Hem sinemaseverlerin hem de sanatseverlerin ilgisini çekeceğini düşündüğümüz bu içerikte yer verdiğimiz 17 film, dikkatli izleyicilerin görsel sanatlar hafızasını tazeleyecek sahneler barındırıyor. Kimi zaman mekanların kimi zaman da kıyafetleri ve davranışlarıyla oyuncuların bir tabloyu canlandırdığı film sahneleri, ünlü tablolar hakkındaki varsayımlarımızı senaryo içine taşıyor. Böylece, ressamların tuvale taşıdığı mekanların, figürlerin alternatif gerçeklikleriyle karşı karşıya kalıyoruz. Tablolara dair varsayımlarımızı, çağrışımlarımızı simüle eden bu 17 film, onları farklı biçimlerde kullanıyor. Olay örgüsünün akışı içine karıştırılan ya da yerleştirilen tanıdık figürlerin sanatsal anlatısından yararlanan bu filmler, “bunu bir yerden anımsıyorum” hissiyle çarpıcı karşılaşma alanları yaratıp, sanatseverlerin hafızanızı da tazeliyor. Film ekibinin ressamın tuvalindeki mekanları bir gerçeklik içinde sunması, tuvaldeki figürleri alternatif bir mekan tasarımına yerleştirerek olay örgüsü içinde özgürleştiriyor.
1- Aşk Engel Tanımaz(1999) – Gelin(1950)
Aşk Engel Tanımaz filminin yönetmeni Roger Michell, film sahnelerinde birkaç kez karşımıza çıkan Marc Chagall’ın Gelin isimli tablosunun bilinçli bir seçim olduğunu söylüyor. Michell, kaybedilen bir şeyin arzusunu sembolize ettiği için tablonun seçildiğini belirtiyor. Hatırlarsanız, filmdeki ana karakterlerin birlikte olmanın bir yolunu bulması ve sevgilerini itiraf edip bir araya gelmeleri de biraz zaman alıyordu.
2-Parasite(2019) – Basquiat Painting
Parasite filminde özel eğitimci olarak Park konutuna ilk ziyaretini yapan Ki-woo’ya ailenin oğulları Da-song tarafından boyanmış bir tablo gösterilir. Filmde tablo üzerinden çocuğun psikolojik tahlili yapılmaya çalışılır. Bu tablonun bir diğer özelliği de sanatı sınıf savaşı, zenginlik ve yoksulluk ve sömürgeciliğin eleştirisi gibi konulara odaklayan Amerikalı sanatçı Jean-Michel Basquiat‘tan etkilenmiş olabileceğine işaret eden detaylar barındırmasıdır.
3- Zindan Adası(2010) – Öpücük(1907-1908)
Zindan Adası, 2010 yapımı Martin Scorsese filmi. Dennis Lehane’nin Zindan Adası adlı romanından beyaz perdeye uyarlanmıştır. Filmde Gustav Klimt‘in hafızalarımızda yer etmiş Öpücük isimli tablosunun ana unsurları, Michelle Williams’ın kıyafetleri ve Leonardo DiCaprio’nun melankolisiyle betimlenmiştir.
4-Just For Life(1956) – Le Cafe Du Nuit(1888)
Ressam Vincent Van Gogh‘un hayatını konu alan 1956 ABD yapımı biyografik filmde Van Gogh’un Le Cafe Du Nuit eseri ışık, beden dili, renk tonu gibi detaylar dikkate alınarak canlandırılmıştır.
5- Shirley: Versions Of Reality(2013) – Woman in the Sun(1961)
Amerikalı ünlü ressam Edward Hopper‘ın sıradışı tablolarında karşımıza çıkan bir kadın figürünün peşine düşüp, 1920’lere döneceğiniz filmde, kendinizi bir hikaye örgüsünün içinde buluyorsunuz. Hopper’ın “Office at Night” ve “Woman in the Sun” da dahil olmak üzere 13 farklı tablosuyla karşılaşıyor, Shirley’nin hayatının her yılından farklı günlere tanık oluyorsunuz. Film içinde yer alan bölümler genellikle radyo kayıtlarından alınan bir ses kaydıyla başlıyor ve dönemin politik ve tarihsel özelliklerini aktarıyor, tabii bu süreç Edward Hopper’ın sanat eserlerinden besleniyor.
6- Schmidt Hakkında(2002) – Marat’ın Ölümü(1793)
Schmidt Hakkında, 2002 yılı ABD yapımı komedi, dram türü sinema filminin başrolünü 3 Oscarlı sayısız ödül sahibi Jack Nicholson oynamıştır. Filmin yönetmenliğini Alexander Payne üstlenmiştir. Film karşımıza, ressam Jacques-Louis David‘in yakın dostu Jean-Paul Marat‘ın ölüm sahnesini betimlediği tablosunu çıkarmaktadır.
7- Baron Munchausen’in Maceraları(1988) – Venüs’ün Doğuşu(1482-85)
Baron Munchausen’in Maceraları, John Neville, Sarah Polley, Eric Idle, Jonathan Pryce, Oliver Reed ve Uma Thurman’ın rol aldığı, Terry Gilliam’ın yönettiği 1988 yılı yapımı macera, fantezi ve komedi filmidir. Filmde Sandro Boticelli’nin Venüs’ün ergen bir kadın olarak denizden doğarak kıyıya çıkışını betimlediği tablosu yeniden canlandırılmıştır.
8-The Rocky Horror Picture Show(1975) – Amerikan Gotiği(1930)
Geceyarısı filmleri arasında en fazla izlenen filmlerden biri olan The Rocky Horror Picture Show, müzikleri ile de adından söz ettirmiş bir müzikal olarak değerlendirilebilir. Evlenmeye karar vermiş bir çiftin, yağmurlu bir gecede yollarını kaybedip kasvetli bir şatoya sığınmasıyla olaylar gelişir. Şatonun sahibi, Transeksüel Gezegeni’nden gelmiş Dr. Frank-N-Furter’dır. Dr., çiftin şatoya geldiği gece kendisi için Rocky Horror adında bir aşk kölesi yaratma projesini açıklar. İkilinin yaşayacakları o tuhaf gecede çiftin bastırılmış tüm duyguları da ortaya çıkacaktır. Filmde ortaya çıkacak bir diğer şey de Grant Wood’un Amerikan Gotiği isimli tablosunu çağrıştıracak sahne olacak.
9- Watchmen(2009) – Son Akşam Yemeği(1495-98)
Watchmen, Zack Snyder tarafından yönetilen 2009 tarihli süper kahraman filmidir. Filmde, Alan Moore ve Dave Gibbons’ın 1986 tarihli çizgi roman serisi Watchmen temel alınır. Leonardo da Vinci’nin Son Akşam Yemeği‘ni canlandıran bir sahne de bulunmaktadır.
10- Kabare(1992) – Gazeteci Sylvia von Harden’ın Portresi(1928)
Kabare, 1972 ABD yapımı dramatik müzikal filmdir. 1966 yılında Broadway’de sahnelenen aynı adlı Bob Fosse müzikalinin serbest bir uyarlamasıdır. Filmde Alman ressam Otto Dix tarafından 1926 tarihinde yapılmış, Gazeteci Sylvia von Harden’ın Portresi‘ni canlandıran bir sahne de yer almaktadır.
11-Melankoli(2011) – Ophelia(1851-1852)
Melankoli, 2011 yılı Danimarka yapımı bilimkurgu, dram ve sanat filmi. Lars von Trier tarafından yazılıp yönetilmiştir. Britanyalı sanatçı Sir John Everett Millais tarafından 1851-1852 arasında yapılan Ophelia adlı tablo, filmde suyun hareketinden yararlanılarak çarpıcı bir şekilde canlandırılır ve tuvalden özgürleştirilir. Unutmadan hatırlatmış olalım, tablo, Shakespeare’in Hamlet oyunundaki Ophelia karakterini Danimarka’daki bir nehirde boğulmadan önce şarkı söylerken betimlemektedir.
12- Otomatik Portakal(1971) – Tutuklular Çemberi(1890)
Otomatik Portakal, Anthony Burgess’in aynı adlı yapıtından uyarlanan 1971 yapımı filmin yönetmenliğini Stanley Kubrick üstlenmiştir. Filmde, Van Gogh‘un Fransız ressam Gustave Doré‘nin bir gravüründen esinlenerek 1890 yılında çizdiği tablonun canlandırıldığı bir sahne bulundurulmaktadır.
13- Dreams(1990) – Weathfield with Crows(1890)
Düşler, 1990 Japonya yapımı sinema filmdir. Yönetmeni Akira Kurosava olan film, üç farklı dilde gösterime girmiştir. Filmde Vincent van Gogh‘un 1890 yapımı eseri Buğday Tarlası ve Kargalar‘ı anımsamanızı sağlayacak bir sahne yer almaktadır.
14- Joker(2019) – Egon Schiele Self Portrait(1911)
Çoğumuzun küçükken çizgifilmlerde “süper kahramanların” karşısına yerleştirdiği Joker, filmlerde bambaşka bir hayat hikayesiyle karşımıza çıktı, izleyici “iyiliğin” karşısında düşman olarak nitelendirilen karakterin öyküsüyle tanıştı. Peki onu bir tuvalin içinde hayal ettiniz mi? 2019 yapımı Joker filminde Jokeri yarı çıplak gördüğümüz bir sahne dışavurumculuk akımının etkisinde eserler veren Egon Schiele’ın otoportrelerinden etkilenmiş.
15- Deniz Feneri(2019) – Hipnoz(1904)
Deniz Feneri, senaryoyu kardeşi Max Eggers ile birlikte yazan Robert Eggers’ın yönettiği ve yapımcılığını üstlendiği 2019 yapımı siyah beyaz olarak çekilmiş gotik bir psikolojik korku filmidir. Sascha Schneider‘ın bir düş sahnesinde ışığın kullanım biçimiyle izleyicisini bir karakterde diğerine yönlendirdiği ve etkileyici kompozisyonla anlattığı hipnotize olma anı Deniz Feneri filminin bir sahnesinde canlandırılmıştır.
16- Değirmen ve Haç(2011) – Calvary Alayı(1564)
Değirmen ve Haç, Lech Majewski’nin yönettiği ve Rutger Hauer, Charlotte Rampling ve Michael York’un oynadığı 2011 drama filmi. Pieter Bruegel the Elder‘ın 1564 tarihli Calvary Alayı ya da Çarmıha Gidiş tablosundan esinlenmiştir ve Michael Francis Gibson’ın 1996 tarihli The Mill and the Cross kitabına dayanmaktadır.
17-Diriliş(2015) – Meşe Ormanında Manastır(1809-1810)
Diriliş, Alejandro G. Iñárritu’nun yönettiği, 2016 yılında gösterime giren biyografik western gerilim filminin senaryosu, Michael Punke’nin 2002’de yayınlanan aynı adlı romanından uyarlanarak Iñárritu ve Mark L. Smith tarafından yazılmıştır. Filmde sınır sakini Hugh Glass’ın hayatından esinlenilmiş, mekan kompozisyonlarında sanatsal çağrışımlardan faydalanılmıştır. Caspar David Friedrich’in Meşe Ormanında Manastır ya da Meşe Ağaçları Altındaki Manastır olarak bilinen yağlı boya tablosu, filmin baş karakteri Hugh Glass’ı canlandıran Leonarda DiCaprio’nun karşı karşıya kaldığı mekanlardan biridir.
Sizler için filmler içinde sanat avına çıktığımız listemizin sonuna geldik. Ancak sinema uçsuz bucaksız bir deniz gibi. Listeye ekleyemediğimiz tablo-film ikililerinin eksik kalanları sinemaseverlerin gözünden kaçmayacaktır. O halde Söylenti Ailesi olarak ikinci bir listeyle tekrar karşınıza çıkacağımızı buradan söylemiş olalım. Ama o zamana kadar Söylenti’yle kalın!
Bazı filmlerde etkisinde kaldığım ama sebebini bilmediğim sahneler vardı. Bunların bazılarının burada karşıma çıkması gibi bir mutluluk yaşadım. Sanırım şimdi sebebini anlıyorum. Sanat, tüm dünyamızda, eline sağlık…