Kapak görseli: Michael Kearney.
“Tumblr, sen her ne olmasını istiyorsan odur.” – Tumblr
2007’de hayatımıza giren Tumblr‘ın yeri, tüm diğer sosyal medya platformlarından farklı. Burası bir yandan blog yazarken bir yandan da sosyalleşebileceğimiz, kendi topluluğumuza kavuşurken anonimliğin hürriyetine sığınabileceğimiz, ilgi alanlarımızı paylaşırken sıradaki takıntımızı keşfedebileceğimiz o büyülü yer. Kimine göre (Pitre, 2018) kendi odamızın duvarı gibi davranabileceğimiz bir platform, kimine göreyse (Streeter, 2022) çığlık atabileceğimiz en iyi boşluk.
Zirvede olduğu dönemdeki aktif kullanıcılar içinse çok daha büyük bir önemi ve değeri var. Bu dönemde Tumblr, tam da kimliğini keşfetme ve dünyadaki yerini arama çağında olan ergenlerin ve gençlerin karşısında cazip bir sığınak ve bir oyun alanı olarak belirerek onların kendilerini tanımaları ve tanımlamaları konusunda belirleyici bir rol üstlendi. Tumblr insanları; müzikleri, giyimleri, okudukları, izledikleri ve düşledikleriyle kendi alt kültürlerini oluşturdular ve bu platforma ve orada oldukları kişiye etkileri bugüne dek uzanan bir aidiyet geliştirdiler. Bugünlerde Tumblr eski günlerine kıyasla bir mezarlığı andırsa da neslimizin tarihi bir anıtı ve belleğimizin tatlı bir köşesi olarak ele alınmayı ve gönüllerde yaşatılmayı hak ediyor.
Tumblr insanları kimdir?
Elbette tüm insan toplulukları gibi Tumblr kullanıcıları da homojen bir topluluk değildi. Bununla birlikte bazı ortaklaşmalardan, eğilimlerden ve gruplaşmalardan bahsetmek mümkün. Örneğin topluluğun büyük bir kısmı gençlerden ve ergenlerden oluşuyordu. Öyle ki kullanıcı sayısının en yüksek olduğu 2014 yılında kullanıcıların %38’i 16-24 yaş, %32’si 25-34 yaş aralığındaydı (Business Insider, 2014). Kayda değer bir kısmı içe dönük, anlaşılmadığını hisseden, bir kısmı sosyal hayatında dışlanan bu gençler, burada kendilerini özgür ve yaratıcı bir şekilde ifade edip kendileri gibi insanlarla bir araya gelme imkanı buldular.
Yaratılan güvenli ortam ve anonimlik imkanı sayesinde kuir bireyler başta olmak üzere toplumda marjinalleştirilmiş pek çok grup, Tumblr’da kimliği konusunda açık davranma ve topluluğuna ulaşma fırsatına erişti. Platform aynı zamanda mental zorluklarla mücadele eden insanlar için bir bilgilenme, anlaşılma, destek görme ve destek verme yeriydi. Bununla birlikte bu platformda depresyon, uyuşturucu kullanımı, yeme bozukluğu ve kendine zarar vermeyi güzelleyen paylaşımlar da oldukça yaygındı ve hatta Tumblr estetiğinin bir parçası haline gelmiş durumdaydı.
Tüm bunlara ek olarak Tumblr, tutkulu hayranların meydana getirdiği fandomlar için bir kuluçka merkeziydi. Hayranlar burada sevdikleri kurguların sahneleri hakkında hararetli çözümlemeler ve tartışmalara girişmenin yanında kendi hayran kurgularını, çizimlerini ve diğer üretimlerini paylaşıyorlardı (ve gündelik hayatlarından farklı olarak bu konuda zorbalığa uğramıyorlardı). Görüldüğü üzere Tumblr’ı kullanma sebebi ve şekli kişiden kişiye değişebiliyor. Bununla birlikte topluluğun büyük bir kısmı için “diğerlerinden farklı olma” hissinin geçerli olduğunu söyleyebiliriz. Geçmişte kullanıcıların çoğunun Tumblr’ın ücretli ve aşırı pahalı olduğu palavrasını canla başla savunmaları ve böylece topluluğu steril tutmaya çalışmalarını hem bu hisse hem de topluluğa duydukları aidiyete bağlamak mümkün.
Tumblr insanları neler okur?
Tumblr kullanıcılarını bir kez tanımladıktan sonra herhalde onların ağırlıklı olarak büyüme ve kendini bulma öyküsü anlatan genç-yetişkin eserlerini okuduğunu duymak şaşırtıcı olmaz. Harry Potter, Açlık Oyunları, Percy Jackson ve Olimposlular, Ölümcül Oyuncaklar, Uyumsuz ve Labirent gibi fantastik veya distopik seriler bu dönemde özellikle revaçtaydı. Uyumsuz, aykırı, farklı olmak ve tüm dünyanın yükü üstündeymiş gibi hissetmek; bu eserlerin ana karakterlerinin ortak yanıdır. Karakterlerin en büyük sınavı onları kalıplara sokmaya çalışan bir dünyada kim olduklarına karar vermek ve kendi kaderlerini ellerine almaktır, tıpkı Tumblr kullanıcılarının o dönemde deneyimledikleri gibi.
Fantastik ve distopik romanların dışında kalan genç-yetişkin eserler de Tumblr’da geniş bir okur kitlesine sahipti. John Green‘in başta Aynı Yıldızın Altında olmak üzere tüm eserleri ve Stephen Chbosky‘nin Saksı Olmanın Faydaları romanı buna örnek verilebilir.
Tumblr insanları neler izler?
Tumblr’ın popüler olduğu 2010’lu yıllar tam da Alacakaranlık, Açlık Oyunları, Harry Potter, Labirent, Uyumsuz ve Avengers gibi ergenlik yıllarımızda iz bırakan serilerin filmlerini sinemada izleyebildiğimiz zamana denk geliyor. Dolayısıyla bu kurguların hayranlarının Tumblr’da epeyce aktif olduklarını söyleyebiliriz.
Dizilere baktığımızda Superwholock fandomunun oldukça baskın olduğunu görülür. Bu fandom; o dönemde üçü de yeni bölümler çıkaran Supernatural, Doctor Who ve Sherlock dizilerinin üçüne de tutkuyla bağlı insanları içeriyor. Bu üç dizinin ortaklaştığı yönlerden birkaçı şöyle: çözülmesi gereken gizemler, dünyayı daha güvenli bir yer haline getirme uğraşı, birbirlerine çok yakıştırılan karakterler ve çekici aktörler. Bunların yanında The Vampire Diaries ve Teen Wolf gibi fantastik gençlik dizileri oldukça seviliyor ve televizyondan izlenebiliyordu! Online olaraksa My Mad Fat Diary dizisinin zamanın gözde sitesinde herkes tarafından izlendiğini hatırlayabiliriz. Bu dizi de bir psikiyatri hastanesinden çıktıktan sonra sosyal hayata adapte olmaya ve bedeniyle barışmaya çalışan Rae’in ve onun arkadaş grubunun sorunlarını ve onların üzerinden gelme biçimlerini anlatıyordu.
Tumblr insanları neler dinler?
Gençliğin kaygılarını ve dertlerini dile getiren; zaman zaman karanlık ve depresif, zaman zaman özgürleştirici şarkılar Tumblr topluluğunda geniş yankı uyandırıyordu. Lana Del Rey, Halsey, Lady Gaga, Marina and The Diamonds, Sky Ferreira, Taylor Swift, Troye Sivan, Melanie Martinez ve Lorde gibi şarkıcıların bu toplulukta özellikle sahiplenildiğini söyleyebiliriz. Bakış açımızı müzik gruplarına çevirdiğimizde ise The 1975, The xx, Twenty One Pilots, Panic! at the Disco, Fall Out Boy, 5 Seconds of Summer, My Chemical Romance, The Neighbourhood, Nirvana ve Arctic Monkeys‘i ön plana çıkan birkaç örnek olarak vermek mümkün. Görüldüğü üzere Tumblr’da çoğunlukla indie türünde eser üreten şarkıcı ve gruplar tercih ediliyordu. (Tumblr, 2014).
Tumblr insanları nasıl giyinir?
Tumblr’da popülerleşen soft grunge tarzı ağırlıklı olarak siyah beyaz renklerde basit parçalardan oluşur. Müzik grubu ya da fandom baskılı veya üstünde iddialı sözler yazılı tişörtler; Tumblr estetiğinin başlıca parçaları arasındadır. Siyah dar pantolonlar, yırtık kotlar, tenis etekleri, kısa şortlar, file çoraplar, galaksi desenli taytlar, Converseler, Vanslar ve asker botları da bu parçalara eşlik eder. Aksesuar olarak da üstü yazılı yün bereler, çiçekten taçlar ve chocker kolyeler kullanılabilir (Aesthetics Wiki). Kot ceketler ve ekoseli gömlekler de yaygın olarak tercih edilenler arasındadır. Baştan aşağı bir Tumblr girl olmak isterseniz saçlarınızı pastel bir renge boyatabilirsiniz!
Bu yazıda okudukları, izledikleri, dinledikleri ve giyindikleriyle stereotipik bir Tumblr insanı tanımladık. Elbette stereotipler gerçeğin kendisi değildir ve hayattaki çeşitliliği yansıtmazlar. Bununla birlikte bize bazı değerlendirmeler yapmak için bir şema verebilirler. Tumblr’a ait şema bize hangi tarafında durduğunuza bağlı olarak depresif ve öz yıkıcı ya da tutkulu ve paylaşımcı bir portre çiziyor. Aykırı, tuhaf ve farklılıklara karşı açık fikirli olmayı adeta norm haline getirerek toplum içinde bazı özelliklerine bakılarak ayırt edilebilecek bir “Tumblr insanı” yaratıyor.
Tumblr yitik bir ülke gibi hafızalarımızda ve kültürel mirasının nesnelerinde yaşıyor. Bu yazıyla birlikte zamanın bir daha bulunamayacak, dolayısıyla tahrip edilemeyecek bu kıyısında küçük bir sığınak sunmak istedik size. Yaşam şartlarımız giderek zorlaşır ve geleceğe dair umutlar ulaşılmaz hissettirirken belki ihtiyaç duyduğumuz şey tam da burada biraz dinlenmek. Çünkü bugün ne kadar boğucu, gelecek ne kadar belirsiz olursa olsun geçmişte bir yerde bir versiyonumuz ilk kez ayıla bayıla Percy Jackson okuyor, Lana Del Rey’in şarkılarını keşfediyor, en sevdiği serileri sinemada izleyip çıkışta hamburger yemeye gidiyor… Tumblr’da hüzünlü ve dramatik sözler paylaşan, (orada tanıştığı insanlar hariç) kimsenin kendisini anlamadığına inanan ve hayatta oldukça acemi o versiyonumuza beklemeye değecek bir gelecek borçluyuz. Belki de bu geleceğin inşasına daha gençken sahip olduğumuz zevkleri, tutkuları ve hayalleri anımsayarak başlayabiliriz.
Kaynaklar
“Aesthetics Wiki” (s.a.). “Soft Grunge.” Fandom. Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
Hoelzel, M. (2014, 4 Aralık). “The Vast Majority Of Tumblr And Instagram Users Are Under 35”. Business Insider. Erişim Tarihi: 12 Şubat 2024.
Pitre, J. (2018, 30 Ekim). “Being queer on Tumblr: Privacy and anonymity in the age of social media”. Archer Magazine. Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
Streeter, A. (2022, 4 Nisan). “A Place to Belong: Tumblr’s Queer Community”. Working Draft. Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
Tumblr. (2024)
https://about.tumblr.com/ (Erişim tarihi: 11 Şubat 2024)
2014 Tumblr Year in Review. (2014)
https://2014inreblogs.tumblr.com/ (Erişim tarihi: 11 Şubat 2024)
