1990’lı yılların başları, korku sinemasının durağan dönemlerinden biriydi. Gotik vampir filmleri ön plandayken slasher alt türü her seferinde birbirinden daha kötü olan devam filmleriyle hayatta kalmaya çalışıyordu. Tam da bu dönemde Wes Craven, New Nightmare (1994) ve Scream (1996) ile şablonlaşan slasher filmlerine postmodern dokunuşlar getirerek alt türün yeniden doğmasını sağladı. 90’lardaki Scream üçlemesi, 70’lerden beri korku sinemasını domine eden slasher filmlerini odak noktasına alarak kendi kendisinin farkında olan bir yapı kurdu. Üçlemenin bu başarısı klasik slasher serilerinin o günün teknolojisiyle bol kanlı bir şekilde yeniden yapılmasını sağlayarak tür içinde bir döngü yarattı. 2000’lerde arka arkaya çıkan bu yeniden yapımlar, Scream 4’un (2011) yapılması için gereken yeni slasher kurallarını tanımladı ve film, bu yeniden yapımlarla birlikte dönemin torture porn (işkence pornosu) ve plot twist furyalarını da zekice taşladı.
2010’larda Hollywood sinemasını etkisi altına alan politik doğruculuktan korku sineması da nasibini aldı. Toplumun ayrıcalıklı kesimleri dışındaki insanların yaşadıkları bireysel sıkıntılar veya yine bu ayrıcalıklı kesimden olmayanların karşılaştıkları toplumsal sorunlar korku filmlerinde farklı canavarlar, katiller veya kötücül varlıklar ile metaforlaştırıldı. Halloween (2018) doğrudan ilk filmin devamı niteliğinde çekilerek serinin en iyi devam filmi olarak anıldı ve kendisini üçlemeye çevirirken klasik slasherlar için yeni bir trend başlattı. Bu trend yine yeni bir Scream filmi için uygun malzemeyi sağladı ve Scream (2022) hem bu doğrudan ilk filme bağlanan devam filmlerini hem de yükseltilmiş korku denen derinlikli, çok anlamlı filmleri oldukça başarılı şekilde işledi. Filmin vizyona girmesinden çok kısa bir süre sonra devam filmi haberleri çıkmaya başladı ve yaklaşık bir sene içerisinde de Scream VI izleyici ile buluştu.
Scream VI, ilk filmin hayatta kalanlarının hem kanlı geçmişlerinden uzaklaşmak için hem de üniversite eğitimi sebebiyle New York’a taşınmalarını ve burada öncekilerden çok farklı, çok daha vahşi ve yenilmez bir Ghostface ile karşılaşmalarını konu alıyor. Filmin yönetmen koltuğunda önceki filmde oldukça başarılı bir iş çıkartan Matt Bettinelli-Olpin ve Tyler Gillett yer alıyor. Serinin çığlık kraliçesi Neve Campbell ücret konusunda anlaşılamadığı için, hayran favorilerinden David Arquette ise karakteri Dewey bir önceki filmde öldürüldüğü için kadroda maalesef yer almıyorlar. Öte yandan Scream 4’da ölümü resmi olarak ilan edilmeyen Kirby Reed rolündeki Hayden Panettiere, yeni Ghostface davasına atanan FBI ajanı olarak hikayeye katkı sağlıyor.
Yazının bu kısmından sonra filmle ilgili sürpriz bozan detaylara yer verilecektir.
Franchise Kuralları
Scream serisi hiçbir zaman tek başına bir slasher serisi ya da “Katil Kim?” anlatısı olmadı. Serinin alameti farikalarından biri; filmin sinefil karakterinin arkadaşlarına içinde bulundukları filmlerle ve bu filmlerde nasıl hayatta kalacakları ile ilgili kuralları saydıkları sahnelerdi. Seri boyunca bir korku filminin, bir devam filminin, bir üçlemenin, bir yeniden yapımın ve bir requelin nasıl olması gerektiği ile ilgili kurallar dinledik. Bu kurallar tanımlanırken de korku serileri başta olmak üzere bilindik film serilerinin aynı sıralamadaki, aynı pozisyondaki filmleri kullanıldı. 2023 tarihli bir requel devam filmi niteliğindeki Scream VI’in bu kuralları tanımlarken veya daha da önemlisi üzerine bir meta anlatı inşa ederken kullanacağı örneklem kümesinde ise maalesef sadece Halloween Kills (2021) var. Tam da bu sebeple; geçtiğimiz seneki Scream’in 2022’in en iyi korku filmlerinden biri olduğunu düşünsek de filmle ilgili yazımızı şu sözlerle bitirmiştik: “Gişe yapan her filmin seriye dönüştürüldüğü bu dönemde, umarız Scream her zaman eleştirdiği Hollywood’un açgözlülüğüne kapılmaz ve sataşması gereken yeni bir korku akımı çıkana kadar hatıralarımızda yaşamaya devam eder.”
Scream VI, örneklem kümesi büyümeden çekildiği için senaristler kuralların açıklandığı sahnede biraz bocalıyor ve film kendisini bir franchise olarak tanımlıyor. Hali hazırda beş filmi, üç sezon dizisi, sayısız koleksiyon ürünü olan bir markanın Scream VI aracılığıyla bir franchise’a dönüşmediği aşikar. Bu sebeple bu tercihte kolaya kaçıldığını, daha absürt ama yaratıcı bir tercihle sahnenin daha iyi kotarılabileceğini düşünüyoruz. Bunlara rağmen film, korku türü dışındaki güncel franchiselara yakınsamak için elinden geleni ardına koymuyor ve Marvel Sinematik Evreni gibi büyük franchiseların trendlerini kendi yapısında yeniden yorumluyor.
Marvel Sinematik Evreni’ni yakından takip edenler; son yıllarda fragmanların, filmi belli bir ölçüde tanıtmak kadar film vizyona girene kadar sayısız teori üretecek hayranlara yanıltıcı bilgi vermek amacı taşıdığını da fark etmişlerdir. Scream VI da bu akıma uyuyor ve filmin en gerilimli sahneleri ile ilgili bir yanlış yönlendirme hedefliyor. Fragmanlarda bütün karakterlerin aynı metro içinde olduğunu düşündürürken; filmde Mindy’nin ayrı bir metroda gelmesi gerilime büyük katkı sağlıyor. Yine aynı şekilde Çekirdek Dörtlü, evlerine giren Ghostface’den kaçmak için Danny’nin dairesine merdiven yardımıyla geçerken yarı yolda katile ve kötü kaderine yakalanan Anika oluyor. Fakat filmin vizyon tarihinden iki gün önce yayımlanan son fragmanda Mindy yolun yarısındayken pencere kenarında Ghostface’in belirdiğini görüyoruz. Bir önceki filmdeki önemli rolünden dolayı daha fazla empati duyacağımız bir karakterin bu şekilde bir yanlış yönlendirmede kullanılması franchise hilelerine başarılı bir örnek oluyor. Bütün bunlara ek olarak film, serinin after-credits sahnesine (!) sahip ilk filmi olarak franchise olmanın şartlarını yerine getiriyor.
En Önemli Kural: Nostalji
Geçtiğimiz seneki Scream’de requel kuralları tanımlanırken filmin her zaman orijinale döndüğü Gale Weathers (Courteney Cox) tarafından belirtilmiş ve film birçok noktasında Scream (1996) ile paralellik kurmuştu. Scream VI’te ise aynı paralellik arayışının Scream 2’ya (1997) yönelik olduğunu görüyoruz. Karakterlerin Woodsboro şehrinin dışında bir üniversitede olmaları ve Randy’nin gündüz, halka açık bir yerde yem olarak kullanılırken Ghostface tarafından öldürülmesi Scream VI’te yeniden ele alınıyor.
Scream 2 ile kurulan en büyük paralellik ise katilin ortaya çıkışında yaşanıyor. Scream 2’daki iki katilden biri ve bütün o cinayetleri planlayan kişi, ilk filmdeki katil Billy Loomis’in annesi Debbie Loomis’ti ve bunları yaparkenki motivasyonu ölen oğlunun intikamını almaktı. Scream VI’te aynı şekilde katiller, geçen filmin katili Richie Kirsch’in ailesi oluyor ve ölen oğullarının / kardeşlerinin intikam duygusuyla bu katliama girişiyorlar. Bu noktada, bütün fragmanlarda öncekilerden farklı bir Ghostface olarak tanıtılan, yakın mesafedeki ateşli silahlardan kaçacak kadar çevik ve eğitimli olan Ghostface’in özel eğitim almış bir kiralık katil vs. (?) olmasını beklerken sıradan gençler olduğunu görmek seyircide buruk bir tat bırakıyor.
Scream serisinin genelinde ilk sahnede öldürülen ünlü kadın oyuncu motifini fark ediyoruz. Dönemin ünlü oyuncusu Janet Leigh’in Psycho’nun (1960) ilk yarısında öldürülmesi, Scream’in (1996) Drew Barrymore’lu açılış sahnesine ilham vermişti. Aynı rolü Scream 4’da o dönem X-Men serisi ile de büyük popülerlik kazanan Anna Paquin üstlenmişti. Scream VI kadrosunda Samara Weaving’in yer alacağını duyduğumuzda onun da seleflerinin izinden gideceğini tahmin etmemiz çok uzun sürmedi. Bunların yanı sıra Scream VI’nın referansları sadece seri içine değil tabi ki. Özellikle metro sahnesinde Cadılar Bayramı sebebiyle seri tarihinde adı geçmiş geçmemiş birçok korku figürünü görüyoruz. New York ve ikonik slasher kavramlarını beraber düşündüğümüzde ilk akla gelen filmlerden Friday the 13th Part VIII: Jason Takes Manhattan (1989) da filmde kendine yer buluyor. Filmdeki ilk cinayeti işleyip doğrudan maskesini çıkartarak seyircilere kısa süreli bir şaşırma hissi yaşatan Jason, evinde Jason Takes Manhattan’ı izlerken Friday the 13th Part 2’nun (1981) açılış sahnesindeki gibi buzdolabında bir ceset fark edip arkasından yaklaşan katil tarafından öldürülüyor.
Filmde Gale, Kirby, Mindy ve Chad’in öldürücü darbeler almasına rağmen hiçbirinin hayatını kaybetmemesi yanlış tercihlerden biri oluyor. Özellikle Chad, göğsünden defalarca kez bıçaklanmasına ve filmin final karşılaşması boyunca kan kaybederek bilinçsiz şekilde yatmasına rağmen hayatta kalıyor. Defalarca kez bıçaklanan Ghostface katillerinin seri boyunca son bir korkutma için aniden ayaklanmaları serinin en inandırıcı veya mantıklı ögelerinden biri değildi elbette ama Chad’in hayatta kalmasının böyle bir meta kuralla açıklanmaması, bu kararın mantık süzgecinden geçirilmesi gerektiğini gösteriyor.
Scream VI, gerilim sahneleri çok başarılı ve titizlikle çalışılmış bir film olsa da ilk yarısında bu tarz sahnelere yer vermemesi tempoyu gereğinden fazla düşürüyor. Yine de metro sahnesi ve hemen sonrasındaki son yüzleşme, aksiyonu ve gore dozuyla yüksek bir tatmin yakalıyor. Film şimdiye kadar eleştirmenler ve izleyiciler tarafından olumlu tepkiler alıyor. Yeni bir film ile son iki filmin modern bir üçlemeye dönüştürülmesi muhtemelen pek uzak olmayacaktır. Slasher filmlerinin trendlerini beklemeden doğrudan büyük franchiselar seviyesine çıkmayı hedefleyen Scream, doğru adımlarla ilerlerse tarihin en önemli korku serisi bile olabilir.
Çığlık serisinin altıncı filmi olan “Çığlık 6” hakkındaki inceleme oldukça başarılı ve detaylı olmuş. Çığlık 6 incelemesi adına oldukça iyi bir okumlama. Elinize sağlık.