İnsanlar, tarih boyunca hep kendilerini ifade etmek için yollar aramışlardır. Bu arayışın en güçlü ve evrensel araçlarından biri de müzik olmuştur. Özellikle rock müzik, ruhsal arayışları, toplumsal ve politik eleştirileri, aşkları ve acıları dile getirmenin en önemli biçimlerinden biri olarak öne çıkmıştır. Türkiye’de rock müzik, 90’lar ve 2000’lerin başında bu rolü daha belirgin bir şekilde üstlenmiş ve insanların en güçlü seslerinden biri haline gelmiştir. Ayrıca, Türk müzik tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu dönemde çıkan şarkılar, sözleri ve ritimleriyle dönemin politik eleştiriler getirmiş, hayal kırıklıklarını ve toplumsal sorunları anlatımıştır. Bu yazıda da o dönemin ruhunu ve eleştirilerini yansıtan beş unutulmaz albümden bahsedeceğiz.
1) Kurban – Kurban (1999)
Kurban, müzik hayatına 1995 yılında mekanlarda sık sık çalan bir cover grubu olarak başlamıştır. Başlangıçta grubun isminin Outside olmasına karar verilmiş ve bu isim altında İngilizce şarkılar çalmıştır. 1997 yılında ise grubun ismi Kurban olarak değiştirmiş ve yoluna bu isimle devam etmiştir. Aynı sene İstanbul’daki Roxy Club‘da yıllık olarak düzenlenen Roxy Müzik Yarışması’nda üçüncülük elde etmiştir.
1999 yılında ilk albümleri olan “Kurban” piyasaya çıkmış ve dönemin rock müzik piyasasında çığır açan bir yapım olarak kısa sürede geniş kitlelere ulaşmıştır. Albümle birlikte grubun kendine özgü bir hayran kitlesi oluşmuştur. On beş parçalık albümde öne çıkan şarkılarının arasında; “Yalan”, “Sorma” ve albüme ismini veren “Kurban” parçaları vardır. “Yalan” şarkısında Cüneyt Arkın replikleri kullanmışlardır. Ayrıca albümde “Yemen Türküsü” için de bir cover yapılmıştır.
“Yalan dostum, aşk diye bir şey yok
Aşk dediğin üç günlük eğlence”
Grup 2005’te dağıldığını açıklamıştır. Ancak 2006 yılının sonunda tekrar bir araya geldikleri duyurulmuştur. 2017’de grubun solisti Deniz Yılmaz’ın müziği bırakma kararı üzerine grup ikinci kez dağılmıştır. Ancak 2022 yılında, daha önce planlanan “Gülümse” ve “Damla” isimli iki tekli yayınlanmışlardır. Kurban grubu, müzik kariyerleri boyunca dört albüm ve dört tekli çıkarmıştır.
2) Yavuz Çetin-Satılık (2001)
1970 yılında dünyaya gelen ve “gitarın altın çocuğu” olarak anılan Yavuz Çetin’in müzikle tanışması, henüz on yaşındayken ilk enstrümanı cura ile başlamış olsa da 1985 yılında ilk kez akustik gitarla tanışmış ve on yedi yaşında profesyonel müzik hayatına adım atmıştır. 1990 yılında İstanbul’da müzisyen dostları Batu Mutlugil, Zafer Şanlı ve Kerim Çaplı ile cover grubu olarak tanınan Blue Blues Band‘i kurmuştur. Bunun yanında Yavuz Çetin, birçok ünlü isme de gitarıyla eşlik etmiştir. .
1997’de yayınladığı “İlk” isimli albümünden sonra Yavuz Çetin’in ikinci albümü olan “Satılık”, 2001 yılında piyasaya çıkmıştır. Çetin, İlk albümünden farklı olarak aşk şarkılarından değil dünyayla olan kavgasından bahsetmiştir. On şarkıdan oluşan albümde öne çıkan parçalar arasında; “Benimle Uçmak İster Misin?”, “Yaşamak İstemem”, “Sadece Senin Olmak” yer alır. Albüm, çıkışından tam 17 yıl sonra plak formatında yeniden yayımlanmıştır.
“sadece senin olmak istedim dünyada
sadece sana ait olmak
aşk denen duyguyu yeniden keşfettim
sadece senin olmak istedim”
Yavuz Çetin 15 Ağustos 2001’de hastalıkları sebebiyle Boğaziçi Köprü’sünden kendini atarak yaşamına son vermiştir ve ne yazık ki ikinci albümünün çıkışını görememiştir. Ancak şarkılarının derinliğiyle bizlere yıllar boyu hatırlanacak bir miras bırakmıştır.
3) Mor ve Ötesi-Dünya Yalan Söylüyor (2004)
Mor ve Ötesi, 1995 yılında kurulmuştur. Temelleri 90’lı yılların başında henüz lisedeyken atılan grup, ilk albümleri olan “Şehir”i 1996 yılında çıkarmıştır. Ancak biz bu listede, 2004 yılında çıkardıkları ve dördüncü albümleri olan “Dünya Yalan Söylüyor”dan bahsedeceğiz. Dünya Yalan Söylüyor, Türkçe rock müziğinin kaderini değiştiren albümlerden biri olarak kabul edilir. “En çok satan Türkçe rock albümü” olarak bilinmesi de bu kanıyı doğrular niteliktedir.
Dünya Yalan Söylüyor albümü, dönemine ışık tutmuş ve eleştiriler getirmiştir. On şarkıdan oluşan albümde öne çıkan parçalar; “Cambaz”, “Bir Derdim Var” ve “Yardım Et” olmuştur. Ayrıca, albümde Fikret Kızılok‘un Sevda Çiçeği adlı şarkısını da coverlamışlardır. Albümün dinleyicileri, Bir Derdim Var’ın Türk rock müziğinin en iyi introsuna sahip şarkısı olduğunu düşünmektedir. Albümün son şarkısı olan “Uyan” ise döneme yönelik eleştirileriyle beraber bütün dinleyicilerine yüksek sesle yapılan bir çağrıdır.
yalandan kim ölmüş, zamandan kim korkmuş
dünya yalana söylüyor”
Listedeki diğer gruplardan farklı olarak, Mor ve Ötesi birkaç üye değişikliğiyle aktif müzik kariyerine devam etmektedir. Son olarak, 2022 yılında “Sirenler” albümünü yayımlamışlardır.
4) Çilekeş-Y.O.K. (2005)
Çilekeş, 2002 yılında Ankara’da kurulmuş ve kuruluşundan bir ay sonra konserler vermeye başlamıştır. Verdikleri bu konserlerle oldukça sevilen grup, önce Ankara’da fark edilip ardından kendi dinleyici kitlesini oluşturmuştur. 2003’ün Mayıs ayında Fanta Genç Yetenekler Aramızda yarışmasına katılıp ön elemeleri geçerek önce İç Anadolu Bölgesi Finali’nde, sonra Türkiye Finali’nde üstün performans göstererek yarışmayı kazanmışlardır. Bu başarının ardından, davet edildikleri ve 17 şehri kapsayan Türkiye turnesinde sahne almış, böyle büyük çapta bir turneye çıkan ilk amatör grup olmuşlardır. Bu başarıları sayesinde geniş kitlelere ulaşan Çilekeş, 2005 yılında ilk albümleri olan “Y.O.K.”u çıkarmıştır.
On bir parçadan oluşan “Y.O.K.” albümü kısa sürede büyük ilgi görmüştür. Albümün öne çıkan şarkıları arasında; “Kendimden Geriye”, “Siyah” ve albüme ismini veren “Y.O.K.” parçaları vardır. Ayrıca “Gözaltı” şarkısı ile rap müzisyeni Fuat Ergin, “Kürar” şarkısı ile Kurban grubunun davulcusu Burak Gürpınar, “Yetmiyor” şarkısı ile alternatif müziğin önemli ismi Aylin Aslım albüme konuk olmuştur.
Çilekeş, resmi olarak dağılma kararı açıklamamış olsa da konser ve yeni şarkı üretme açısından pasif durumdadır. Grubun birkaç üyesi Bubituzak ve Lalalar gruplarını kurarak müzik kariyerlerine devam etmişti
2007 yılında ise Bostancı Gösteri Merkezi’nde Kurban ile birlikte Y.O.K. şarkısını söylemiş ve müthiş bir sahne performansı gerçekleştirmiştir.
5) Sakin-Hayat (2008)
Sakin, 1999 yılında Onur Özdemir ve Özdemir Dereli tarafından Ankara’da kurulmuştur. İlk sahne deneyimlerini Boğaziçi Üniversitesi’nin bahar şenliklerinde yaşamışlardır. O dönemde MySpace‘e yükledikleri şarkılarla büyük beğeni toplayarak kendilerine bir dinleyici kitlesi edinmişlerdir. 2007 yılında Rolling Stone dergisi tarafından “Gelecek Vaat Eden On Yerli Grup” arasında gösterilmişlerdir ve 2008 yılında bugün hâlâ severek dinlediğimiz, ilk ve tek albümleri “Hayat”ı çıkarmışlardır.
On bir şarkıdan oluşan albümde, her parçada hayat temasını farklı şekillerde yorumlamışlardır. Albümde öne çıkan şarkılar arasında “Denek Hayatım”, “Edepsiz Komedya” ve “Kırmızı Oda” yer almaktadır. Özellikle Denek Hayatım şarkısı, 2004 yılında meydana gelen tren kazasından bahsetmektedir.
“gözlerin ya vardı aklımda
biz çoktan unuttuk dünya dediklerini
aşk bir kaza dedin bizse sağ kurtulduk
bugün senin günün onu da mahvettin
seni sorana her yanım derim
ve dahasını da eklerim
ellerini uzat ki dokunsun
parmakların bugün”
Grup artık aktif olarak müzik yapmasa da grubun solisti Onur Özdemir, Sakin Tribute adı altında konserler vermeye devam etmektedir.
Ele aldığımız bu beş albüm, Türk rock müziğinin en parlak dönemine ışık tutarken, müziğin toplum üzerindeki etkisini de bir kez daha hatırlatmaktadır. Bu albümler, sadece geçmişin değil, günümüz dinleyicileri için de birer rehber niteliğindedir. Ruhsal arayışlar, toplumsal eleştiriler ve aşk acıları, bu albümlerde kendine yer bulmuş ve uzun yıllar unutulmayacak bir miras bırakmıştır.
Kaynakça
- “Kurban İlk Albümü Sonunda Dijitalde”. Bantmag. 07.09.2024
- “Kurban Kimdir?”. Kral Müzik. 07.09.2024
- “Ölümünün 22. Yılında Yavuz Çetin”. Bir Babandie. 07.09.2024
- “Yavuz Çetin’in Satılık Albümü Plak Olarak Yayınlandı”. Bir Babandie. 07.09.2024
- “Saygı Duruşu: Mor ve Ötesi– Dünya Yalan Söylüyor”. Avaz Avaz Dergi. 08.09.2024
- “Çilekeş!”. Kritikzine. 08.09.2024
- “Sakin ve Biricik Albümü: Hayat”. Eao Mag. 08.09.2024
- Öne çıkarılmış görsel: pinterest.com
