Fotoğrafçılık; bize anı dondurma, tarihi en kolay ve en etkili yol ile kaydetme fırsatı sunar. İlk fotoğrafın çekildiği günlerden bu yana birçok tarihî olay, fotoğraflar sayesinde günümüze kadar taşınmıştır. Üstelik fotoğrafçılıkta çekilen öznenin mimikleri de kaydedildiğinden dolayı kişi, tarihe dair nesnel bilgilere sahip olmanın yanında öznel çıkarımlar yapma şansı da bulur.
Tarihe tanıklık eden fotoğraflardan bazı akılda kalmayı başarmış olanları siz okurlarımız için listeledik.
1. “Pencereden Le Gras’a Bakış”
Bahçe penceresinden bir görüntüyü bize sunan bu fotoğraf, tarihte çekilmiş ilk fotoğraftır. Joseph Nicéphore Niépce tarafından 1827 yılında çekilmiştir.
Fotoğrafçı, bir camera obscura içerisine ışığa duyarlı kimyasallarla kaplı plakaları yerleştirdi. Sekiz saat sonra ise plakta oluşan görüntüyü netleştirmek amacıyla lavanta yağı ve beyaz petrol karışımı kullandı.
2. “Afgan Kızı”
Steve McCurry, bu ünlü fotoğrafı 1984 yılında Afgan mültecilerin göçünü belgelemek için Afganistan’a yaptığı bir gezi sırasında çekti. 17 yaşındaki Shorbat Gula‘nın bu fotoğrafı Nasir Bagh mülteci kampında çekildi. Afgan mücadelesinin sembolü hâline geldi ve Haziran 1985’te National Geographic’in kapağında yer aldı.
3. “Dalí Atomicus”
Philippe Halsman‘nın kariyer hayatının en önemli fotoğraflarından biri olan bu sıra dışı fotoğraf “Dalí Atomicus” 1948’te çekildi. Fotoğraf; üç canlı kedi, çeşitli dekor eşyaları ve Salvador Dali havada asılı kalacak şekilde kurgulandı.
Sağ tarafta bulunan ve ismi “Leda Atomica” olan tablo ise henüz tamamlanmamış olan bir Salvador Dali tablosudur. Fotoğrafın ismi de bu resimden gelmektedir. Su ve kediler, asistanlar tarafından sahneye fırlatılırken sandalye Phillipe’in eşi tarafından tutuluyordu. O zamanlar dijital kameralar yerine filmler olduğundan her detayın istenilen gibi olması için 26 farklı çekim gerçekleştirildi.
Dali ile Phillip, benzer ve sıra dışı zevklere sahip olduklarından bundan farklı olarak daha birçok projede beraber çalıştılar. Phillipe; Salvador Dali’den farklı olarak Albert Einstein, Alfred Hitchcock, Marilyn Monroe gibi sanatçıların da portrelerini çekti.
4. “Gandhi and the Spinning Wheel”
1946’da LIFE dergisinin ilk kadın fotoğrafçısı Margaret Bourke-White‘a Mahatma Gandhi’yi fotoğraflaması için ender bir fırsat sunuldu. Bourke-White, Hindistan’ın ideolojik liderinin fotoğrafını çekerken ilk iki çekimde başarısız oldu. Bunun sebebi, Bourke-White’in sahneyi tasarlarken Gandhi’nin çarkının dönüyor vaziyette olmasını istemesiydi. Üçüncü çekimde her şey yolunda gitti ve ünlü ideolojik lider Mahatma Gandhi‘nin ikonik fotoğrafı tarihî fotoğraflarda yerini aldı.
5. “Bir Gökdelen Tepesinde Öğle Yemeği”
1932’de çekilen bu fotoğrafın kim tarafından çekildiği belirli bir döneme kadar gizemini korusa da Charles C. Ebbets tarafından çekildiği 2003 senesinde onaylanmış oldu. Bir gökdelenin tepesinde öğle yemeği için mola veren işçiler, Rockefeller Center‘ın inşasında görev alan işçilerin bulunduğu ağır şartları seyirciye taşıyor.
Fotoğrafın çekiliş anı ve amacı ise aslında önceden planlanmıştır. Fotoğrafın çekildiği dönemde Empire State’in inşası da dâhil birçok benzer fotoğrafın bir reklam aracı olarak kullanıldığını görmek mümkündür.
6. Hindenburg Felaketi
Bu fotoğraf, 1937’de Sam Shere tarafından Hindenburg felaketini tarihe taşımak için çekilmiştir. Kaza sonucunda 38 kişi hayatını kaybetti. Yolcu taşıyan zeplinlerin parlak geleceği de bu fotoğrafla beraber tarihe kazındı. Sam Shere, çekim sırasında kameraya iki kurşun isabet ettiğini fakat her şeyin çok hızlı olduğunu, yapacak bir şeyinin olmadığını ve o fotoğrafı çekmesi gerektiğini söylemiştir.
7. Albert Einstein
Bu fotoğraf ise bilim adamı Albert Einstein’ın 1952’deki 71. yaş dönümünde Arthur Sasse tarafından çekilmiştir. Einstein, fotoğraflara gülümsemekten bıktığını söyleyerek dilini çıkarmıştır. Sonrasında fotoğrafı çok beğenmiş ve Arthur’dan dokuz kopya istemiştir.
8. “Kükreyen Aslan”
Winston Churchill’in en ikonik portrelerinden biri olan bu fotoğraf ise Yousuf Karsh tarafından çekildi. Yousuf, Churchill’den purosunu atmasını istemiş fakat Churchill ret etmişti. Bunun üzerine Yousuf, ayarlamalarını yaptıktan sonra Churchill’e doğru ilerleyerek ağzından purosunu çekti ve kameraya geri döndü. Bundan sonrasını Yousuf Karsh şu sözlerle anlatır:
“Kameraya geri döndüğümde o kadar kavgacı görünüyordu ki o anda fotoğrafı çektim.“
Bunun yanında Churchill de daha sonra Karsh hakkında şu sözleri sarf etmiştir:
“Fotoğraf çekmek uğruna kükreyen bir aslanı bile sessizce oturtabilirsin.“
Bu fotoğraf, birçok fotoğrafçıyı siyasi liderlerin daha gerçekçi ve siyasi fotoğraflarını çekmeleri konusunda cesaretlendirmiştir.
9. “V-J Day in Times Square”
Bu fotoğraf ise 1945’te Times meydanında Alfred Eisenstaedt tarafından çekildi. Bir deniz kaptanı ile diş hekimi hemşiresinin fotoğrafı savaş yıllarının bittiği haberini coşkulu bir kavuşma anı ile ölümsüzleştiriyor.
10. “Dünya’nın Doğuşu”
“Dünya’nın Doğuşu” isimli bu fotoğraf ise 1968’te William Anders tarafından çekildi. William Anders, Apollo 8 ile Ay’a seyahat eden ilk üç insandan biridir ve bu fotoğraf da ayın yörüngesinden çekilmiştir. Fotoğraf ilk çekildiği zaman basına siyah beyaz olarak sunuldu ancak sonrasında William Anders, renkli bir film kutusu buldu. Böylece fotoğraf tüm eşsizliği ile tarihte yerini aldı.
Fotoğraflar, zamanda yolculuğu bir yönden de olsa bize sunan değerli bir araçtır. Anlatılması gerekenleri direkt birinci kaynaktan görmek, hissetmek en az okumak kadar değerlidir. Bu yazıda tarihe tanıklık eden yüz binlerce fotoğraftan sadece on tanesi incelenmiş olsa da buz dağının görünmeyen kısmında çok değerli bir hazinenin keşfedilmek üzere bizi beklediği de unutulmamalıdır.
Referanslar:
- https://www.artalistic.com/en/blog/10-famous-photos
- https://rarehistoricalphotos.com/100-influential-historical-pictures-all-time/
- https://www.digitalphotomentor.com/20-most-famous-photographs/amp/
- https://edition.cnn.com/2013/09/01/world/gallery/iconic-images/index.html
- http://https://www.photographytalk.com/photography-articles/8082-lunch-atop-a-skyscraper-the-story-behind-the-death-defying-1932-photo
