Sylvia Plath‘in “Daddy” şiiri, edebiyat dünyasında büyük yankı uyandıran ve Plath’in hayatının karanlık taraflarını gözler önüne seren güçlü bir eser. Şiir, babasına duyduğu karmaşık duyguları ve bu duyguların onu nasıl etkilediğini açık bir şekilde ortaya koyuyor. Plath’in Nazi ve Yahudi imgeleriyle dolu bu çarpıcı şiiri, hem kişisel bir hesaplaşmayı hem de tarihsel bir travmayı anlatan bir manifesto gibi. Şimdi gelin birlikte bu çarpıcı şiir bizlere ne anlatmaya çalışmış bir göz atalım.
Babayla Yüzleşme: “Daddy, I have had to kill you”
Şiir, Plath‘in babasıyla olan ilişkisini mercek altına alırken, onu öldürme arzusunu dile getirerek başlıyor:
“Daddy, I have had to kill you.”
“Babacım, seni öldürmek zorundaydım.”
Bu dize, Sylvia Plath’in babasına duyduğu öfkeyi ve ondan kurtulma isteğini çok net bir şekilde ifade ediyor. Plath’in babası Otto Plath, o henüz sekiz yaşındayken öldü ve bu ölüm, Plath’in hayatında silinmez bir iz bıraktı. Babasının ölümü, Plath’in hayatındaki diğer erkeklerle olan ilişkilerini de derinden etkiledi. Bu satır, bir yandan Plath’in babasını zihninde yeniden inşa etme çabasını, diğer yandan da onun anısını “öldürme” arzusunu dile getiriyor.
Bu kısım beni çok etkiledi çünkü bir insanın en yakınından, özellikle babasından nefret etmekle ona duyduğu sevgi arasındaki ince çizgiyi böylesine açık bir şekilde ifade edebilmesi inanılmaz bir cesaret gerektirir. Bu duygu karmaşası, Plath’in şiir boyunca hissettiği baskı ve sıkışmışlığın bir yansıması gibi.
Nazi ve Yahudi İmgeleri: “I thought every German was you”
Şiirin belki de en çok dikkat çeken özelliklerinden biri, Nazi ve Yahudi imgelerinin kullanımıdır:
“I thought every German was you. And the language obscene An engine, an engine Chuffing me off like a Jew.”
“Her Almanı sen sandım. Ve bu lisan kırıcı Bir makina, sanki bir makina
Bacasından atıyor beni bir Yahudi gibi.”
Plath, babasını bir Nazi subayı, kendisini ise bir Yahudi kurban olarak betimler. Bu benzetme, babasının otoriter, baskıcı bir figür olduğunu ve onun üzerindeki etkisinin bir tür zulüm olduğunu gösterir. Plath’in babasına karşı hissettiği korku ve nefret, bu imgelerle güçlendirilir. Plath’in bir Yahudi gibi hissetmesi, babasının ona uyguladığı baskı ve kontrolün ne kadar derin olduğunu anlamamıza yardımcı olur.
Bu imgeler, Plath’in kişisel travmalarını evrensel bir bağlama oturtma çabasını gösterir. Kendi acılarını tarihsel bir trajediyle ilişkilendirerek, babasının etkisini yalnızca kişisel bir mesele olmaktan çıkarır ve insanlık tarihinin karanlık bir sayfasıyla bağdaştırır. Bu bölüm, şiirin en çarpıcı ve belki de en rahatsız edici yerlerinden biri, çünkü Plath’in kişisel acısını bu kadar korkunç ve tarihsel bir boyutla bağdaştırması, şiiri daha da sarsıcı kılıyor.
Kayıp ve Yeniden Doğuş: “I made a model of you”
Şiirin ortalarında, Plath, babasının bir modelini yaptığını ve bu modelle onu yeniden yarattığını dile getirir:
“I made a model of you, A man in black with a Meinkampf look.”
“Senin bir maketini yaptım. Meinkampf bakışlı, kara giysiler içinde.”
Bu satır, Plath’in babasının hatırasını zihninde nasıl yeniden inşa ettiğini gösterir. Ancak bu yeniden inşa, babasının idealize edilmiş bir versiyonu değil, aksine onun karanlık, tehditkâr yanlarını yansıtan bir modeldir. Plath, bu model üzerinden babasının ölümünden sonra bile onun etkisinden kurtulamadığını anlatır.
Bu kısım, Plath’in babasıyla olan ilişkisini tam anlamıyla anlamamızı sağlar. Babasının ölümünden sonra bile onun üzerinde bıraktığı etkinin ne kadar güçlü olduğunu ve bu etkinin Plath’in hayatını nasıl şekillendirdiğini görmek onun hissettiklerini anlamak açısından önemli. Bu modelleme süreci, Sylvia Plath’in babasıyla olan ilişkisini anlamlandırma ve onunla hesaplaşma çabasının bir parçası olarak görülebilir.
Direniş ve İsyan: “There’s a stake in your fat black heart”
Şiirin sonlarına doğru, Plath’in babasına karşı isyanı ve onu nihayetinde alt etme arzusuyla karşılaşırız:
Bu satırlar, Plath’in babasını nihayetinde yok ettiğini, onun üzerinde artık bir gücü kalmadığını simgeler. Ancak bu yok etme, bir zaferden çok bir kurtuluşu ifade eder. Plath, babasını öldürerek, onun üzerindeki baskıdan ve kontrolünden kurtulmayı başarmıştır. Ancak bu kurtuluş, acı bir zaferdir; Plath’in hayatındaki derin izleri silmesi mümkün değildir.
Bu kısım, Plath’in sonunda babasının etkisinden kurtulma çabasını ve bu çabanın sonuçlarını gözler önüne serer. Babasına karşı duyduğu öfke, sonunda onu yok etmeye yetecek kadar güçlüdür, ancak bu yok etme işlemi Plath’in içsel huzura kavuşmasını sağlamaz. Plath’in yaşadığı bu çelişki, onun içsel mücadelesi ve hissettiği boşluk hala babasının gölgesi altında yaşadığını anlatıyor.
Sonuç: Plath’in “Daddy” Şiirinde Kendiyle Hesaplaşması
“Daddy” şiiri, Sylvia Plath‘in hayatındaki en derin yaralardan birini, babasıyla olan ilişkisini açıkça ortaya koyan bir eser. Şiir, hem kişisel hem de tarihsel travmalarla dolu imgelerle bezeli. Plath’in babasına duyduğu nefret, korku ve özlemin bir karışımı olarak ortaya çıkan bu şiir, onun hayatındaki karmaşık duygusal süreçlerin bir yansıması.
Plath’in bu şiiri, eminim ki her okuyanı etkileyecek nitelikte çünkü bir insanın en yakınından, özellikle bir ebeveynden duyduğu karmaşık duyguların böylesine açık ve cesur bir şekilde ifade edilmesi çok güçlü bir deneyim. Şiirdeki Nazi ve Yahudi imgeleri, Plath’in kişisel travmalarını tarihsel bir bağlama oturtarak, şiire evrensel bir boyut kazandırıyor. Plath’in babasını bir Nazi subayı, kendisini ise bir Yahudi kurban olarak tasvir etmesi, onun üzerindeki baskının ne kadar derin ve yıkıcı olduğunu gösteriyor.
“Daddy,” Plath’in içsel dünyasını, babasıyla olan karmaşık ilişkisini ve nihayetinde bu ilişkiden kurtulma çabasını gözler önüne seriyor. Şiirin sonunda, Plath’in babasını “öldürme” ve ondan kurtulma arzusu, bir zaferden çok bir kurtuluşu simgeliyor. Ancak bu kurtuluş, acı bir zafer; Plath’in hayatındaki derin izler, babasının ölümünden sonra bile silinmiyor.
Kaynakça
Analysis of Poem “Daddy” by Sylvia Plath. Web. 26.07.2024
Daddy by Sylvia Plath. allpoetrycom. Web. 27.08.2024
Babacım – Sylvia Plath. antoloji.com Web. 02.09.2024
