1- Aşk-ı Memnu | Bihter
Halit Ziya Uşaklıgil’in kitaplarındaki en unutulmaz karakterlerinden biridir Bihter. Babasının ölümünden annesini sorumlu tutan Bihter bir gün Adnan Bey ile tanışır. Adnan Bey Bihter’i görür görmez ona aşık olur ve Bihter de annesini mutsuz etmek için Adnan Bey ile evlenir. Adnan Bey ile evliyken onun uzaktan yeğeni Behlül’e karşı duygular beslemeye başlar. Duyguları karşılık bulur ancak imkansız bir aşktır bu. Türk edebiyatının öne çıkan kitap karakterlerinden Bihter, hepimizin aklına kazınır. Ayrıca roman, 1975’te ve 2008’de diziye uyarlanır.
“Bu yalana inanmıştı, bu adamın tüm yalanlarına inanmıştı. Ne acı aldanış!”
2- Çalıkuşu | Feride
Reşat Nuri Güntekin’in karakterleri anıldığında akla ilk gelenlerden biri olan Feride, küçük yaşta anne ve babasını kaybedince İstanbul’daki teyzesinin yanına gönderilir. Teyzesi onu eğitimi için Fransız Kız Mektebi’ne kaydettirir. Teyzesinin oğlu Kamran ile Feride’nin ilişkisinden sık sık bahseden romanda, çocuksu ve saf sevginin tutkulu bir aşka dönüşmesi ele alınıyor.
“Daha o gün anlamıştım Feride, ben ömrümce seninle sınanacaktım. Çünkü insan daima en sevdiğiyle sınanır…”
3- Kuyucaklı Yusuf | Yusuf
Bu sefer sırada Sabahattin Ali’nin romanlarından biri olan Kuyucaklı Yusuf’tan bir karakter var. Yusuf, dokuz yaşındayken annesi ve babası gözlerinin önünde öldürülür. Olayı soruşturmaya gelen kaymakam Selahattin Bey, Yusuf’u evlat edinir. Selahattin Bey ve Şahinde’nin çatışmalı evliliklerinin içinde kızları Muazzez ile birlikte büyür Yusuf. Muazzez ve Yusuf’un karşı karşıya kaldıkları farklı durumlar, ilişkilerini zor bir yola sürükler.
“‘O gelmez artık!’ dedi. ‘Nereden biliyorsun?’ dedim. ‘Gidişinden belliydi!’ dedi.”
4- İnce Memed | Memed
Yaşar Kemal’in otuz iki yılda tamamladığı “İnce Memed” edebiyatımızın en iyi romanlarından biri olarak kabul edilir. Başkaldırı romanı olarak anılan İnce Mehmed, adeta halkın yüreğinden kopmuştur. Cesareti ve Hatçe’ye olan sevdasıyla esarete baş kaldıran bir kahraman haline gelir.
“Belki umuttur. Belki de bir özlemdir. Özlem sıcaktır. Özlem bir dost, bir sevgilidir. Sarıverir insanı sıcaklığı.”
5- Kürk Mantolu Madonna | Raif Efendi
Sabahattin Ali’ni akıllara kazınan diğer bir karakteri olan Raif Efendi, naif ve ince ruhuyla okuyucunun yüreğine taht kurar. Raif Efendi, babasının isteğiyle Berlin’e gider ve kendini bir sanat galerisinde bulur. Orada gördüğü otoportreye aşık olur. Ertesi gün, Maria Puder ile tanışır. Her geçen gün Maria’ya daha çok bağlanır. Tablonun sanatçısı olduğunu öğrendiği sırada hayatı aniden değişir. Zarif ve içten ruhuyla gerçek dışı bir karakter gibidir Raif Efendi.
“Tesadüf seni önüme çıkarmasaydı, gene aynı şekilde, fakat her şeyden habersiz, yaşayıp gidecektim. Sen bana dünyada başka bir hayatın da mevcut olduğunu, benim bir de ruhum bulunduğunu öğrettin.”
6- Handan | Handan
İsmini Handan’dan alan romanda olayları Refik Cemal’in mektuplarından okuruz. Akıllı, kibar, iyi eğitimli bir kadın olan Handan; Refik Cemal’in algısına göre, özgüveni yüksek bir kadındır ve bu o dönemin bakışına göre bir kadında bulunmaması gereken bir özelliktir. Pek güzel olmamasına romanda sürekli yer verilir fakat parlak zekası onun dış görünüşünün önüne geçer. Gençliğinde Piyano Öğretmeni Nazım’a olan aşkı, onu aldatan kocası Hüsnü Paşa ile olan karmaşık ilişkisi, Refik Cemal ile belirsiz durumu Handan’ı tanımlayan farklı farklı olaylardır. Yarı otobiyografik roman sayılan Handan, Halide Edip’in henüz on yedi yaşındayken evlendiği Salih Zeki Bey ile olan tutkulu ilişkisinin izlerini de taşıyor.
“Ben ona hislerimi anlatamayacağımı hissettim, sustum. Fakat kalbimde bir şey yıkılmıştı.”
7- Fosforlu Cevriye | Cevriye
Kendisini Reşat Fuat’ın karısı diye takdim edenlere “Ben, Suat Derviş’im. Kimsenin karısı olarak yad edilmem.” diyerek dönemine göre çok ileri bir bakış açısına sahip Suat Derviş’in yazdığı bir karakterdir Fosforlu Cevriye.
Galata’da yaşayan bir Cevriye öteki olarak konumlandırılır. Gizemli bir adama aşıktır ve polisten kaçan adamın eser boyu adı asla açıklanmaz. Bu adamın Nazım Hikmet olduğu söylense de Suat Derviş’in son eşi; Reşat Fuat Baraner olduğu anektodu da mevcuttur.
“Onu tanımadan ve sevmeden evvel, acaba hayatını ne dolduruyordu? Şimdi ona ait olmayan tek düşüncesi yoktu.”
8- Ölmeye Yatmak | Aysel
Aysel, ailesi ve toplumsal çevre arasında kalmışlığı yaşar roman boyunca. İçine düştüğü yalnızlıktan ve anlam arayışında kurtulamayan Aysel, kendini büyük bir boşluğun içinde bulur. Aslında her kadın, Aysel’dir. Çünkü Aysel de her kadın gibi dayatılan gelenekler ve yenilikler arasında kalakalmıştır. Adalet Ağaoğlu, ilk romanı Ölmeye Yatmak için “Hayatımın bir evresini anlattım” der.
“Her ev, ya içinden bir ölü çıkmış, ya kapısına kırmızı bir fener asılmış gibi…”
9- Tante Rosa | Tante Rosa
Sıradışı kimliğiyle okuyucuya ulaşan Tante Rosa; bir kadının yalnızlaşmasını, baş kaldırısını, ataerkil düzene uymayışını feminist bir tutumla anlatır. On dört öyküden oluşan kitapta bütün öyküler Tante Rosa ile ilgilidir. Anneannesi, teyzesi ve kendisinin sorunlarını ele almakla birlikte bu sorunları evrenselleştiren bir romandır Tante Rosa.
“Her şey özlenebilir. Her şey tutku konusu olabilir. Her şey aynı ölçüde kutsal ve aynı ölçüde aşağılık olabilir. Tutkular çevreye göre değişen şeylerdir.”
10- Tutunamayanlar | Selim Işık
Gerek üslubu gerek konusuyla diğerlerinden ayrılan Tutunamayanlar’ın unutulmaz karakteri elbette ki Selim Işık’tır. Çocukluğundan beri hayata uyum sağlayamayan Selim’in dış dünya ile ilişkisinin zayıflığı ve varoluşu sorgulayışı anlatılır.
“Beni bir gün unutacaksan bir gün bırakıp gideceksen boşuna yorma derdi boş yere mağaramdan çıkarma beni alışkanlıklarımı özellikle yalnızlığa alışkanlığımı kaybettirme boşuna tedirgin etme beni.”
Kaynakça
“Oğuz Atay”. Tutunamayanlar. İletişim. İstanbul: 2020
“Sevgi Soysal”. Tante Rosa. İletişim. İstanbul: 2020
“Adalet Ağaoğlu”. Ölmeye Yatmak. Everest. İstanbul: 2020″
“Halit Ziya Uşaklıgil”. Aşk-ı Memnu. İş Bankası. İstanbul: 2020
“Reşat Nuri Güntekin”. Çalıkuşu. İnkılap. İstanbul: 2020″
“Sabahattin Ali”. Kuyucaklı Yusuf. YKY. İstanbul: 2020
“Halide Edip Adıvar”. Handan. Can. İstanbul: 2020″
“Sabahattin Ali”. Kürk Mantolu Madonna. YKY. İstanbul: 2020″
“Suat Derviş”. Fosforlu Cevriye. İthaki. İstanbul: 2020
“Yaşar Kemal”. İnce Memed. YKY. İstanbul: 2020
