? Bu yazı Melisa Özaltun tarafından editörün seçimi arasına girdi. ?
Cumhuriyet tarihinde ilk kağıt para 5 Aralık 1927 tarihinde piyasaya sürüldü. Paraların üstünde Fransızca, Arap hatta Latin harfleri yazıyordu. Yeni kurulan Cumhuriyet her şeyi uluslaştırırken para konusunda da farklı düşünülemezdi.
Arap harfi ve Fransızca olan kağıt paralar 1939 senesinde değiştirildi. Kağıt paralarda bu sefer 2.Cumhurbaşkanı İnönü’nün resmi ve fligranı bulunuyordu.
Savaş şartları sebebiyle kağıt boyutu küçültüldü
Türkiye Cumhuriyeti’nin kağıt paralarını basan Thomas De La Rue matbaasıyla anlaşılmıştı. Savaş şartları sebebiyle kağıt boyutu küçültüldü. Durum böyle olunca tüm dizginin yeniden basılması gerekti. Bu sefer 50 kuruşları Bradbury Wilkinson matbaasına verildi.
Nazi Almanya’sı matbaayı bombaladı
Talihsizliklerin ardı arkası kesilmedi. Bu seferde Nazi Almanyası’nın attığı bomba matbaya denk geldi. 100 milyon lira değerindeki 500 ve 1000 liralık kağıt paraların hazırlanmasına karar verildi. Hazırlanan bu paralar hiçbir zaman tedavüle giremedi. Çünkü 50 kuruşun 126 bin küpürü matbaanın bombalanması sonucu çıkan yangında yok olmuştu. Elde kalanların da kullanılması mümkün değildi.
50 Kuruşu taşıyan gemi battı
5 milyon değerindeki 1 liralık, 200 milyon değerindeki 100 liralık ve 25 milyon değerindeki para üretilip 1941’de İstanbul’a gelmek için yola çıktı. Paraları taşıyan City of Roubaix gemisi Yunanistan’ın Pire limanında kazaya uğrayarak battı.
50 kuruşlar karaya vurdu
Batan gemiden kısa bir süre sonra suyun üstünde 50 kuruşluk kağıt paralar görülmeye başlandı. Karaya vuran paraları Pire limanı sakinleri topladı.
Kağıt paralarının tedavülünden vazgeçildi
Haber, Ankara’ya telgrafla ulaştı. Başbakanlık hemen konuyu ele alarak acil bir açıklama yaptı. Kağıt paraların tedavülünden vazgeçtiğini duyurdu. Yunan makamlarına bildirip yunan makamların eline geçebilen paralar Türk hükümetine teslim edildi.
“Yepyeni” Paralar
Karaya vuran paraları toplayan pire limanı sakinleri kaynaklara göre gayrimüslüm tüccarlar tarafından Anadolu da “yeni paraymış” gibi sattılar. O zaman içerisinde tedavüle giren ve sürekli değişen kağıt paraları tanımakta zorluk geçen Anadolu halkı bu duruma şaşırmamıştı.
17 Nisan 1941 günü İnönü imzalı bir bildiri yayınladı
