“Adamın biri intihar etmiş. İntihardan önce not bırakmış: Bazen çok üzülüyorum.’
-Kelebekler (2018)
Tolga Karaçelik; 47. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde ‘’En İyi İlk Film’’ kategorisinde ilk uzun metrajlı filmi olan ”Gişe Memuru’’ ile ödül alarak ulusal ve uluslararası başarıyı yakalayan yaratıcı auterur sinemasının genç ismi. İzlerken ‘’Bu film Tolga Karaçelik’in!’’ dedirten ve eserlerinin kimliğini sağlam oturtan Karaçelik, tasvirleriyle izledikten uzun bir süre sonrasında bile aklımızdan çıkmayan ve bizi derin düşüncelere sokan filmlerin mimarı.
Karaçelik’in uzun metrajlı filmlerinin ortak temaları, baba temsili üzerinden iktidar ve otorite göndermesi, yaşanan karşı çıkış ile özgürleşme çabası, anne eksikliği, yol ve yolculuk, iletişim sorunları, yalnızlık, yabancılaşma, yolunda gitmeyen aile ilişkileri, ölüm, intihar ve kimi zaman karakterlerin içine girdiği bir nevi delilik halidir. Yönetmen bu temaları işlerken zaman zaman düz anlatım dili kullanır, kimi zaman da gerçekdışı öğelerin desteğiyle anlatımı güçlendirir.
İncelenen filmlerin baba figürünün iktidarın geleneksel ataerkil aile yapısı içinde sürdürmeye alışkın olduğu otoriter figürünü devam ettirmeye çalıştığı ancak günümüzde geçerli olmayan bir unsur olarak ailenin ters yüz edilişiyle son bulduğu söylenebilir.
Karaçelik, filmsel evrenlerini yaratırken kullandığı gerçekdışı öğeler ile filmlerini zenginleştirir. Bu öğelerle dolaylı ilişkili olan bir tema da deliliktir. Filmlerde gerçekdışı öğelerin kullanımıyla da paralel giden gerçekliğin sorgulanması ya da gerçekliğin yitimi hali söz konusudur. Yönetmenin yarattığı filmsel evreninde bu durum ‘bir nevi delilik hali’dir.
Metafor kullanımıyla ilgili kendisine yöneltilen sorulara cevap olarak yaygın kullanımın tam tersine, hikâyeye anlatım dili bakımından etki etmiyorsa ve anlatmak istediği şeye zarar vermiyorsa o metaforu kullandığını belirtiyor. Çünkü beklemedik bir şeyin o filmin dünyasına girmesiyle yarattığı tedirginlik duygusunun filmlerinde işine yaradığını, dolayısıyla o metaforun anlamının neler olabileceğini ve gidebileceği noktayı önemsediğini belirtiyor.
Gişe Memuru için gişelerde memurları gözleyen, hatta zamanını memurluk yaparak geçirmeye başlayan Karaçelik, aynı şekilde Sarmaşık filmi için de uluslararası nakliye gemilerinde aylarca süren seyahatlere çıkmış. Hatta gemilerde tuvalet temizleyen, raspa yapan Karaçelik bu durumu şu şekilde açıklar: “Hani, metot oyunculuğu vardır ya. Oyuncu karakterinin doğal halini aylarca gözlemler. Ben de metot yazarıyım galiba. Gidip göreceğim, görmeden yazamıyorum”
Tolga Karaçelik, Gişe Memuru ve Sarmaşık için Kültür Bakanlığı desteğinden yararlanmış fakat Kelebekler filminde ise Karaçelik farklı bir yöntem denemiş. Bir internet sitesi üzerinden imece yöntemiyle para toplayarak filmin yapımına katkı sağlamış. Aynı zamanda yönetmen, yeterli bütçeye ulaşamadığı için filmlerini kısa sürede çekmesiyle de bilinir. Sarmaşık filminin çekim süresi 19, Kelebekler’in ise 18 gündür.
Bilinenin etrafında dönerken döndüğü yolu değil, yanında olup bitenleri ve insanın ruhunun ölümünü fark ettiren Karaçelik’in auteur filmlerini gelin birlikte inceleyelim.
Gişe Memuru (2010)
Gişe Memuru, insanlarla ilgilenmekten çok hayal dünyasına dalan, babası ile aynı evde oturan sessiz sakin bir gişe memurunun hikayesini anlatmaktadır. Tavşancık gişeler bölgesinde gişe memurluğu yapan Kenan, bu hayal olaylarının yardımıyla en çok araba geçiren şöhretini kazandırmıştır. Kenan’ın (Serkan Ercan), annesinin ölümünden sonra babası (Zafer Diper) ile arası ciddi bir şekilde bozulur. Kenan’ın bu hayatı, yeni atanacağı gişelerde değişecektir.
- Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde ”En İyi İlk Film” ödülünü almıştır.
Sarmaşık (2015)
Başrollerinde Nadir Sarıbacak, Hakan Karsak ve Kadir Çermik‘in yer aldığı filmde, bir armatörün iflas edip ortadan kaybolmasının ardından, deniz hukuku gereği gemide kalmak zorunda olan ve hiçbir yere gidemeyen beş gemici ile bir kaptanın arasındaki hiyerarşik mücadele anlatılmaktadır.
Tolga Karaçelik, filmin senaryosu hakkında 2010’da gösterime giren ilk filmi Gişe Memuru zamanında not almaya başladığını ve ilk taslağını 13 gün içinde hazırladığını söylüyor. Tek mekânda geçen filmin çekimleri 19 günde Kartal’da demirli bir gemide tamamlandı.
Film, 52. Uluslararası Antalya Altin Portakal Film Festivali‘nde ”En İyi Film”, ”En İyi Yönetmen”, ”En İyi Senaryo” ve ”En İyi Erkek Oyuncu” (Nadir Sarıbacak) ödüllerini kazandı.
Kelebekler (2018)
Başrollerini Bartu Küçükçağlayan, Tuğçe Altuğ ve Tolga Tekin‘in paylaştığı Kelebekler filmi, annelerinin intiharı sonrası farklı akrabalarına gönderilmiş ve yaklaşık 20 yıl sonra, yabancılaştıkları babaları tarafından uzaktaki köyüne çağrılan, köye vardıklarında babalarının öldüğünü öğrenen üç kardeşin öyküsünü konu almaktadır. Birbirlerini çok az tanıyan kardeşler köyde kaldıkları süre boyunca yaşadıkları olaylarla kendilerini, birbirlerini ve babalarının kim olduğunu anlamaya çalışır.
Filmin ilk gösterimi 18-28 Ocak 2018 tarihleri arasında düzenlenen Sundance Film Festivali‘nin “Dünya Sineması Dramatik Film Yarışması” bölümünde gerçekleştirdi ve burada “Büyük Jüri Ödülü”‘nü kazandı.
Kaynakça
tr.wikipedia.org, ‘’Gişe Memuru’’, https://tr.wikipedia.org/wiki/Gi%C5%9Fe_Memuru, Erişim Tarihi: 14.12.2022
tr.wikipedia.org, ‘’Sarmaşık’’, https://tr.wikipedia.org/wiki/Sarma%C5%9F%C4%B1k_(film), Erişim Tarihi: 14.12.2022
tr.wikipedia.org, ‘Kelebekler’’, https://tr.wikipedia.org/wiki/Kelebekler_(film), Erişim Tarihi: 14.12.2022
researchgate.net, ‘’Gerçek ve Gerçekdışının Sınırlarında: Auteur Eleştiri Çerçevesinde Tolga Karaçelik Sineması’’, https://www.researchgate.net/publication/337023242_Gercek_ve_Gercekdisinin_Sinirlarinda_Auteur_Elestiri_Cercevesinde_Tolga_Karacelik_Sinemasi, Erişim Tarihi: 14.12.2022
