Uzak Doğu Sineması Hakkında İlginç Bilgiler

Uzak doğu sineması; Asya’nın doğu ve güneydoğusunu kapsayan, geniş bir coğrafyadaki birbirinden farklı kültürleri içinde barındıran bir film sektörü. Son yıllarda dünya çapında sıkça adından söz ettirse de her daim ona müptela bir kemik kitleye sahipti. Öyle ki ne zaman bir batı filminde bir Uzak Doğu filminden esinlenildiğini duysak şaşırarak ünlü batılı yönetmenlerinin dahi bu kemik kitle içinde olduğunu öğrenmiş oluyoruz. Sizler için bu yazımızda Uzak Doğu sineması hakkında ilginç bilgileri derledik.

Montajsız Düzenleme

Japonya’da ilk sansür uygulaması 1908’de The Reign of Louis XVI adlı bir Fransız filmin yayımlanacağı sırada görülmüş. Film, Japon polisi tarafından halkın kraliyet sarayına saldırdığı son sahne nedeniyle sansürlenmiş. Fakat filmi Japonya’ya getiren yayıncılar yatırımları zayi olmasın diye filmin adını “The Curious Story of North America: The Cave King (Kuzey Amerika’nın Tuhaf Hikayesi: Mağara Kralı) olarak değiştirmiş ve filmin konusunu, sonunda halk ve polis tarafından saldırıya uğrayan bir zengin Amerikalı haydut çift hakkında olacak şekilde yeniden düzenlemiş. Bunu nasıl mı başarmışlar? Hiçbir sahneyle oynanma yapılmamış, yalnızca Benshiler’e (Japonya’nın sessiz film devrinde sinemalarda anlatıcı olarak bulunan ve film yıldızlarından daha ünlü olan kişiler) anlatacakları hikayeyi değiştirme talimatı vermişler. Bu yöntem işe yaramış. Film sinemalarda gösterilmeye devam etmiş.

Japon Filmlerinden Esinlendiği Bilinmeyen Ünlü Filmler

Aslan Kral (The Lion King – 1994) – Beyaz Aslan Kimba (Kimba the White Lion – 1965)

Kill Bill (2003) – Lady Snowblood (1973)

Star Wars (1977) – The Hidden Fortress (1958)

Akira Kurosawa‘nın bu filminden esinlenilmesi nedeniyle orijinal üçlemedeki ışın kılıcı dövüşlerinin Japon sinemasındaki geleneksel dövüş sahnelerine benzediği söylenir.

Blind Fury (1989) – The Tale of Zatoichi (1962)

Hong Kong Sinemasında Alternatif Sonlar

Polis ve mafya çatışmasını konu alan filmleriyle ünlü Hong Kong sinemasında Çin pazarına girebilmek için filmlere genellikle birden fazla son çekilirdi. Bilmeyen okurlarımız için, Çin rejimi medya sektörünü sıkı düzenlemelere tabi tutar ve eserlerin toplumla buluşabilmesi için bu düzenlemelere göre filmlerin şekil alması gerekir. Hong Kong yapımı bu filmlerin alternatif sonlarında suçlular tutuklanır, bu sayede adaletin yerini bulduğuna dikkat çekilirdi. Senaryoda suçluların teslim olması için hiçbir neden olmasa bile suçlular birdenbire teslim olabilirdi. Bazılarındaysa sadece siyah bir ekran gösterilir ve ekrana adaletin yerini bulduğu yazılırdı.

Çin’de Sansür Kısıtlamaları

Çin tarihi sinemada birbirinden farklı yasaklara şahit olmuştur. Bu liste o kadar uzun ve değişken ki tam bir listeye ulaşmak bir hayli güç. Yasak film içeriklerinden birkaçı; devletin itibarını zedeleyici temalar, hurafeler, dinler, yenilikçiler hakkında kötü konuşmak, kanuna aykırı herhangi bir şeyi göstermek… Erkek oyuncuların yeterince erkeksi olmaması, zaman yolculuğu gibi doğaüstü olaylar, karanlık ve trajik temalar, belirlenen bölüm sayısı sınırlamasının üstünde olan diziler… Çin’de 2021 yılında çıkacak 34 film sınırı bulunmaktaydı. Bu kontenjandan birini kapabilmek için film yapımcılarının senaryoyu veya bitmiş filmi Çin film bürosuna sunması gerekiyor. Komite düzenlemeler için önerilerde bulunuyor ve film yapımcılarının bu önerilere göre defalarca düzenlemeye gitmesi gerekiyor. Kimi zaman bu süreçte yeni yasaklar geliyor. Bu durum filmlerin yıllarca çıkmasını engellediği gibi bölük pörçük ve anlaşılması güç hale gelmesine, en önemlisi halkın sesinin kısılmasına neden oluyor.

Bilmeden Olağanüstü Olmak

Ong Bak ve The Protector filmlerinin yıldızı Taylandlı aksiyon oyuncusu Tony Jaa, Hong Kong aksiyon aktörlerinin filmlerde akrobasi hareketleri yapabilmek için bağlandıkları kablolardan yardım aldığını bilmiyormuş. Bu nedenle Hong Kong filmlerinde yapılan hareketleri kendi filmlerinde de aynı kalite sergileyebilmek adına bedenini eğitmesi gerekmiş ve bu sayede film severlerin unutamadığı sahnelere imza atmış.

Rüzgar Yükseliyor

Ghibli filmi The Wind Rises’ın ismi öylesine seçilmiş değil. Fransız şair Paul Valery’nin şiirlerinden The Graveyard By The Sea’den alınan bir parça: “Rüzgar yükseliyor! Yaşamaya çalışmalıyız!”

Bu mısra filmde karakterler tarafından defalarca tekrarlanır ve esasen yönetmen Hayao Miyazaki bu alıntıyı sadece filmine isim vermek için değil, aynı zamanda anlattığı hikayenin özünü izleyenlere açmak için kullanıyor. Savaş rüzgarı yükselir, kifayetsiz ölüm yaklaşır. Jiro Horikoshi çalkantılı zamanlara rağmen uçak mühendisliğine olan tutkusunun peşinden giderek yaşamaya devam etmelidir. Rüzgar zaten yükseliyor, biz de yükselmeliyiz.

Wong Kar Wai

Wong Kar Wai, yalnız Hong Kong’un değil, dünyanın en sevilen yönetmenlerinden biri. Ashes of Time adlı Wushia filminin çekimlerinde bütçeyi aştığında bitmemiş filmin giderlerini karşılamak adına aynı yıldız oyuncularla The Eagle Shooting Heroes (1993) isimli “çabuk ve kirli” olarak nitelendirdiği bir komedi parodisi çekti. Bunun haricinde Wong War Kai’ın yine Ashes of Time’ı çekerken canı sıkılmış ve tamamen farklı bir film olan sinefillerin gözdesi Chungking Express’i çekmeye karar vermiş. Her iki film de 1994’te vizyona girdi.

Hayali İsimlerden Oluşan Film Posteri

Japon Nostradamus (1974) filminin İtalyan ve Fransız posterlerinde adı geçen kişiler aslında tamamen uydurma. Japon bir filmi batıda satabilmek için posterler uydurma batılı isimlerle doldurulmuş. Posterde adı geçen kişilerden Toshio Masuda (yönetmen) ve Isao Tomita (besteci) filmde emeği geçen yegane gerçek kişiler.

Kuzey Kore’nin Eski Başkanı Tarafından Film Çekmeleri İçin Kaçırılan Güney Kore Yıldızları

Öldüğü yıl olan 2011’e dek Kuzey Kore komünist rejiminin lideri Kim Jong-il, (şu anki Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un babası) söylentilere göre büyük bir film tutkunuydu. 30.000’den fazla film içeren bir koleksiyonu olduğu konuşuluyordu ve 1973’te Sinema Sanatı Hakkında (On the Art of the Cinema) isimli bir kitap çıkarmıştı. Propaganda departmanının Kuzey Kore manipülatif devlet filmleri çekmesinde öncülük ediyordu. Sinema sevdası o kadar büyüktü ki bu sevdası Güney Koreli oyuncu Choi Eun-hee ve eski eşi yönetmen Shin Sang-ok‘un kaçırılması emrini vermesine neden oldu.

İkili 1970’lerin sonlarında ayrı ayrı kaçırıldı ve Viyana Amerikan Konsolosluğu’na sığındıkları 1986 yılına dek film yapmaya mecbur bırakıldı. Choi iki yıl üç ay içerisinde 17 film yaptıklarını, geceleri iki veya üç saat uyumanın haricinde gece gündüz çalıştıklarını aktardı. Filmler arasında Godzilla‘nın komünist versiyonu da var.

Kaynakça

Did you know? Five facts about Korean cinema https://www.koreaherald.com/view.php?ud=20190530000661