Sait Faik Hikâye Armağanı, Türk edebiyatının eşsiz kalemlerinden yazar ve şair Sait Faik Abasıyanık anısına her yıl ölüm yıldönümü olan 11 Mayıs’ta bir öykücüye verilen ödüldür. 1955’te annesi Makbule Abasıyanık tarafından kurulan ve 1964’ten itibaren Darüşşafaka Cemiyeti tarafından sürdürülen armağan, 2003’ten 2011’e dek Darüşşafaka Vakfı ve Yapı Kredi Yayınları iş birliği ile sürdürülmüş olup 2012 yılından itibaren Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları ile iş birliği içerisinde devam etmektedir.
-
1955- Sabahattin Kudret Aksal- Gazoz Ağacı
Sabahattin Kudret Aksal, öykülerinde dış dünyanın gerçeklerinden kopmayarak bireyin psikolojisini yansıtmak amacıyla şiirsel bir gerçeklik peşinde koşmuştur. Kısa öykünün özelliklerini ustaca gerçekleştiren Aksakal’ın özellikle 1952–57 yılları arasında yazdığı öyküleri çoğunlukla çocukluk ve gençlik anıları ile doludur. Yazar bütün öykülerini içeren Gazoz Ağacı kitabında yer alan hikâyelerinde, aylaklık temasını ve küçük insanın dünyasını Sait Faik ve Garip Şiiri eksenindeki estetik anlayışıyla işler. Bu öykülerinde İstanbul’da, ekonomik ve sosyal şartlar yönüyle zayıf insanların yaşadığı bir mahalleyi anlatır.
-
1955- Haldun Taner- On İkiye Bir Var
Türk tiyatrosunun ve öyküsünün önemli isimlerinden biri olan Haldun Taner aynı zamanda toplumun sıkıntılarına reçeteler üreten bir aydındır. Haldun Taner’in öykülerindeki kurgu yapısına bakıldığında tek bir gelişim görülmez. Eserlerinin merkezinde bir ve birden fazla kişi olabildiği gibi bir obje, mekân, sembol, durum ve mektuptan da yararlanan Taner, aynı zamanda modern Türk öyküsünde ironi ve alışkanlıkları kırma tekniğini deneyerek bu tarzın edebiyatımızdaki öncüsü olmuştur. Beşinci hikâye kitabına adını veren On İkiye Bir Var isimli öyküde yazar, insanların zaman öğesini çok iyi kavrayamadıkları düşüncesini anlatıcı-kahramanın dünyasındaki yansımalar aracılığıyla verir.
-
1956- Tahsin Yücel- Haney Yaşamalı
Tahsin Yücel çağdaş Türk yazarları arasında önemli bir yere sahip olan çok yönlü bir sanatçıdır. Bireyin kendini keşfetme yolunda geçirdiği dönüşüm ve değişimi kendi zihin süzgecinden geçirerek öykülerinin içerisine yerleştiren Yücel, öykülerinde yarattığı sosyal ortamları ve bu sosyal ortamların, insanların yaşamlarında yer edinişini anlatır. Yazar, öykülerinde kurgulama ve kullandığı tekniklerle küçük insanları yeniden öykü evrenine davet eder. Üniversite ikinci sınıftayken ödülü kazandığı Haney Yaşamalı adlı öykü kitabında on öykü tek zincirli olay örgüsünde oluşmaktadır. Öykülerdeki olay örgüsü “psikolojik ve ahlaki hususiyetleri karşı karşıya gelen şahıs kadrosundan” oluşur.
-
1957- Necati Cumalı- Değişik Gözle
Türk edebiyatının çok yönlü yazarlarından Necati Cumalı, eserlerinde Türk insanının sorunlarını ve Türkiye gerçeğini yansıtmaya özen göstermiştir. Sanatın çekirdeğinde insanı gören Cumalı, daima halk kültürüne ve halk edebiyatına yakınlığı ile dikkatleri üzerinde toplayan bir yazardır. Roman ve hikâyelerine, avukatlık yaptığı yıllarda Anadolu gerçeklerine tanıklık etmiş bir kişi olarak davalarına ait verilerini de yansıtır. Cumalı, uzun tahlil ve tasvirlerden uzak sade bir dille akıcı bir üslup kullanır. Değişik Gözle isimli kitabındaki hikâyelerde fakir ve orta halli insanların sorunlarına ağırlık verir. Eserdeki hikâyelerin temas ettiği konular; komşuluk ilişkileri, hayvan sevgisi, hayat kadınlarının sorunları, evlilik, üniversite öğrencilerinin sorunları ve ailelerinin onlardan beklentileri olup kişisel ve sosyal meselelere dikkat çekilmektedir.
-
1958- Orhan Kemal- Kardeş Payı
Orhan Kemal, gerçeği yaşanmış ya da gözlemlenmiş olma niteliğiyle bir bütün halinde algılayıp okuyucuya sunar. Toplumsal gerçekçi hikâye türüne büyük katkılar yapan yazar, toplumdaki gerçeklikleri ve yaraları işlerken “insan”ı ön planda tutar. Bu nedenle ümit, yaşama sevinci ve hoşgörü onun öykülerinde dikkat çeker. Öykülerinde bireysel ve sosyal temalara da eğilir. Bu temalar; arzu, aşk, yalnızlık, ümit, aile, kimsesizlik ve acımadır. Hamallar, kâtipler, işportacı çocuklar, şoförler yazarın öykü kişileri arasında yerini alır.
-
1959- Oktay Akbal- Berber Aynası
Oktay Akbal’ın öyküleri “durum öyküsü” türüne girer. Öykülerinde insanı etkileyen herhangi bir olay, bir söz veya bir anyı anlatan Akbal, anılarına değer veren bir insandır. Bu yüzden anılarına dayanan öykülerinde çocukluk ve gençlik yıllarını anlatır. Oktay Akbal’ın öykülerinde en önemli mekan İstanbul’dur. Akbal’ın öykülerinde en çok görülen kişiler anne, baba ve sevgili figürleridir. Yazar, kısa ve devrik cümlelerle şiirsel bir üslup ortaya koymuştur.
-
1964 Mehmet Seyda- Başgöz Etme Zamanı
Hikâyelerinde toplumsal sorunları ele alan Mehmet Seyda ilk hikâyelerini sekiz-dokuz yaşlarındayken yazmıştır. Bu hikâyeler; “kendisine ilgisiz bir ortamda, tavan arası odasında, erken uyanmış bir cinsel dikkatle yazılmış, konularını kendisinden büyük kızlardan alan hikâyeler” dir. İlk çocukluk hikâyelerinden sonra şiire yönelen Mehmet Seyda kendisini daha çok roman ve hikâye yazarı olarak görür. Bütün hayatı boyunca geçim derdi nedeniyle durmaksızın yazmak zorunda kalan yazar, yaşamının son döneminde kaleme aldığı eserlerde umutsuzluk, bunalım gibi konular işlemiştir.
-
1964 Adnan Özyalçıner- Sur
Adnan Özyalçıner’in öykülerinde rastlanan tarihsel ve mekânsal veriler, yazarın bazı öykülerine iliştirdiği bilgilendirici notlar yahut öyküleriyle ilgili farklı yerlerde yaptığı kısa açıklamalarla Özyalçıner’in öykücülüğünün düş ve gerçek arası bir yerde seyrettiğini göstermektedir. Anlık duyuşların aktarıldığı bu öyküleri Çehov çizgisine bağlamak mümkündür. Özellikle Sur isimli öyküsünde olay yok denecek kadar azdır. Yazar, betimlemenin yanında simgeyi geliştirerek belli bir atmosfer yaratır ve gerçeküstü ögelerden de yararlanarak gerçekliği boyutlandırma ve genişletme yoluna gider.
9. 1965 Mahmut Özay- Yorgo
Mahmut Özay, öykülerinde günlük hayatta yaşanan olaylar üzerinden verilen örnekler ile hayatın her alanında karşılaşılabilecek durumları anlatır. Özay’ın hikâyelerinde şahıs kadrosu çoğunlukla erkeklerden oluşur. Mahmut Özay’ın hikâyelerinde zaman çoğunlukla Yunan işgalinin yaşandığı dönemleri içerir. Dönemin zorlukları, yaşanan göçler, göçler ve savaşlar sırasında kaybedilen yaşamlar, savaşın halk üzerinde bıraktığı etkiler yazarın öykülerinin şekillenmesinde etkili olmuştur. Yorgo hikâyesinde ise Yunan işgali anlatılır. Özay, işgalden kaçan Türk ailelerinin yaşadıklarını, gördüklerini, işgale dair her türlü anıların zihinlere kazıdığı anları sunar.
10. 1965 Kamuran Şipal- Elbiseciler Çarşısı
Kamuran Şipal’ın hikâyeleri genellikle kişi ya da kişileştirilmiş varlıklar arasındaki çatışma unsurlarından oluşur. Şipal, hikâyelerini oluştururken olayları belli bir duygu ve düşünceye dayalı olarak meydana getirir. Hikâyeleri, daha çok soyut bir kavram olan duygu ve hayalleri içinde barındırır. Elbiseciler Çarşısı yazarın ikinci öykü kitabıdır. Bu hikâye kitabını Behçet Necatigil, “Edebiyatımızda Eserler Sözlüğün”de şöyle ifade eder: “Kâmuran Şipal’in hikâye kitabı İçindeki dokuz hikâye bir kişinin ilk gençlik, askerlik, ayrılıkla biten evlilik hayatından ve yalnızlıklarıyla belirli bir döneme bağlanmayan zamanlarından alıyor konularını ve İstanbul’un kenar semtlerinden birinde, sokakkahve-ev üçgeni içinde, çevresiyle arasındaki mesafeyi kapatamamaktan tedirgin bir aydının iç dünyasında yer etmiş bir suçluluk duygusunu dile getiriyor genellikle. (…)”
Kaynakça
Sait Faik Hikaye Armağanı. Sait Faik Müzesi. Erişim tarihi 28/10/2022
saitfaikmuzesi.org/sait-faik-hikaye-armagani/
Gök S. (2010) Türlerarası İlişkiler Açısıdan Sabahattin Kudret Aksakal’ın Şiir, Öykü ve Tiyatroları. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi.
Adıyaman H. (2012) Haldun Taner hayatı, sanatı ve eserleri. Yayınlanmış doktora tezi. Ankara Üniversitesi.
Şahin V. (2006) Tahsin Yücel’in Öyküleri Üzerine Bir İnceleme. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi.
Kocabıyık D. (2006) Necati Cumalı’nın Romanlarında ve Hikayelerinde Yapı ve Tema. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Özdemir N. (2019) Orhan Kemal’in Öykülerinde Küçük, Fakir İnsan. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
Alkan A. (2002) Oktay Akbal’ın Öykücülüğü. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi.
Toprak Korkmaz M. (2020) Mahmut Özay’ın Hikayelerinde Yapı ve Tema. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi.
Akyapı H. (2019) Mehmet Seyda’nın Roman ve Hikayelerine Psikanalitik Bir Bakış. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi.
