Rönesans’ın Ünlü Sanatsever Ailesi Mediciler Kimdi?

Arşiv
Arşiv
Söylenti Dergi'de geçmiş zamanda yazar olan dostlarımızın eserleri bu hesapta arşivlenmektedir. Yazar onayı olduğu sürece kaynak göstererek kullanmak serbesttir.
Editör:
Mehmet Samet Acar
spot_img

Orta Çağ Avrupası’na damgasını vurmuş olan Medici Ailesi, o dönemin en güçlü ve bilinen ailelerinden birisiydi. 14 ve 17. yüzyıllar arasında, Rönesans dönemi boyunca, İtalya‘da ve özellikle de Floransa’da öne çıkan bu aile; ticaret, sanat, politika ve finans açısından oldukça nüfuzluydu. Floransa Cumhuriyeti‘nin yönetiminde önemli roller üstlenen Medicilerin bulunduğu bu şehir, ticaret yollarına hakimiyet sağlama açısından pek çok avantaja sahip bir bölgeydi. Konumlarını iyi bir şekilde kullanan aile, Orta Doğu ve Asya arasındaki ticaret yollarını tekeline alıp büyük bir zenginlik elde etmeyi başarmıştır.

Medici Hanedanı’nın kollarını gösteren arması, Wikimedia.

 

Avrupa’daki çeşitli kraliyet soylarıyla akrabalıkları bulunan Medici ailesi; Rönesans döneminde sanata, edebiyata ve bilim dallarına büyük katkılarda bulunmuş ve 1434’ten 1737’ye kadar süren yönetimleri altında Floransa şehri oldukça gelişerek Avrupa’nın önemli bir kültür-sanat merkezi hâline gelmiştir.

Medici Ailesinin Soyu ve Yükselişi

İtalya’nın Toskana bölgesinden yükselen ve dört papa döneminde de hakimiyet sağlayan ailenin en ünlü kolunu oluşturan kişi, Yaşlı Cosimo soyundan gelen Averardo de Medici idi. İlk büyük Medici sayılan oğlu Giovanni Di Bicci De Medici ise zengin bir aileden gelmemesine rağmen kendini finansal alanda oldukça geliştirerek İtalya’nın ilk ünlü bankerlerinden biri olmayı başardı. Ayrıca Giovanni’nin ilk sermayesinin eşinin çeyizi ve kendisine miras kalan birtakım paralar olduğu göz önüne alınırsa, başarısı oldukça kayda değerdir.

Giovanni di Bicci de’ Medici, wikimedia.

Zekası ve hem siyasî hem de ekonomik açıdan yaptığı atılımlar sayesinde döneminin en zengini olan Bicci’ye dinî yönden de güç kazandıran olay, Papa John ile kurduğu yakın arkadaşlık olmuştur. Yeni Platonculuk akımına büyük destekleriyle bilenen Cosimo ile ailenin en güçlü kollarından “Popolani” soyunun atası Lorenzo Medici (Lorenzo the Elder) Bicci’nin oğullarıdır. Bu oğullara, ilerde daha detaylı değineceğiz.

Ailenin Sanattaki Nüfuzu

İtalya’da Rönesans fırtınası eserken Orta Çağ’daki dogmaların yerini, kültür-sanatın yeniden inşa süreci almaya başlamıştı. Şayet Medici ailesinin sanata duyduğu haz ve sanatçılara sağladıkları büyük miktardaki yatırımlar olmasaydı, bu yeni entelektüel fırtınanın sürdürülebilirliği çok zor olacaktı. Sanatın özündeki o devasa potansiyelin ve cazibenin farkında olan aile, halktaki yansımalarını yücelten porteler yaptırıp bu potansiyelden ustaca faydalandı ve sanatı Floransa üzerindeki siyasi nüfuzunun bir propaganda aracı olarak kullanmaktan hiç çekinmedi.

Avrupa’nın en büyük hamilerinden biri olarak bilinen bu aile; Donatello, Raphael, Michelangelo, Leonardo Da Vinci ve Botticelli gibi büyük Rönesans ustalarına finansal olarak desteklerde bulunmuşlardır.

Cosimo de Medici, Lorenzo de Medici ve I. Cosimo de Medici; ailedeki sanata verdiği desteklerle öne çıkan kişilerdir. Sanatçıları ve bilim insanlarını destekleyen, Floransa’nın kültürel ve sanatsal olarak canlanmasını sağlayan bu kişiler arasından Cosimo de Medici ile devam edelim şimdi.

Platon ile alakalı konferanslara katılan Cosimo’nun özellikle Yeni Platonculuk akımının canlanmasında büyük finansal yardımları olmuştur. Öyle ki, Platon’un eserlerinin çevrilmesine ciddi miktarda para harcamıştır ve çeşitli entelektüellerle paylaştığı devasa bir kütüphane toplamıştır. Hristiyan ülkelerden ve Fatih Sultan Mehmet’ten izin alarak Doğu’daki el yazmalarını alan Cosimo, aynı zamanda Floransa’da Platon Akademisi’ni de kuran kişidir.

Cosimo de’ Medici, Wikimedia.

Bu meşhur Cosimo’nun soyundan gelen ve atasının sanata olan hazzını örnek alan bir diğer kişi ise Lorenzo’dur. Yaşamı boyunca sanatçılara verdiği desteklerle meşhur olan Lorenzo’ya “muhteşem” ünvanı layık görülmüştür. Önemli bir devlet adamı olarak da bilinen Lorenzo, ilk başta kardeşi Giuliano ile birlikte daha sonraysa 1492’ye kadar tek başına şehrin yönetiminde büyük bir söz hakkına sahipti. Ailesinin sanattaki rolünden etkilenen Lorenzo, sanatçıların hamisi ve koruyucusu olmuştur.

Lorenzo, İtalya’nın sanatsal potansiyelinin farkındaydı ve döneminin önde gelen sanatçılarını çatısı altında toplamayı başarmış; Leonardo da Vinci, Botticelli ve Michelangelo gibi önde gelen Rönesans sanatçılarıyla derin ilişkiler inşa etmiştir. Sanatlarını icra etmeleri için her şeyi temin eden ve desteğini hiçbir zaman esirgemeyen Muhteşem Lorenzo sayesinde bu sanatçılar, Rönesans hareketinin en ikonik isimleri olmuştur.

Muhteşem Lorenzo, Wikimedia.

İktidarının son dönemlerinde Lorenzo, San Maria‘nın saray bahçesinde bir heykel okulu kurar. Söylenen o ki, daha on beş yaşındaki gencecik bir öğrenci onu büyülemeyi başarmıştır ve okulun eğitmeni olan D. Ghirlandaio ise, Lorenzo’ya bu bu dahi çocuğun muazzam bir potansiyeli olduğunu ifade etmiştir. Lorenzo’nun hayranlığına konu olan bu fevkalade genç, Michelangelo’dan başkası değildir.

Michelangelo’nun yeteneğini keşfeden Lorenzo, bu genç öğrenciyi Medici Sarayı’nda yaşatmak için düzenlemeler yapar. İlerleyen yıllarda Michelangelo; Medici Kütüphanesi, Medici Şapeli ve Medici Mezarlığı‘nın inşasında rol oynayacaktır.

Mediciler için mezarlık işlevi gören bu şapelin mimarlığını ve içindeki kutsal alanı süsleyen heykellerinin tasarımını yapan kişi Michelangelo’dur. Şapelin biçimi, Michelangelo’nun orantıya ve titiz inceliğe olan tutkusunu yansıtmaktadır. Mezarların konumlandırılmasından ışık ve gölge oyunlarına kadar her şeyi büyük bir özenle tasarlanan şapelde oldukça dinî bir atmosfer yaratılmıştır.

Medici Şapeli, Wikimedia.

Michelangelo’nun imzasını taşıyan bir başka eser ise sanatçının henüz yirmi altı yaşında tasarladığı ve belki de en önemli eseri olarak görülen o meşhur Davut heykelidir. Bu anıtsal çalışma, yine Michelangelo’nun ne kadar da titiz ve mükemmeliyetçi olduğunu gözler önüne serer. Davut heykelinde insan estetiği ve duygusu muazzam bir işçilikle mermere işlendiği için Rönesans sanatının ikonik bir harikası olarak karşımıza çıkıyor.

Davut Heykeli, Wikimedia.

Bir diğer örnek ise Venüs’ün Doğuşu tablosuyla tanıdığımız Boticelli’dir. Lorenzo’nun ailenin liderliğini üstlendiği yıllarda Boticelli de kendi atölyesini kurma sürecindeydi. Medici ailesi, özellikle de Lorenzo’nun küçük kuzenleriyle kardeşi Giuliano başta olmak üzere, Boticelli’nin çalışmalarını büyük ölçüde destekledi. Onların etkisi altında, Botticelli birçok ünlü eserini üretti. Bir dönem oldukça fakir düşen Boticelli’nin yardımına arkadaşları ve Mediciler gelmeseydi, neredeyse açlıktan ölecekti.

Venüs’ün Doğuşu, Boticelli.

Eserleriyle belki de sanat tarihinde kendisinden en çok söz edilen sanatçılardan biri olan Leonardo da Vinci ile devam edelim şimdi. Bu dahi sanatçı, kendisinden biraz daha büyük olan Botticelli, Ghirlandaio ve Perugino‘nun çağdaşıydı. Floransa’ya yirmi yaşında gelen Vinci’nin onlarla Verrocchio‘nun atölyesinde ya da Medicilerin Platon Akademisinde tanışmış olması muhtemeldir. Lorenzo, Da Vinci’nin eserlerine ve buluşlarına hayran kalmış ve şahit olduklarını dostlarıyla paylaşmaktan hiç çekinmemiştir.

Floransa’ya geldiği ilk dönemlerde Leonardo da Vinci’nin çizdiği Akil Adamların Hayranlığı, wikimedia.

Son olarak, mimari bir şahesere göz atalım. Rönesans’ın gözde mimarî başarılarından biri olarak kabul edilen Floransa Katedrali; Gotik, Neogotik, Rönesans ve Romanesk etkilerini aynı potada kusursuzca eriterek, çeşitli mimari tarzların uyumlu bir karışımını gözle önüne seriyor. Floransa Katedrali’nin kubbesi, Medici ailesiyle sık sık çalışmış olan Filippo Brunelleschi tarafından yapılmıştır.

Floransa Katedrali, wikimedia.

Medici Ailesinin destek sağladığı diğer sanatçılarsa şunlardır:

  • Ghirlandaio: Lorenzo de Medici’nin himayesi altında yetişen Rönesans sanatçılarından biri de Ghirlandaio’dur. Ghirlandaio, Medici sarayında çalışarak önemli eserler üretti.
  • Poliziano (Angelo Ambrogini): Poliziano, hem edebiyat hem de dilbilim alanında ün kazanmış bir yazardı ve Lorenzo de Medici’nin yakın danışmanlarından biri ve çocuklarının özel öğretmeniydi. Lorenzo’nun himayesinde çeşitli edebi eserler üretti.
  • Luca della Robbia: Lorenzo de Medici, della Robbia ailesinin seramik sanatçılarını da destekledi. Luca della Robbia’nın seramik eserleri, Floransa’da dönemin popüler sanat formlarından biriydi.
  • Giovanni Pico della Mirandola: Felsefe ve bilim alanında önemli düşünürlerden biri olan Pico della Mirandola, Lorenzo de Medici’nin etkisi altında çalışmış ve onun himayesinde fikirlerini geliştirmiştir.Bu sanatçılar, Lorenzo’nun sanat ve kültür alanındaki geniş etkisini yansıtan sadece birkaç örnektir. Lorenzo’nun himayesi, Rönesans döneminin sanatsal ve kültürel zenginliğini büyük ölçüde şekillendirmiş ve sanatçıların gelişimine büyük katkıda bulunmuştur.

Kaynakça

  • Nardini. (2009). Bruno, Leonardo da Vinci. İstanbul: Can Yayınları
  • Hodge, S., (2018), Sanatın Kısa Öyküsü, (8.baskı), Hep Kitap, İstanbul.
  • Sol haber. “Da Vinci için Mediciler bir şans mıydı?” .Erişim: 10.08.2023. https://haber.sol.org.tr/yazarlar/ahmet-mumtaz-idil/da-vinci-icin-mediciler-bir-sans-miydi-110637
  • Lebriz Sanal Dergi. “Rönesans’ın Büyük Patronları: Medici Ailesi” .Erişim:09.08.2023. http://lebriz.com/pages/lsd.aspx?lang=TR&sectionID=8&articleID=312&bhcp=1
  • (https://www.gezecegiz.com/floransa)
  • KAMÖZÜT, Mehmet Cem. “On Yedinci Yüzyıl Bilim Devriminin Hazırlayıcısı Olarak Mediciler ve Michelangelo.” Kilikya Felsefe Dergisi 1 (2015): 23-43.
spot_img

Yorum Yap

Yorum girişi yapınız.
Adınızı girin

spot_img

Louvre Müzesi’nde Soygun: Sekiz Dakikada Çalınan Sekiz Mücevher

Dünyanın en büyük müzesi Louvre'da sekiz dakikada çalınan sekiz mücevherle dünya sarsıldı. Tarihe geçen soygunun gizemi hâlâ çözülemedi.

BoJack Horseman Dizisinin Unutulmaz Replikleri

Mizah ve dramı buluşturan BoJack Horseman ve hayatın gerçeklerini yansıtan unutulmaz replikleri.

Jane Eyre Nasıl Jane Eyre Oldu?

Jane Eyre, edebiyat tarihinin en önemli kadın figürlerindendir. Onun bakış açısını, deneyimlerini takip eden herkes yaşamını kendinden emin, dik duruşlu birey olarak sürdürebilir.

Soma: Hint Tanrılarının Mucizevi İçkisi

Soma, Hint mitolojisinde tanrıların içkisi olarak bilinir. Canlandıran, zenginlik ve sağlık veren bu içki aynı zamanda tanrılaştırılmıştır.

Ters Cepheye Bakan Balkonlar: Hayatın Arka Yüzünden Bakmak

Ters cepheye bakan bir balkon, insanın içe dönüşünü; ön cephe ise hayata ve topluma açılmayı simgeler. Denge, ruhsal bütünlük için gereklidir.

Linkin Park – From Zero Albüm İncelemesi: Yeniden Doğuş

Chester Bennington’ın ölümünden yedi yıl sonra yeni solistleri Emily Armstrong ile geri dönen rock müziğin efsanesi Linkin Park'ın "From Zero" albümünü inceliyoruz!

2000’lerin En Çok Ses Getiren 10 Asya Filmi

2000'lerde evrensel bir sanat gücü hâline gelmiş Asya sineması, yeni türlerin doğmasına ve sinematik dilin evrilmesine öncülük etmiştir.

Muzaffer Şerif Deneyi: Toplumsal Normların Yaşamımıza Etkisi

Türk Psikolog Muzaffer Şerif sosyal deneyleriyle toplumsal normlara alışılmışın dışında çözümler sunarak küresel bir üne kavuşmuştur.

Problem Ben: İçimizdeki Anti Kahramanlara Yazılan 5 Şarkı

Yalnız ve duygusal bir çıkmazda kalan "anti kahramanlara" ithaf edilmiş bu yazı, onlara yoldaşlık eden 5 şarkıyı ele alıyor.

Rick Owens, Temple of Love: Moda ve Varoluş Üzerine Bir Manifesto

Rick Owens’ın “Temple of Love” sergisi, modayı sanat, politika ve kişisel ifadeyle buluşturarak karanlık, büyüleyici ve şiirsel bir deneyime dönüştürüyor.

Editor Picks