Türk Rock müziğinin yaşayan efsanesi Şebnem Ferah‘ı sadece dinlemek mümkün, ama onu gerçekten anlamak bambaşka bir yolculuk. Onun şarkıları, Türkiye’de bir kuşak için müzikten daha fazlası olarak duyguları kelimelere ve notalara tercüme eden bir yol arkadaşı oldu. O, bir neslin kayıplarına, isyanına ve yeniden ayağa kalkışına eşlik etti. Şebnem Ferah’ı anlamak için satır aralarındaki hayatla yüzleşmek gerekir.
Çocukluğu ve Şöhretten Önceki Yıllar
Hayata gözlerini 12 Nisan 1972 tarihinde Yalova‘da açan Şebnem Ferah, müzikle iç içe bir evde çocukluğunu geçirdi. Ailesinde neredeyse herkes müzikle ilgili olduğu için, Ferah’ın da müziğe ilgisi 5-6 yaşlarında başladı. İlkokulda mandolin ve solfej dersleri aldı. O dönem müzik hayatı okul orkestraları ile devam etti.
Lisede “Pegasus” adlı grubuyla müzik yapmaya devam etti. Ama kafasında bir kadın rock grubu hayali vardı. Bu hayalini 1988 yılında kurduğu Türkiye’nin ilk kadın rock grubu olan “Volvox” ile gerçekleştirdi. Müzik hayali için ODTÜ ekonomi bölümünü ikinci sınıfta bırakıp İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümüne kaydoldu. Altı yıl kadar Volvox ile çeşitli yerlerde konserler verdiler, üniversiteler festivallerinde sahne aldılar. 1994 yılında grubun dağılmasıyla Şebnem Ferah, solo kariyerine odaklandı.
İlk Albümü: ”Kadın”
Şebnem Ferah katıldığı bir programda aslında Volvox grubuyla bir albüm yapmak istediğini ancak bunun kısmet olmadığını söylüyor. Hazırladığı besteleri ve dünya ile paylaşmak istediği hisleri olan Ferah, böylece solo albümü üzerinde çalışmaya başladı.
1996’da “Kadın” isimli ilk solo albümünü çıkardı. Şarkıları ve klipleri uzun süre listelerde 1 numarada kaldı. İlk solo konserini Ege Üniversitesi’nde 6000 kişilik bir topluluk karşısında verdi. Şebnem Ferah, albümüne ”Kadın” adını vererek yalnızca bireysel bir hikaye anlatmakla kalmadı, aynı zamanda 90’lı yılların toplumsal çalkantıların içinde kadının sesini görünür kılma, toplumsal olaylara karşı sanatın duyarlılığını hatırlatma niyetini de ortaya koydu.
Albümün ilk şarkısı Vazgeçtim Dünyadan Şebnem Ferah’ın okuduğu acı dolu bir gazete haberinin ardından yazılmış. Habere göre, genç bir kadın uğradığı tecavüz sonrasında hamile kalır. Bu yüzden ailesi ona sırtını döner. Yanında olan kimse kalmayınca Boğaz Köprüsü’ne çıkan genç kadın intihar eder. Bu gazete haberinden çok etkilenen Şebnem Ferah, kendini o genç kadının yerine koymadan duramamış, haberi okuyunca hissedip düşündüğü her şeyi Vazgeçtim Dünyadan isimli şarkısında dile getirmiş. Vazgeçtim Dünyadan sadece bir şarkı değil, aynı zamanda ellerinden tutulmayan, yalnız bırakılan kadınlar için bir ses.
“Gece geçmez, gündüz olmaz
Can bu dünyaya dayanmaz, neden?
Haykırdım dağlara, duymaz
Bekledim günlerce, yok ki gelen”
Albümdeki şarkılar aynı zamanda kişisel duyguları da barındırır. O dönem Ferah’ın ablası Aycan Ferah ölümcül bir hastalıkla mücadele ediyordu. Şebnem Ferah, Deli Kızım Uyan isimli şarkısını hastanede ablasının baş ucunda birkaç dakika içinde yazdı. Albümdeki diğer şarkılardan daha farklı bir tarzda olmasına rağmen şarkı çok sevildi ve bu şarkı için bir klip dinleyiciler tarafından çok istendi ama bu şarkıya klip çekilmedi. Albümün yayınlanmasından yaklaşık bir sene sonra, 1998’de Aycan Ferah sonsuzluğa uğurlandı.
Artık Kısa Cümleler Kuruyorum
Üç yıl bir şarkı yayımlamadı. 1999’da “Artık Kısa Cümleler Kuruyorum” isimli albümünü çıkardı. Albüm büyük beğeni topladı. Müzik camiasında yerini daha da sağlamlaştıran Şebnem Ferah, yitirdiği ablasına yazdığı Bugün isimli şarkıya ve albüme adını veren Artık Kısa Cümleler Kuruyorum isimli şarkıya klip çekti. Ancak Ferah henüz ablasının vefatını atlatamadan, büyük bir darbe daha yaşadı. Babası Ali Ferah’ı 1999 depreminde kaybetti. Bu sarsıcı olayın üstüne acılarını sarmak için müziğe sarıldı.
“Yalnız mıyım insanlar içinde?
Arkadaşlarım, aşklarım içimde
Yara aldım bundan iki yıl önce
Hiç susmadım, şarkı söyledim günlerce”
Perdeler
Acılarını dindirmek için kendini müziğe veren ve stüdyoya kapanan Şebnem Ferah, 2001 yılında “Perdeler” isimli üçüncü albümünü yayımladı. Albüm sadece Türkiye’de değil, globalde de çok beğenildi.
Bu albümle beraber Şebnem Ferah, dünyaca ünlü Apocalyptica isimli Fin senfonik metal grubuyla çalışma fırsatı buldu. Albüme ismini veren Perdeler parçası üstünde grupla beraber çalışmak için Finlandiya’ya gitti. Böylece Perdeler (Apocalyptica versiyon) yayımlandı.
“Günaydın sevgilim
Ne güzel bir gün, değil mi?
Her şeyi bir yana bırakıp bütün gün film izleyelim mi?”
Bu albüm Şebnem Ferah’ın iyileşmeye başladığını anlatıyordu. Yeni albümünde hayata karşı daha umutlu görünüyordu. Dört kolla sarıldığı müziğin yanı sıra onun iyileşmesine yardımcı olan başka bir şey daha vardı. Universal Music şirketinin sahibi Süha Yavuz ile tutkulu bir aşk yaşamaktaydı. Albümdeki Günaydın Sevgilim isimli parça Süha Yavuz’a yazılmıştı. Ferah’ın hayatı yavaş yavaş daha iyi bir hale gelmeye başlamıştı. Ancak “Perdeler” albümü yayımlandıktan yalnızca 3 hafta sonra Ferah hiç beklemediği bir ihanetle karşı karşıya kaldı.
Kelimeler Yetse
Şebnem Ferah hiç beklemediği bir anda başka ünlü bir isimle aldatıldığını televizyondan öğrendi. Süha Yavuz bu kişiyle birlikteliğini açık açık kameralar önünde gösterdi. Bu olay Şebnem Ferah’ın tekrar depresyona girmesine sebep oldu. Tekrar iyileşmek için Hindistan’a ve Amerika’ya gitti. Bu arınma döneminde birçok yeni beste üzerinde çalıştı.
Geri döndüğünde bu sefer elinde önceki şarkılarına göre daha sert şarkılar vardı. Yeni albümü “Kelimeler Yetse” Universal Music ile piyasaya sürüldü. Albümdeki birçok şarkı Süha Yavuz’un ihaneti için yazıldı. Babam Oğlum, Ben Şarkımı Söylerken, Gözlerimin Etrafındaki Çizgiler, Mayın Tarlası ve diğer birçok şarkı doğrudan Süha Yavuz’a göndermeler içeriyordu. Yaşadığı öfke, hayal kırıklığı ve derin üzüntüyü her bir satırda derinlemesine işleyen Şebnem Ferah’ın albümü dinleyiciler tarafından tekrar çok beğenildi.
“Mayın tarlasında yürüyüp durmuşum, aşk sanıp da
Tel örgülerde durmamış, bi’ delikten geçmişim
Her şey bana “Dur” demiş; kulağım darbe almış, duymamışım
Sonuna kadar aşk ya, sadece inanmışım”
Can Kırıkları
Bir röportajında uzun bir süre tatil yapamadığını belirten Ferah, o zamanlarda çok yorgun olduğu için Amerika’ya gitmeye karar verdi. O dönem yalnızlığa ihtiyaç duyan Şebnem Ferah, hiç tanımadığı bir yerde ve kültürde, duygularını daha yoğun hissettiğini belirtiyor.
Şarkıların çoğunu dinlenmek için gittiği Los Angeles’ta yazdı. Albüme ismini veren Can Kırıkları şarkısını Los Angeles’ta gece komşularını rahatsız etmemek için fısıldayarak 15-20 dakika içinde yazmış. “Can Kırıkları”, Şebnem Ferah’ın beşinci albümü olarak 2005’te yayımlandı. Dinleyenler tarafından daha sert, gitar ağırlıklı rock yönünü öne çıkaran bir iş olarak görüldü.
“Sen hiç “hiç” oldun mu? Birden duruldun mu?
Bulanıkmış, berrakmış; her suyu içtin mi?
Altında ağ olmadan yerden yükseldin mi?
Tam zevkine varmışken birden yere düştün mü sen?”
Albüm, Okyanus, Can Kırıkları, Bir Kalp Kırıldığında, Delgeç ve Çakıl Taşları gibi parçalarla duygusal kırılmayı, öfkeyi ve yeniden inşa sürecini derinlemesine işledi. Sözlerde bireysel kayıplar, zamanın akışı ve içsel çatışmalar daha çok öne çıktı. Bu yönüyle bireysel bir hikaye olmaktan ziyade daha genel ve toplumun çoğu kesimi tarafından hissedilen duygulara yer verildi. Albüm yayımlandığında “Şebnem Ferah’ın daha sert yüzü” olarak anıldı.
10 Mart 2007 İstanbul Konseri
10 Mart 2007 İstanbul Konseri Şebnem Ferah’ın ilk konser ve DVD albümüdür. Bostancı Gösteri Merkezi’nde İstanbul Symphonic Orkestrası ve kendi ekibiyle yapılan konser hem CD hem de DVD olarak satışa sunulmuştur.
Canlı olarak kaydedilen konser, Ferah’ın sahnedeki enerjisini önümüze sunuyor. Performansı sırasında seyircileriyle arasında adeta bir köprü kuruyor. Seyircilerin akışları, tezahüratları ve çığlıkları konserin atmosferini bizlere yaşatıyor. Dinleyenler, kaydı dinlerken sanki o gece sahnede bulunmuş gibi coşkuyu ve enerjiyi aynı anda hissediyor.
Benim Adım Orman
2009’da yayınlanan “Benim Adım Orman”, Şebnem’in dört yıllık sessizliğini bozan albüm oldu. Bu albümünde de sadece tek bir konuya bağlı kalmadı. Hoşçakal diyerek bitirdiği önceki albümünden sonra bu albümüne Merhaba şarkısıyla başladı.
Albümünde aşk hayatında yaşadığı olaylardan, depremde kaybettiği babasından ve toplumsal olaylardan bahsettiği şarkılar kullandı. Bu albüm fikrine uzun zamandır sahip olduğunu söyleyen Ferah, dinleyiciler tarafından tekrar çok beğenildi. Fakat bazı kesimler bu albümü diğer albümlerine göre sakin buldu.
“Her bahar öncesinde kardelene dönüşmeyi
Kopmayı, koparılmayı anlat
Karanlıkla dans etmeyi, sonra ölmeye yatmayı
Kahpe dünyayı anlat, anlat”
Od
Şebnem Ferah, dört yıllık sessizliğini “Od” ile bozdu. Adını Türkçedeki ateş anlamına gelen eski bir sözcükten alan albümle, Şebnem Ferah kendi deyimiyle “ateşini diri tutmanın” yollarını arıyordu. Şebnem Ferah röportajlarında bu dönemi “hem sahnede hem içimde yeni bir nefes arayışı” olarak tarif etmişti; uzun turnelerin yorgunluğunu geride bırakırken yeni şarkılara kendi iç dünyasından kıvılcımlar taşıdı.
“Surlar ardında ışıl ışıl ağaçlı bulvarKime sorsan gösterir yerde bir yükselti varHer şeyi gömdüm, kalbim mezar”
Parmak İzi
En son yayımlanan “Parmak İzi” albümünde Şebnem Ferah, sadece kişisel yolculuklarını değil aynı zamanda toplumsal meselelere olan duyarlılığını da net biçimde ortaya koyuyor. Albümün en dikkat çeken şarkılarından biri olan Sözde Namus özellikle Türkiye’de kadınlara yönelik şiddeti, istismarı ve cinsiyet temelli adaletsizliği konu alıyor.
Şarkı 2015’te katledilen Özgecan Aslan‘a adanmış. Sözleriyle hem acıyı dile getiriyor hem de yürekleri sızlatıyor. Agresif rock tınları şarkının sertliğini desteklerken, melodik kısımlar dinleyicide hem hüzün hem de isyan duygusunu uyandırıyor, tüyleri diken diken ediyor. Bu sayede “Parmak İzi”, Ferah’ın sadece kişisel hislere yer verdiği bir albüm olmaktan çıkıyor, onun toplumsal sesini yükselttiği bir albüm haline geliyor.
“Kendi aczini banaYükleyip rahatlamakSözde namusunuzlaKaç kez öldürdünüz”
Şebnem Ferah, Türk rock müziğinin yalnızca güçlü bir sesi değil, aynı zamanda çok değerli bir hikaye anlatıcısı. Milyonlarca dinleyiciye ulaşmayı başaran şarkılarıyla sevenlerinin sesi olmayı başaran Şebnem Ferah, hissettiği her duyguyu en samimi ve en içten şekilde şarkılarına yansıtmış; sadece kendi hikayesinden bahsetmekle yetinmeyerek toplumsal olaylar karşısında sessiz kalmayıp, bahsetmesi oldukça güç konulara çekinmeden şarkılarında yer vererek dinleyicilerin sevgisini kazanmış ve kendini kanıtlayarak Türk rock müziğinin önde gelen isimlerinden biri olmuştur.
Kaynakça:
- Öne çıkarılan görsel: Pinterest
- Şebnem Ferah. uzerine.com. Web. Erişim Tarihi: 09.09.2025
- Şebnem Ferah ile ‘Kadın’ Albümü Üzerine Sohbet! – Beyaz Show. Youtube Erişim Tarihi: 09.09.2025
- Şebnem Ferah’ın İlk Albüm Macerası! – Beyaz Show. Youtube. Erişim Tarihi: 09.09.2025
- Şebnem Ferah. sebnemferah.net. Web. Erişim Tarihi: 09.09.2025
