) yorumlarını kendi Werther yorumunda uyarlamasında görebiliyoruz.
“Goethe kulağa asil ve melankolik gelen bir ad aradı, ‘Werther’i buldu.” (Emil Staiger, Goethe)
Tüm bunları harmanladığımızda, Werther’in aslında ismine ne kadar da uyan bir karakter olduğunu ve öylesine bir seçim yapılmadığını görebiliyoruz. Karakterin kendi içindeki çatışmasını, duygusallığını ve Goethe’nin alter egosunu başarılı bir şekilde temsil ediyor. Günümüzde de hâlâ unutulmaz bir karakter olan Werther, isim açısından da bizleri tatmin ediyor.
Kaynakça:
von Goethe, Johann Wolfgang. Genç Werther’in Acıları. Can Yayınları. 21.06.2019.
Gramsch, Maria. Johann Wolfgang von Goethe: Edebiyatın Ötesinde Bir Dahi. web. Erişim tarihi: 08.11.2025.
Akkayagil, Ayşegül. Psikanalitik Bir Çözümleme: Goethe’nin Genç Werther’in Acıları Romanı. web. Erişim Tarihi: 08.11.2025.
