Her insanın hayatındaki en önemli değerlerinden biri olan özgürlük, insanın hayatı boyunca türlü mücadelelerle kazandığı ve verdiği savaşlarla elde ettiği bir değerdir. Özgür bir birey olarak doğan her insan, hayatta karşılaştığı farklı birçok sorun yüzünden özgürlüğü kısıtlanır. Çevresel faktörler, devlet yönetimi, insanlar ve kişinin psikolojik travmaları gibi birçok farklı alandaki farklı sebepten dolayı insan, özgürlüğü kısıtlanıyor gibi hissedebilir. Özgürlük hayat boyu insanın ruhunda verdiği bir mücadele ve bir kavgadır. Özgürlük teması edebiyatta ne şekilde hangi yazarlar tarafından konu edilmiş ve işlenmiş hep birlikte bakalım!
1. George Orwell
“Bütün hayvan eşittir ama bazı hayvanlar öbürlerinden daha eşittir…”
Özgürlük konusunda yazılmış en etkileyici ve kült eserlerden biri olan George Orwell‘in Hayvan Çiftliği eseri, yazarın yazdığı en önemli kitaplardan biridir. Yazar, politikaya farklı bir bakış açısı getirir. Kitapta alegorik bir anlatım seçen Orwell, politikayı alaycı bir yaklaşımla yazar. Özgürlük adına büyük ve çarpıcı bir anlatımı olan kitap, farklı anlatımıyla dikkat çekmiş ve okuyan her okuru çok etkilemiştir. Eser totaliter rejimi ve güç ilişkisini alaycı bir tavırla eleştirirken aynı zamanda insan doğasının karanlık taraflarını da yansıtan tutarlı ve derin anlatım sunar. Roman, bir çiftlikte yaşayan hayvanlar tarafından anlatılır. Hayvanlar kötü yönetildiğini ve kötü muamele gördüklerini düşünerek bu olaya el koyar, yönetimi devralır. Bu devrim hareketi eşitliği, özgürlüğü ve dayanışmayı temsil eder. Orwell, özgürlük temasını hayvanlar üzerinden anlatarak esasen insan dertlerini alaycı bir dil ile ifade eder. Ciddi meseleleri hayvanlar dünyasından anlatan yazar, samimi ve alaycı dilinin arkasında fazlasıyla derin ve anlatılan olayın hakkında uzun uzun oturup düşünülmesi gereken bir eser yapısı ve anlatımı sunmaktadır.
2. Richard Bach
“Acaba biz, dünyamızdaki özgürlüğün bitişini izleyen martılar mıydık?”
Richard Bach ise özgürlüğü daha çok bireysel özgürlük yapısı ile ele alır. Kuşların gökyüzündeki özgürlük arayışını anlatan kısa ancak yine derinlikli yapı sunan bir kitaptır. Martı Jonathan adlı eser, okuyucuya özgürlük ve kendini sevme, kendini gerçekleştirme ve toplumun dışına çıkmış bir birey olma yolunda önemli düşünceler sunar. Eserdeki ana karakter Jonathan, normal bir kuş değildir. Gökyüzünün derinliklerine uçmak isteyen ve kendi gerçek potansiyelini, karakterini bulmak isteyen özel bir kuş olarak anlatılır. Bu yüzden diğer kuşlar tarafından dışlanan Jonathan, asıl hedef olarak topluma uyum sağlamayı değil, kendi gerçek benliğini ve özgürlüğünü bulma yolunda yaşar ve ilerler. Yazarın dili akıcı, sürükleyici ve duygusaldır. Bireysel ve içsel arayış anlatımı ile özgürlük temasını anlatırken, ruhunu özgürleştirmek isteyen her birey için etkileyici ve yol gösterici bir anlatım sunar. Okuyucuyu etkili bir yapıya sokan eser, yalnızca kuşların değil insanların da kendi içsel özgürlüğünü bulma yolundadır. Kuş kavramı yalnızca bir metafor olarak kullanılır. Yani yazar anlattıklarıyla aynı zamanda tüm insanlığa da hitap etmektedir.
3. Maksim Gorki
“İnsanların mezarları, daha yaşarken kazılıyor.”
Önemli Rus yazar Maksim Gorki, işçiye ve köylüye değer veren, üstelik kendi hayatı da çok fazla zorluklarla geçen bir yazar olarak, elbette özgürlük hakkında da yazmıştır. Yazarın Özgürlük adlı eseri, özgürlük teması arasına giren en iyi eserlerden biridir. Sosyalist gerçekçi yazar Gorki, Özgürlük eserinde 1905 Devrimi sonrası bir Rus kasabasının hal ve durumunu anlatır. Gorki diğer eserlerinde olduğu gibi “Özgürlük” kitabında da devrimci işçi sınıfı hareketiyle olan ilişkisinden ve emekçi sınıfın verdiği savaştan edindiği bilgilerinden, gözlemlerinden faydalanır. Doğup büyüdüğü yerin de etkisiyle doğal olarak yazar, hayatı boyunca özgürlük mücadelesinde birçok şey görmüştür. Ve bu birikimini eserlerinde kullanır. Bu yüzden özgürlük temasında Gorki, okura çok başarılı doğal ve gerçekçi bir anlatım sunmuştur denilebilir.
Kaynakça:
- “5 Farklı Yazardan Bir Oturuşta Bitirebileceğiniz 5 Muhteşem Kitap”. Medium. Web. 19.03.2025.
- “Özgürlük – Maksim Gorki Kitap İncelemesi”. Mardinlife.Web. 19.03.2025.
- “Hayvan Çiftliği Alıntılar”. 1000kitap. Web. 19.03.2025.
- “Martı Jonathan Alıntılar”. 1000kitap.Web. 19.03.2025.
- “Özgürlük Alıntılar”. 1000kitap. Web. 19.03.2025.
- Öne Çıkan Görsel
