Tarih, pek çok kez yangın felaketine maruz kalmıştır. Şüphesiz ki yaşanan felaketlerin sonuçları yıkıcı olmuştur ve hatta bazen, uzun yıllar felaketlerin etkisinin sürdüğü de bilinmektedir. Özellikle yaşanan yangınlar sebebiyle, yüzyıllar boyunca, birçok şehir tahrip oldu, canlılar etkilendi ve hayatına kaybetti.
Ortaya çıkan yangınların yerlerinin farklı olması gibi sebepleri de çeşitli olmuştur. Yangınlar bazen iklim değişimleri, küresel ısınma, yıldırımlar, volkanik faaliyetler gibi nedenlerle doğal afet olarak karşımıza çıkabileceği gibi; bazen de insan eliyle çıkarılmaktadır. İnsan eliyle çıkarılan yangınlar; ihmal, çevre kirliliği, terör ve kundaklama, açma ve imar, savaş gibi birden fazla sebep ile çıkarılmaktadır. Bu yangınlar, sebebi her ne olursa olsun, insanlık tarihinden bu yana olumsuz sonuçlar ve etkiler doğurmuştur. Hem maddi ve manevi bıraktığı hasarların yanı sıra; doğadaki birçok ağaç ve hayvan yok olmuştur, yaşam alanlarını kaybetmiştir.
Bugün sizlere tarihte yaşanan büyük yangınlardan bazılarını anlatacağız. Doğaya ve insanlığa büyük hasar veren yangınlarda, sayısını bilmediğimiz yüz binlerce hayvan yaşamını yitirmiştir. Yangın felaketleri maalesef yüzyıllardır hayatımızda ve olmaya da devam edecektir. Bu yüzden, insanlar yangın konusunda bilinçlenmeli ve ülkelerin yangın felaketleri için tedbir almaları gerekmektedir.
Büyük Londra Yangını (2 Eylül 1666 – 5 Eylül 1666)
2 Eylül günü Londra ortalarında başlayan yangın, 5 Eylül gününe kadar kenti etkisi altına almıştır. Londra tarihindeki en büyük yangın olarak bilinen Londra Yangını, Roma Dönemi’nden kalan kent duvarlarını ve Orta Çağ Londrası’nı tahrip etmiştir.
(1666 Büyük Londra Yangını’nın bilinmeyen bir sanatçı tarafından betimlenmesi)
Yangın 13.200 evi ve 97 mahalle kilisesini ve birçok resmi kurumun binasının yanıp kül olmasına neden olmuştur. Şehirde yaşayan 80.000 kişiden, 70.000 kişinin bu büyük yangında evlerini kaybettiği tahmin edilmektedir. Orta sınıfa mensup kişiler ve kölelerin ölümleri hiçbir zaman kaydedilmiyor olduğundan, hayatını kaybeden insanların sayısı belli değildir.
Yangın felaketinin kente ve kentlilere etkileri oldukça ağır olmuştur. Yangın felaketinden zarar gören insanların tahliye edilip, başka bir yere yerleştirilmesi ve evsiz kalan insanların çıkaracağı ayaklanmadan endişelenen Kral II. Charles; yangından sonra köklü değişiklikler yapmıştır ve cadde, sokak planlarını yeniden imar ettirmiştir.
Büyük Chicago Yangını (8 Ekim 1871 – 10 Ekim 1871)
(Currier ve Ives tarafından yorumlanan Büyük Chicago Yangını)
Uzun süren sıcaklar ve kuru rüzgar Amerika Birleşik Devletleri Chicago kentinde büyük bir yangının çıkmasına neden oldu. Şehirde ahşap yapı kullanımının yaygın olması yangının etkisini daha fazla attırmıştır. Bu yangın sebebiyle 17.500 bina yıkılmıştır ve tahmini 300 kişi hayatını kaybetmiştir.
Yangının ardından şehre, çevresinden yardımlar gelmiştir ve bu yardımlarında sağladığı kolaylıkla halkın yıkılan evleri yeniden inşa edilmiştir.
Kara Cuma Yangını (13 Ocak 1939)
Avustralya’nın Victoria kentinde başlayan yangın bir çalı yangınıdır ve kuraklığın, rüzgarın etkisi ile yıkıcılığı daha da artmıştır. Kara Cuma Yangını‘nda 5 milyon dönüm orman kül olmuştur ve bölgedeki tüm ilçeler alevlere teslim olmuştur. 71 insanın hayatını kaybettiği bu yangında, toprak verimliliği ve su rezervleri de olumsuz yönde etkilenmiştir.
Manitoba Yangını (1989)
1989 senesinde Kanada’nın Manitoba eyaletinde ortaya çıkan korkunç yangında, alevler 8 milyon dönümlük alana yayılarak tarihin en büyük yangınlarından biri olmuştur. İnsan kaynaklı olduğu düşünülen bu yangın, aşırı kuraklık ile birleşince durdurulamaz bir hal almıştır. Birçok evi yük eden yangında, yüzlerce canlı hayatını kaybetmiştir.
Sibirya Tayga Yangını (2003)
Sibirya‘da artan sıcaklıklar, donmuş toprakların erimesi sonucu artmaya başlayan yangınların en büyüğü, 2003 yılında yaşanmıştır. Sibirya Tayga Yangını‘nda 47 milyon dönüm orman kül olmuştur.
Uydu görüntülerine bakıldığında tüm Avrasya’nın duman altında kaldığı görülmüştür. Günümüzdeki çevresel çalışmalarda bu büyük yangının, ozon tabakasının incelmesi üzerideki etkilerinin olduğu görülmektedir.
Bolivya Orman Yangını (18 Ağustos 2010)
18 Ağustos tarihinde başlayan Bolivya Yangını, 1.5 milyon hektarlık ormanlık alanın kül olmasına sebep olmuştur. Yangını durdurma konusunda yetersiz kalan hükümet, Brezilya ve Arjantin’den su uçağı konusunda yardım istemiştir.
2010 yılında Bolivya’da 47 binden fazla yangın ortaya çıkmıştır ve bu yangınların sonucunda 4 milyon hektarlık alan alevlere teslim olmuştur.
Kaynakça:
- Chicago ve Büyük Yangın- Elias Colbert ve Everett Chamberlin, 1871
- Mertol Ertuğrul, Orman Yangınlarının Dünyadaki ve Türkiye’deki Durumu, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 2005, cilt:7, sayı:7
- T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Genel Savunma Müdürlüğü, Yangın, erişim tarihi: 05.08.2021, https://web.archive.org/web/20070303065903/http://www.ssgm.gov.tr/brosuryangin.asp
