? Bu yazı Melisa Özaltun tarafından editörün seçimi arasına eklendi ?
VIII. Henry, İngiltere’yi 1509-1547 yılları arasında 36 sene boyunca yönetmiştir. Siyasi ve dini görüşleri dışında özel hayatıyla da oldukça konuşulan bir Tudor Hanedanı kralıdır kendisi. Günümüzde bile Henry dışında sadece geçmişte evlendiği altı eşiyle ilgili filmler, diziler, belgeseller ve hatta Broadway gösterileri geniş kitlelerce rağbet görmektedir. En ünlülerinden birisi Anne Boleyn olmasına rağmen Anne, Henry’nin altı eşinden sadece birisidir. Paraya, kumara ve kadınlara olan düşkünlüğüyle ün salmış Henry, aslında sahip olduğu güçle beraber ne kadar da gaddar olduğunu göstermektedir.
Bu yazımızda İngiltere’nin en sansasyonel yaratan krallarından birinin kendisi kadar konuşulan aşk hayatını konu alacağız.
Aragonlu Catherine (1485-1536)
Catherine, İspanya Kralı Ferdinand ve Kraliçe Isabel’in kızıdır. Genç kız, 15 yaşında Henry’nin büyük abisi Arthur ile evlenir ancak hastalanan Arthur hayatını kaybeder. 16 yaşında eşini kaybeden Catherine dul kalır. Siyasi nedenlerle 1509 yılında VII. Henry’nin ikinci oğlu Henry ile evlenir. Evlendiklerinde Catherine 23, Henry ise 17 yaşındadır. 23 sene boyunca evli kalmalarına rağmen bu çift erkek bir evlada sahip olamaz. Catherine, birçok kez hamile kalsa da sadece biri hariç hiçbiri hayata tutunamaz. Hayatta kalmayı başaran tek evladı ise ileride Kanlı Mary (Bloody Mary) adıyla tanınıp bir Katolik kraliçe olacak Mary‘dir. Tarihçi Tracy Borman, Henry ve Catherine için şunları söyler:
“Henry, her bakımdan onu örnek bir eş olarak görmüştür ancak tek bir şey dışında: bir erkek evlat verememesi…”
Erkek bir varis için gözünü karartan Henry, başka arayışlara geçer. Elizabeth “Bessie” Blount ile beraberliğinden Henry Fitzroy dünyaya gelir. Evlilik dışı bir çocuk olması ve erken ölümü onun gelecekte tahta geçmesine engel olur.
Daha sonrasında Henry’nin Boleyn kardeşlerden Anne Boleyn’e olan düşkünlüğü başlar. Onunla evlenebilmek için ise Catherine’i boşaması gerekiyordur. Roma Katolik Kilisesi’ne bağlı kaldığı sürece ise böyle bir şey mümkün değildir.
Henry’nin Anne Boleyn’e gönlünü kaptırmadan önce Mary Boleyn ile de birlikteliğinin olduğu bilinmesine rağmen Mary Boleyn, çoğunlukla tarihte “gizemli kadın” olarak karşımıza çıkar. Mary ile ilgili hep bir bilgi eksikliği vardır, öyle ki Windsor Kalesi‘nde Anne’in banyosunda asılı duran 300 senedir gizemi çözülemeyen portredeki kadının, bir zamanlar Henry’nin metresi ve Anne Boleyn’in de ablası olan Mary Boleyn olduğu henüz ortaya çıktı.
Anne Boleyn (1501-1536)
Henry, Anne Boleyn ile evlenebilmek için önünde duran engelleri kaldırmak ister. En büyük engel ise Roma’dır. VIII. Henry, Katolik Kilisesi’nden ayrılır ve İngiltere Kilisesi’ni kurup başına da kendisi geçer. Artık Catherine’i boşayıp Anne ile evlenmekte özgürdür. Her ne olursa olsun Henry, Katolik’in öğretilerine sadık kalmıştır. Buna karşı çıkan Protestanları ise acımadan astırmıştır.
Henry, Anne’in ona erkek bir çocuk vermesini umut eder. İlk çocukları kız olur. Bu kız çocuğu ise “Virgin Queen” ve “Queen Bess” olarak tanıyacağımız I. Elizabeth‘tir. Henry, hâlâ erkek bir evlada sahip olacağına inansa da Anne’in ilerideki ölü doğan çocukları artık tamamen Anne’den umudunu kesmesine neden olur. 19 Mayıs 1536 yılında Henry’i aldatma suçlamasıyla başı kesilirerek idam edilir. Elizabeth Norton, “İdamından iki gün önce Henry’nin Anne ile olan evliliğini feshettiğini biliyoruz ancak yasal olarak gerekçe gösterilen herhangi bir sebep bilmiyoruz.” der.
Birçok tarihçi, Henry’nin Anne’e karşı olan bu suçlamaları uydurduğuna inanmaktadır.
Jane Seymour (1508-1537)
Henry, Anne Boleyn’in ölümünün üzerinden daha 24 saat geçmeden Jane Seymour ile nişanlanıp 10 gün sonra ise evlenir. Jane, hem Anne’in hem de Catherine’in nedimelerinden birisidir. Hatta Anne Boleyn ve Jane’in anneleri ortak bir büyükanneye sahip iki kuzendir.
Henry, sonunda hayalini kurduğu erkek bir evlada sahip olur. Jane ise geleceğin kralı VI. Edward‘ı doğurduktan iki hafta sonra hayatını kaybeder.
Clevesli Anne (1515-1557)
Jane’in ölümünden sonra Henry 2 sene hiç evlenmez. Avrupalı bir ittifak bulmalarını söyleyen başdanışmanı, ona evlenmesi için Alman dükünün kız kardeşlerini önerir. Henry, iki genç kadının da birer portresini ister ve Anne ile evlenmeye karar verir. 1540 yılında Anne, İngiltere’ye gelir ancak Henry, müstakbel eşini görünce şaşırır. Portrede gördüğü kişi ile karşısındakinin aynı kişi olduğuna inanamaz çünkü kadının oldukça “çirkin” olduğunu düşünür. Henry ile Anne evlenmelerine rağmen birlikte yaşamazlar. 6 aylık birlikteliklerinin ardından da boşanırlar. Henry, Anne’i “kız kardeşi” olarak ilan eder ve böylelikle Anne, öldüğü güne kadar rahat içinde yaşar.
Catherine Howard (1523-1542)
Henry, 1540 yılında dördüncü eşi Anne’in nedimelerinden biri olan Catherine Howard ile evlenir. O dönem oldukça kilo alıp yürümekte zorlanan kral, 19 yaşında gencecik ve neşeli gelini ile mutludur. Hatta Henry, genç kızı onun “dikensiz gülü” olarak tanımlar. Catherine’in Henry ile evliliğinden önce de küçük yaşlardayken müzik öğretmeni Henry Mannock, Francis Dereham ve uzaktan kuzeni olan Thomas Culpepper ile ilişkisi olmuştur. Henry ile evlenmesinin ardınan ise Catherine, Dereham’ı sekreteri olarak alır. Hâlâ kanıtlanmasa bile Culpepper ile de tekrar bir birlikteliği olduğu söylenir. Kısa bir süre sonra Catherine ile ilgili ihanet dedikoduları yayılmaya başlar. 11 Şubat’ta Parlamento “namussuz” bir kadının kralla evlenmesini vatan hainliği kabul edecek yasa tasarısını kabul eder. Herhangi bir mahkeme olmadan Catherine, bu yasaya göre suçlu kabul edilir. Bu ihanetiyle birlikte de 1542 yılında 13 Şubat günü Tower Green’de idam edilir.
Catherine Parr (1512-1548)
Catherine Parr, VIII. Henry’nin altıncı ve son eşidir. Catherine, eğitimli ve farklı mizaca sahip bir kadındır. Henry’nin çouklarına nazik ve şefkatli bir üvey anne olurken krallığa da denge ile barış getirir. Catherine Parr’ın diğer beş kadına kıyasla kültür, din, kadının rolü ve Henry’nin çocuklarının eğitimi gibi birçok konuda azımsanamayacak bir etkisinin olduğu söylenir. Borman, “Aynı zamanda Henry’i, kızları Mary ve Elizabeth’in tahttaki sıralarını almaları konusunda ikna etmiştir. Henry, Fransa ile savaşa gittiğinde ise Catherine kralın vekilliği görevini üstlenmiştir.” der.
Catherine, 1548 yılında yani Henry’nin ölümünden bir sene sonra hayatını kaybeder.
VIII. Henry’den Sonra Geriye Kalanlar
Jane Seymour’dan olan oğlu VI. Edward, babasının ölümünün ardından tahta geçer ancak henüz bir çocuk olduğu için ülke bir konsey tarafından yönetilir. 16 yaşında hayatını kaybeden Edward’ın ardından bazı gruplar, Henry’nin yeğeni Lady Jane Grey‘i tahta geçirmeye çalışsa da onun serüveni sadece dokuz gün sürer. Daha sonra tahta Aragonlu Catherine’in kızı I. Mary geçer. Mary, babasının geçmişte erkek bir varis için vazgeçtiği her şeye adeta bir tepki gibi yıllarca adından söz ettirecek bir kraliçe olur. Ondan 400 sene önce gelmiş Matilda’dan bu yana ülkenin başına geçmiş ilk kraliçedir. Bunun dışında İngiltere tarihinde bir kralla evli olduğu için değil de gerçekten kendi hakkı olduğu için tahta geçen ilk kadın hükümdardır. Edward’ın aksine Mary Katolik’tir ve 1553-1558 yılları arasında sürdürdüğü saltanatı boyunca Katolik olmayı kabul etmeyen tüm Protestanları yakar. Ölümünün ardından ise Anne Boleyn’nin kızı I. Elizabeth , 1608 yılına kadar ülkenin başında Protestan bir kraliçe olarak kalır. Mary’nin aksine Elizabeth, din anlamında daha barışçıl bir yönetim sergiler. Ölümüyle birlikte ise Tudor devri kapanır, Stuart devri açılır.
VIII. Henry’nin tüm çabalarına, feda ettiği her şeye rağmen kendisinden sonra Tudor dönemine damga vuran bir kral değil de iki büyük kraliçe olur.
VIII. Henry’nin altı eşinin hayatını modern ve mizahi bir anlatımla konu alan 2017 yılında ilk kez sahnelenen “Six” müzikalinin albümünde yer alan her bir karaktere adanmış şarkılar:
No Way – Aragonlu Catherine
Don’t Lose Your Head – Anne Boleyn
Heart of Stone – Jane Seymour
Get Down – Clevesli Anne
*Haus of Holbein – Bu şarkı ise Henry ile evlenmelerinin “suçlusu” olarak görülen Clevesli Anne’in porterisini çizen sanatçı Hans Holbein’e bir göndermedir.
All You Wanna Do – Catherine Howard
I Don’t Need Your Love – Catherine Parr
Maalesef albüm ve YouTube gibi platformlardaki birtakım konser kayıtları dışında müzikale ulaşmak mümkün değildir.
Kaynakça
McDowall, D. (2006). The Tudors. D. McDowall içinde, An Illustrated History of Britain (s. 67-70). Harlow: Longman Group UK Limited.
Ponti, C. (2021, Ocak 12). Who Were the Six Wives of Henry VIII. Şubat 27, 2021 tarihinde https://www.history.com/news/henry-viii-wives adresinden alındı.
(9 Şubat 2021). Catherine Howard. Britannica. Mart 1, 2021 tarihinde https://www.britannica.com/biography/Catherine-Howard adresinden alındı.
