Cumhuriyet; yalnızca bir yönetiliş biçimi değil, bir milletin yeniden ayağa kalkması, özgürlüğüne kavuşmasıdır. Bizlere ise burada düşen en büyük görev Mustafa Kemal Atatürk’ün en kıymetli emanetlerinden birine sahip çıkmak ve onu sonsuza dek yaşatmaktır. Ne mutlu ki bu güzel Cumhuriyet ile taçlandırıldık! Bir çift mavi gözün önderliğinde, bir milletin inancı ve gücüyle var olan Cumhuriyet, bundan sonra da aynı inanç ve güçle ilelebet sürecek. Kıymetine daha da kıymet katacak, birbirinden değerli, herkesin gönülden bildiği Cumhuriyet’in şiirlerini sizler için bir araya getirdik.
1. Onuncu Yıl Marşı – Faruk Nafiz Çamlıbel ve Behçet Kemal Çağlar
“Çıktık açık alınla on yılda her savaştan,
On yılda, on beş milyon genç yarattık her yaştan.
Başta bütün dünyanın saydığı Başkumandan;
Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan.”
Faruk Nafiz Çamlıbel, 18 Mayıs 1898 yılında İstanbul’da doğar. Üniversitede tıp bölümünde okurken yarım bırakıp gazetecilik yapmaya karar verir. Çeşitli meslek dallarında iş sahibi olan Çamlıbel edebiyat alanında da adını bir köşeye yazdırır. Hecenin Beş Şair’lerinden birisi olan Faruk Nafiz, 1933 yılında Kayseri Lisesinden öğrencisi olan Behçet Kemal Çağlar ile “Onuncu Yıl Marşı”nın sözlerini yazar.
Behçet Kemal Çağlar, 23 Temmuz 1908 Erzincan doğumludur. Yazdığı ve oynadığı piyeslerle Atatürk’ün ilgisini çekmiş, böylece pek çok saygılı isimle bağlantılar kurmuş ve herkesin takdirini toplamıştır. Bu sebepten dolayı Türk edebiyatında “Atatürk Şairi” olarak anılır.
Onuncu Yıl Marşı ise ulusal bilincin yaşatılmasında önemli bir yere sahiptir. Cumhuriyet’in onuncu yılında kutlamalara fazlasıyla önem verilmiş, il il komisyonlar kurulmuş ve yapılacak törenlerde şiirlerin okunacağı, konuşmaların yapılacağı ve tiyatroların oynanacağı duyurulmuştur. Oluşturulan komisyon Cumhuriyet’e yakışacak bir marşın çok önemli olduğunu düşünür. Ve böylece belirtilen çerçevelerde bir marşın oluşturulmasını isterler. Ve Cumhuriyet’in onuncu yılında Faruk Nafiz ve Behçet Kemal tarafından yazılan bu şiir Cumhuriyet tarihi için önemli eserler arasında yerini almıştır. 7’den 70’e herkesin ezbere bildiği marşı duyduğumuzda hissettiğimiz gurur her zaman her yaşta aynıdır. Her zaman başımız dik, hâlâ aynı yolda aynı güçle varız, var olacağız.
2. 29 Ekim – Ahmet Kutsi Tecer
“Yürüyün ardından siz emellerin,
Yürüyün kalbimin yükü ilhamlar,
Uzaktan çırpınsın size ellerim,
Çırpınsın yüreğim, durana kadar.”
Ahmet Kutsi Tecer, 4 Eylül 1901 Kudüs doğumludur. Öğretmen, siyasetçi, şair ve oyun yazarı gibi bir çok dalda adından bahsettirir. Halkla ilgili konulara yatkınlık gösteren Tecer, yaptığı çalışmalarla Yunus Emre gibi isimlerin hayatlarına dair birçok sorunun cevabını verir. Yine aynı zamanda herkesin tanıdığı Aşık Veysel‘i de Ahmet Kutsi Tecer keşfeder. Ahmet Kutsi Tecer Cumhuriyet’i en güzel şekilde taçlandırmak için ortaya koyduğu “29 Ekim” şiiri Milli Mücadele ruhunu yeniden hissettirmek adına yazılmış kıymetli eserlerden bir tanesidir.
Yeni bir şeye başlamanın, yeni bir şeye sahip olmanın heyecanıyla uyanılan ilk gün, işte o gün hissedilen duygu gibidir âdeta Cumhuriyet’e uyanabilmek. Tıpkı Ahmet Kutsi Tecer’in bu şiirinde geçen “Bu sabah içimde bir tazelik var” sözleri gibi. Cumhuriyet bir sürü yüreğin aynı hayali arzulamasıdır. En güzel gerçeklikte onu yaşayabilmektir. Bu şiir her karışı binbir emek ve alın teriyle kazanılmış olan İzmir’e, İstanbul’a, Bursa’ya daha nice kahraman şehirlerimize ve onlara dokunan Türk milletine bir saygı niteliğindedir.
3. Atatürk ve Cumhuriyet – Cemal Oğuz Öcal
“Değildir zindan artık bize Anadolu’muz,
Cumhuriyet nuruyla aydınlandı yolumuz!..
Onun kutsal sevgisi taşıyor içimizden,
Gökler dolusu selâm, ölmez “Ata’ya bizden!”
Cemal Oğuz Öcal, 1913 Konya doğumludur. Bir yandan öğretmenlik yaparak il il gezen şair, çocuklar tarafından çok sevilen bir isim hâline gelir. Böylelikle bir eserini çocuklar üzerinden yazan şair, genellikle eserlerinde milliyetçi duyguları ön plana çıkartmıştır. Cumhuriyet için yazdığı pek kıymetli eserler arasında yer alan “Atatürk ve Cumhuriyet” adlı şiiri de bunlar arasındadır.
Şiirde anlatılana bakacak olduğumuzda, şairin bakış açısıyla Cumhuriyet ülkemize âdeta bir güneş gibi doğmuştur. İşte o gün karanlıklardan aydınlığa kavuştuğumuz gündür. Her karışını doya doya gezdiğimiz, özgür olabildiğimiz, güvende hissedebildiğimiz bir memlekete kavuşmuştur Türk milleti. Biliriz ki Cumhuriyet, ışığıyla gencinden yaşlısına herkesin yolunu aydınlatır. Her zaman yüreğimizin bir köşesinde olan Mustafa Kemal Atatürk’e, Cemal Oğuz Öcal’ın dediği gibi Ata’mıza sonsuz sevgi ve saygıyla.
4. Bize Sorarsanız Çocuklar – Atilla Yekta Çıkan
“Bize sorarsanız çocuklar:
Cumhuriyet ne demek;
Türk milletinin temeli
Atatürk inkılâpları,
Diye savunuruz çocuklar.
Bize sorarsanız çocuklar:
Cumhuriyet ne demek;
İşte bu korkusuz yaşama,
Karşılıklı sevgi saygı,
Diye seviniriz çocuklar.”
Öğretmen olan Atilla Yekta Çıkan, şiirinde bizlerin aklına sorulması gereken bir soruyu getirir. “Cumhuriyet Nedir?” diye sorsak ne derdiniz, hiç düşündünüz mü? Kimine göre başını soktuğu bir yuva, kimine göre adımlarını emin olarak attığı sokaklarda özgürce yürümek, kimine göre bir vapura bindiğinde tenine değen rüzgar, kimine göre bir çift mavi gözdür Cumhuriyet. Cumhuriyet öyle büyüktür ki, küçükken oturduğumuz okul sıralarında başlar. Öğrendiğimiz her kelime onun izlerini taşır. Daha küçücükken küçük kalbimizle kocaman severiz Cumhuriyet’i. Küçücük ellerimizle tuttuğumuz en kıymetli kitaptır. Öyle bir kitaptır ki Cumhuriyet oku oku bitmez. Yine o sıradan bir Türk genci olarak kalktığımızda, Cumhuriyet’i anlarız. Onunla büyümeyi, sevmeyi öğreniriz. Kendini seven memleketini de sever, memleketini seven Cumhuriyet’i sever. Cumhuriyet ise Mustafa Kemal Atatürk’le başlar ve ebediyen de onun izleriyle sürer.
5. Ellinci Yıl Marşı – Bekir Sıtkı Erdoğan
“Biz yürekten bağlıyız elli yıldır bu yola;
“Yurtta barış” ilk hedef, “Cihanda sulh” parola.
Koparamaz hiçbir güç bizi millî birlikten;
Atamızın izinde koşuyoruz kol kola
Cumhuriyet, özgürlük, insanca varlık yolu;
Atatürk’ün çizdiği çağdaş uygarlık yolu.”
Bekir Sıtkı Erdoğan, 1926 yılında Karaman’da doğar. Halk şiirini yaşadığı güne uyarlayarak bazen hece bazen aruz ölçülerine göre eserler ortaya koyar. 1973 yılında Cumhuriyet’in 50. Yılı Şiir Yarışması‘nı bu kıymetli marş ile kazanır. Bestesi Necil Kazım Akses‘e ait olan bu marş hafızalarımızda ve Cumhuriyet tarihimizde önemli eserler arasında yerini alır.
“Ellinci Yıl Marşı” yolundan şaşmayacağımız Cumhuriyet’e yürekten bağlılığımızı dile getirdiğimiz bir marş olarak bizlere emanet edilmiş eserler arasındadır. Türk milletinin kıymetli hazinesi Cumhuriyet, milletin özünü oluşturur. Elli değil yüz değil; sonsuza dek her Türk insanının kalbinde sönmez bir ateştir. Küçükten büyüğe herkesin sevdalısı olduğu bu sevgi bizler için en kıymetli hazinedir. Her zaman aynı kararlılıkta ve Ata’mızın çağdaş yolunda onun ilkeleriyle birlikte yürüyeceğiz.
Kaynakça:
“Onuncu Yıl Marşı”. şiirparkı.com. Web. Erişim tarihi: 22.10.2025
“29 Ekim”. şiirparkı.com. Web. Erişim tarihi: 22.10.2025
“Atatürk ve Cumhuriyet”. şiirparkı.com. Web. Erişim tarihi: 22.10.2025
“Bize Sorarsanız Çocuklar”. şiirparkı.com. Web. Erişim tarihi: 22.10.2025
“Ellinci Yıl Marşı”. şiirparkı.com. Web. Erişim tarihi: 22.10.2025
