Lisedeyken bir edebiyat dergisinde görüp defterimin köşesine yazdığım, sonra koparıp panoma astığım şiirin adı: Yaş Değiştirme Törenine Yetişen Öyle Bir Şiir. Şairi Edip Cansever. Ama şiirin yazanı kadar kime yazıldığının da önemli olduğunu öğreniyorum daha sonradan. Bu şiirin muhatabı Tomris Uyar. Hepimizin yakından tanıdığı Cemal Süreya’nın, Turgut Uyar’ın ve Edip Cansever’in ilham perisi, güzeller güzeli Tomris.
1. Cemal Süreya, Turgut Uyar, Edip Cansever
İkinci Yeni akımının önemli temsilcilerinden olan bu üç şair, yakın dostluklarının yanı sıra Türk edebiyatının önemli öykücülerinden ve çevirmenlerinden olan Tomris Uyar’a duydukları aşkla da birbiriyle bağdaştırılmışlardır. Tomris, Cemal Süreya ve Turgut Uyar’ın aşklarına karşılık vermiş, hatta Turgut Uyar’la uzun yıllar süren bir evlilik yaşamıştır. Ancak Edip Cansever’in aşkı karşılıksız kalmış; boynu bükük kalan kişi o olmuştur. Bu yüzden bu hikâye tam da burada, Edip’in kalbinin attığı yerde başlamıştır.
2. Edip Cansever’in Tomris Uyar’a Aşkı
Edip Cansever’in Tomris Uyar’a olan aşkı, edebiyat çevrelerinde efsaneleşmiş bir platonik sevgi hikayesidir. Bu karşılıksız aşk yalnızca bir dostluk olarak kalmış ancak Cansever’in yazacağı şiirlere engel olamamıştır. Onun için yazdığı dizelerde “Seni görünce dünyayı dolaşıyor insan sanki” diyerek Tomris’e olan hayranlığını dile getirmiştir. Tomris Uyar’a duyduğu bu yoğun sevgi, onun şiirlerinde sadece hayranlık dolu dizelerde değil, Tomris’in yaşamına dair küçük ama anlamlı ayrıntılarda da kendini göstermiştir. Tomris’in kişisel alışkanlıkları ve beğenileri bile Cansever’in gözünde birer sembol haline gelmiştir. Tomris Uyar, rakıya olan düşkünlüğü ile bilinir. Cansever, bu sevgiyi bile şiirlerine taşımış ve “Tomris rakıyı çok severdi, bense onu…” diyerek, onu nasıl derin bir dikkatle ve hayranlıkla izlediğini ifade etmiştir.
Edip Cansever, platonik aşkı Tomris Uyar’a her yıl 15 Mart’ta doğum günü için birer şiir yazmıştır. Bu şiirler, karşılıksız sevgisinin, derin hayranlığının ve adanmışlığının en güzel yansımalarıdır. Edip Cansever, her yıl şiir yazma ritüelini gerçekleştirebilecek kadar bağlıdır Tomris Uyar’a.
Tomris Uyar ise Cansever’in bu platonik sevgisine büyük bir saygı ve dostlukla karşılık vermiş; bu özel bağa zarar vermemeye özen göstermiştir. Onun için yazılan her dizeyi büyük bir içtenlikle okuyup, Edip Cansever’i bir şair olarak takdir etmiştir. Onun şiirlerini ne kadar beğendiğini de sık sık dile getirmiştir. Ancak aralarındaki ilişki hiçbir zaman duygusal bir yakınlığa dönüşmemiştir. Tomris, Edip’in şiirlerinde kendisine ithaf edilen bu özel alanı korumuş ve onun ilham perisi olmaya devam etmiştir.
3. İlham Perisi Tomris
Tomris Uyar, Edip Cansever’in şiirsel dünyasında özel bir yer edinmiştir. Cansever şiirlerinin kaynağı olan bir ilham perisine dönüşmüştür. Uyar’ın entelektüel birikimi, güçlü kişiliği ve hayatındaki zarif detaylar, Edip Cansever’in dizelerinde birer sembol haline gelmiştir. Cansever’in onun için yazdığı her dize, Uyar’ın ruhunu ve yaşamını ölümsüzleştirirken, aynı zamanda şairin kendi duygusal derinliğini de gözler önüne sermiştir. Edip Cansever, Tomris Uyar ile olan dostluğu ve edebi paylaşımları, Cansever’in şiirlerinde Uyar’ın sürekli var olmasını sağlamıştır.
Tomris Uyar, Edip Cansever’e göre, hayatı anlamlandıran, ona derinlik kazandıran ve şairin kelimelerine ruh üfleyen bir figür olmuştur. Bu yüzden, Uyar Cansever’in şiir dünyasında ilham perisi olarak yerini almış ve sonsuza dek onun dizelerinde yaşamıştır.
4. Edip Cansever’in Tomris Uyar’a Yazdığı Şiirler
Edip Cansever, bu umutsuz aşkı derin bir tutkuyla ifade etmiştir. Onun bu yoğun duyguları kelimelere döküldüğünde bir şiire, bir ölümsüzlüğe dönüşmüştür. Cansever’in Tomris’e yazdığı bütün şiirler bugüne kadar edebiyat severlerin kalplerinde yankı bulmuştur.
Doğum günü için yazılan şiirlerin arasında Mavi Uçlu Kaptan, Tomris’in Ruhbilimsel Saati ve Yaş Değiştirme Törenine Yetişen Öyle Bir Şiir öne çıkmıştır. Yaş Değiştirme Törenine Yetişen Öyle Bir Şiir ise benim yüreğime en çok dokunanı olmuştur. Cansever, bu şiirinde Tomris’in hayatındaki küçük ayrıntıları bile şiirsel bir güzelliğe dönüştürmüş, aşkının en derin ifadesini bu dizelerle anlatmıştır.
“Öyle kısaydı ki adımların
Şöyle bir bardak yıkayışının vaktiyle
Ölçülür ve denk düşerdi ancak
Ben seni uzun bir yolda yürürken görmedim ki hiç”
Edip Cansever‘in tek ihanetinin ölmesi olduğunu düşünen Tomris Uyar, onun için; “Sevgililik ya da aşk duygusu zamanla yara alabiliyor, örselenebiliyor, bitebiliyor. Bitmeyen tek aşkın gerçek ve lirik bir dostluk olduğunu Edip Cansever öğretti bana,” demiştir. Edip Cansever’e bakışı, onun şiirine ve zekâsına duyduğu büyük bir hayranlık ve şükran ile şekillenmiştir, ancak romantik bir karşılık içermemiştir. Cansever’in karşılıksız aşkı Tomris Uyar için bir saygı, hayranlık ve dostlukla karşılık bulmuştur. Edip Cansever ise bu karşılıksız aşkı ölünceye dek göğsünde parıldayan bir yıldız gibi taşımıştır.
Kaynakça
- “Tomris Uyar – 3 | Edip Cansever’in Platonik Aşkı”. Sen ve Ben Biz. Web. 20.09.2024
- “Bir Adın Vardı Senin ve Sana Aşık Üç Şair | Tomris Uyar”. Medium. Web. 20.09.2024
- “Orhan Özekinci: Edip Cansever ve Tomris Uyar’ın Güzel Kırgınlıkları”. Lacivert Dergi. Web. 21.09.2024
- “Dört Büyük Şair ve Paylaşılamayan Bir Kadın: Tomris Uyar”. Listelist. Web. 25.09.2024
- “Tomris Uyar’ın Doğum GünüYazısı: Kentin Neresine Gidersem Gideyim / Özgür Saymasın Beni Kimse”. Cafrande. Web. 25.09.2024
