Anlamlı sözlere sahip şarkılarıyla tanınan Stromae, bu ününü sadece şarkılarının anlamlı sözlere sahip olmasıyla değil; bu sözlerin yaşanmışlıklara, gerçek durumlara dayanmasıyla da kazanmıştır. Özel hayatını geri planda tutup sadece yaptığı işlerle gündeme gelmeye çalışan ve bunu oldukça iyi başaran Stromae, müzik videolarıyla da kendisinden sıklıkla söz ettiriyor.
Günümüzde çeşitli müzik dinleme uygulamalarından dolayı müzik videoları eski önemlerini yitirmiş olsa da tamamen unutulmuş değil. 2010’larda haklarında incelemeler yazılan, saniye saniye incelenen birçok müzik videosu mevcut. Üstelik bu videolar, yıllar geçse de hâlâ güncelliğini koruyan anlamlara sahip. Stromae’nin beş farklı müzik videosunu sizler için detaylı incelemeye aldık. Şarkı sözlerini tamamlayan bu görsel araçlarda Stromae bizlere ne demek istiyor, hep birlikte bakalım.
1) Carmen
Carmen, Georges Bizet‘in Carmen adlı opera oyununda yer alan “Habanera” adlı operanın yeniden uyarlanmış hâlidir.
Un jour t’achètes
(Bir gün satın alırsın)Un jour tu aimes
(Bir gün seversin)Un jour tu jettes
(Bir gün atarsın)Mais un jour tu payes
(Ama bir gün ödersin)
İlk olarak Stromae‘nin 2013 çıkışlı Carmen ve onun müzik videosuna değinmek istiyoruz. Animasyonlu, keyifli bir müzik videosu gibi görünen klip, aslında sosyal medya mecralarının tamamına sivri bir göndermedir. Video klipte Twitter -günümüzdeki adı ile X- uygulamasının sembolü olan kuşun tasvirini ve Stromae’i görüyoruz.
Videoda henüz gençliğinin tadını çıkaran genç Stromae var. Sosyal medya uygulaması olan Twitter’a giriş yapıyor ve artık hayatının alt üst oluşuna izin veriyor. Yıllar geçtikçe Stromae büyüyor, onunla birlikte kuş da büyüyor ve çirkinleşiyor. Strome’nin sosyalleşmesine, bir kız ile uzun soluklu ve sağlıklı bir ilişki yaşamasına izin vermeyerek ait olduğu sosyal medya uygulamasına bağımlı olmasını sağlıyor. Bu bağımlılık aşamasında kendisi farkında olmadan kuş, çevresindeki her şeyden soyutluyor onu. Video ilerledikçe kuşun daha da fazla hırçınlaştığını göreceksiniz, eğer daha önce Carmen’in video klibini izlemediyseniz; finalini söyleyerek sürprizi kaçırmak istemeyiz.
Müzik videosunun ilerleyen dakikalarında kuş, Stromae‘i sırtına alarak aynı kendisi gibi başka insanları da bağımlı yaparak dünyadan soyutlayan ve sırtında gezdiren kuşlarla bir yolda yürümeye başlar. Bu kuşların sırtında oturanlar arasında; Justin Bieber, Kanye west, Kim Kardashian, Lady Gaga, Barack Obama ve Kraliçe II. Elizabeth ile birlikte birçok ünlü kendisini gösteriyor. Müzik videosunun 2013 yılında yayımlandığını göz önünde bulunduracak olursak, ismini saydığımız bu ünlü isimler o dönemin en popüler ve göz önünde olan isimleriydi. İnsanlar, sırf bu isimleri takip edebilmek için sosyal medya uygulamalarından çıkmıyor, günlerini ufak bir ekranın içinde dönüp duran dünyayı izleyerek geçiriyorlardı. Elbette bunlar yaşanırken kendi dünyalarında neler olup bittiğini kaçırıyorlardı.
Stromae, Carmen’i yayımlamadan birkaç hafta evvel Instagram hesabı açmış ve paylaştığı gönderilerin tamamı Carmen‘in kısa kesitlerinden oluşmaktaydı. Anlayacağınız, karşımızda bir Stromae projesi duruyor. Şarkının eleştirel sözleri, incelediğimiz video kliple birleşerek daha da güçlü bir şekilde çıktı karşımıza. Sosyal medya uygulamalarının insanı tüketmesi, hayatlarımızda oluşturduğu boşluk ve bunun oluşturduğu korkutucu his; müzik videosu sayesinde somut bir şekilde karşımıza çıkıyor.
Yayımlanalı on yıldan fazla olsa da durumun değiştiği pek söylenemez, aksine durum daha da vahim bir hâl almaya başladı. Sizce Carmen’in müzik videosu abartı mı, yoksa tek bir uygulama üzerinden tüm gerçekliği yansıtan acı bir tokat mı?
2) Formidable
Tu étais formidable, j’étais fort minable
(Sen harikaydın, ben çok perişandım)Nous étions formidables
(Biz harikaydık)
Formidable
(Muazzam)
Stromae’nin popülerliğini artıran, ona 2014 yılında Victoires de la Musique’de En İyi Klip ödülünü kazandıran Formidable, Türkçeye müthiş anlamında çevrilebilir. Gizli kameralarla ve hiç kimsenin bilgisi olmadan çekilen klip, gerçekçiliğiyle zamanında büyük beğeni topladı. Bu fikirden gerçekten de kimsenin haberi yoktu ve Stromae, rolünü o kadar gerçekçi oynuyordu ki civarda gezinen polisler sarhoş bir şekilde etrafta dolanan bu adamı evine götürmek istediler.
Formidable şarkısına çekilen klibin fikir aşamasını Stromae şu şekilde anlatıyor:
“Kayıt aşamasında böyle bir video fikri aklıma geldi. Bir gün, Brüksel’de gezinirken evsiz bir adam bana ‘Tu te crois’ şarkısında ne duyduğumu sormuştu. O an gözlerimin önünde canlandı ve bunu şarkıya aktarmak istedim.”
Evsiz bir adamı stüdyo ortamında sadece müziğiyle değil, bizzat gerçek dünyanın içinde canlandırmak istedi Stromae. Kırık bir kalbin, kaybolan aşkın ve günümüz dünyasında yaşanan ilişkilerin insanı nasıl etkilediğini izlemek isteyenleri Formidable müzik videosuna davet ediyoruz.
3) tous les mêmes
Vous les hommes vous êtes tous les mêmes
(Siz erkekler hepiniz aynısınız)Macho mais cheap, bande de mauviettes infidèles
(Maço ama ucuz, bir grup sadakatsiz pısırık)
Türkçeye “hepsi aynı” şeklinde çevirebileceğimiz şarkı, Stromae denildiğinde akla gelen ilk şarkılardan biridir. Şarkının keyifli ve akılda kalıcı melodisinin yanı sıra dikkat çeken klibiyle de uzun yıllar kendisinden bahsetmeyi başarmıştır. Şarkı sözleri, kadın-erkek ilişkileri, cinsiyetlere yüklenen rol ve toplumsal ön yargılar üzerine odaklanırken bu sorunlar dikkat çekici müzik videosuyla da pekiştiriliyor.
Kişisel deneyimlerinden yola çıkarak yazılan şarkı, toplumda yerleşen cinsiyet rollerine meydan okuma ve kadınların daha düşük maaş gibi maruz kalınan haksızlıkları dile getirdiği için feminist bir şarkı olarak nitelendiriliyor.
Başarılı bir hikâye anlatıcısı olarak görülen Stromae, insanları düşünmeye sevk eden şarkısına çektiği video klibinde; kadın ve erkek olarak iki farklı biçimde karşımıza çıkıyor. Bu görünüm, Stromae’nin konu görsellik olunca da en az söz yazmadaki başarısı kadar başarılı olabileceğinin açıkça kanıtıdır.
4) quand c’est ?
Cancer, cancer, qui est le prochain?
(Kanser, kanser, sırada kim var?)Cancer, cancer, oh dis-moi quand c’est?
(Kanser, kanser, söyle bana ne zaman?)
Siyah-beyaz olarak izleyicinin beğenisine sunulan video klip, şarkının sözleriyle bütünleşen bir başka Stromae klibi. Şarkının adı “ne zaman?” manasına gelse de aslında burada bir kelime oyunu vardır. Okunuşu, kanser kelimesinin Fransızca karşılığı ile benzer okunuşlara sahiptir. Sadece bu da değil, şarkı sözlerine baktığımız zaman kanserin sırada kimi ele geçireceğini soran sözleri de duymanız mümkün. Müzik videosunda Stromae, bir tiyatro sahnesindedir ve kanserin karanlık bulaşıcılığından kaçmak için şekilden şekle girmektedir. Fakat ne yaparsa yapsın, sonunda kansere yenik düşüyor.
Fransızca bilmeseniz dahi şarkıyı dinlediğiniz zaman, kulağınıza çalınan melodisiyle sizlere duygusal ve ağır bir şarkı olduğunu hissettiriyor. Stromae, yakın çevresindeki birkaç kişiye kanser teşhisi konulduktan sonra bu şarkıyı yazmış. Video klipte Strome’i yavaş yavaş ele geçiren siyah, yapışkan madde de kanserin bulaşıcılığını temsil etmektedir. Şarkıda sıklıkla tekrarlanan “sırada kim var?”, “söyle bana ne zaman?” soruları, kanser hastalarının içerisinde bulunduğu karamsarlık hissini yansıtıyor.
5) Fils de joie
Ô chère mère!
(Ey sevgili anne!)Ils te déshumanisent
(Seni insanlıktan çıkarıyorlar)
Hayali bir ülkenin başbakanı sıfatıyla Stromae, açılışı yapıyor. Bir ülkenin ulusal kahramanı (bir hayat kadını) adına düzenlenen cenaze töreninde alaycı tavırlarla bir konuşma gerçekleşiyor. 2022 yılında yayımlanan Multitude albümünde yer alan Fils de joice, temelinde fuhuş meselesini ele alıyor. Video klipte farklı açılarla yapılan çekimlerle oluşturulan kurgunun kapsamı gözler önüne seriliyor. Stromae, bu müzik videosu için Henry Scholfield ile iş birliği gerçekleştirmiştir. Müzik videosunu izlediğinizde, Sovyet Rusya ve Kuzey Kore’nin düzenlediği törenlerin sahip olduğu askeri düzene göndermeler görebilirsiniz.
Fils de joice fikri, Stromae’nin seks işçilerinin çocuklarına ithaf edilen bir talk şovu izlemesiyle ortaya çıkmış. Daha önce bilmediği bir dünyayla karşılaştığı için oldukça etkilendiğini ifade eden Stromae, insanların istese de istemese de ortada fuhuş gerçeğinin varlığına dikkat çekmek ve bu kadınlara bir saygı duruşunda durmak istediğini söylüyor.
Yayımlandıkları tarihlere göre kronolojik bir sırayla incelemeye aldığımız beş müzik videosu, Stromae müziğinin sadece sözlerde değil; görüntü dünyasında da başarılı ve sağlam ilerlediğinin bir göstergesidir. Yeri geldiğinde melodisiyle zihninize yerleşen, yeri geldiğindeyse anlamını bilmeseniz bile içinizde bir şeylerin kıpırdamasını sağlayan şarkılarını Stromae, görüntünün gücünü kullanarak şarkılarının çok daha geniş kesimlere ulaşmasını sağlıyor. Müzik, evrensel bir dildir. Bazen bu dili etkili kullanmak için görsellikten yararlanmak gerekir.
Yazımızın sonuna gelmişken, modern zamanın müzikli hikâye anlatıcısı olan sanatçımızın en az müzik videoları kadar etkili olan canlı performanslarından birini izlemeniz için bırakıyoruz. Müzikle kalın!
Kaynakça:
- npr music. “Stromae, ‘Carmen'”. Erişim: 17.11.2023. Web
- Old-time music. “The Meaning Behind The Song: Quand C’est by Stromae”. Erişim 17.11.2023. Web
- Old-time music. “The Meaning Behind The Song: Tous les mêmes by Stromae”. Erişim: 17.11.2023. Web
- Fader. “Stromae leads a national tribute in ‘Fils de Joie’ video”. Erişim: 17.11.2023. Web
- Promonews. “Stromae ‘Fils De Joie’ by Henry Scholfield”. Erişim: 17.11.2023. Web
- mosaert. “formidable”. Erişim: 17.11.2023. Web
- Öne çıkan görsel
