Renkler, görsel bir unsur olmasının yanı sıra duygu ve anlam yüklü bir ifade etme biçimidir. Modanın renk paleti, her yıl farklı trendlerle yeniden şekillenmiştir. Renkler yalnızca bir moda tercihi değil, aynı zamanda dönemin ruhunu ve toplumsal değişimleri yansıtan birer hikâyedir. Yıllara göre hangi renklerin popüler olduğuna birlikte bakalım.
1900-1920: Pastel Tonları ve Doğal Renkler
Yeni bir yüzyılın başlamasıyla kıyafetlerin tasarımları da değişmeye başladı. 19. yüzyılda sıkça kullanılan mor, koyu yeşil ve koyu mavi gibi renklerin yerini 20.yüzyılda bej, soluk pembe, açık mavi gibi renkler aldı. Kabarık etekler ve ağır kumaşlar yerine daha hafif kumaşlar ve kıyafetler tercih edilmeye başlandı. İngiltere’de Edward Dönemi ve I. Dünya Savaşı Dönemi‘nde daha hafif, zarif ve romantik bir moda anlayışı ve renkleri benimsendi. 1900’lerin başında görülen aristokrat şıklık, 1920’lerde özgür ve enerjik bir zarifliğe geçiş yaptı.
1920’ler: Siyah ve Metalik Renkler
1920’ler, zamanın sadece tarihi yönden değil; estetik yönden de baştan yaratılan bir dönemidir. Lüksün ön planda olduğu, aykırı görülen flapper kadın tabiri ve cazın balolara taşındığı bu dönemde cesur ve ihtişamlı renkler modada popüler oldu. Kadınlar, bu dönem daha da özgürleşirken siyah renk, modernliğin simgesi haline geldi. Yaklaşık on yıl süren Caz Çağı, 1929’daki borsa kriziyle sona erdi ve modadaki parlak ve metalik renkleri bu dönemle geride bıraktı.
1930’lar: Yumuşak ve Zarif Renkler
1929’da ABD’de başlayan Büyük Buhran‘ın etkisiyle bütün dünyada ekonomik sıkıntılar ve işsizlik oranları artmaya başladı. Bu durumla modada gösterişli tüketim giderek azaldı. İhtişamlı ve abartılı renkler yerine yumuşak, zarif ve feminen renkler popülerleşti. Toz mavisi, pastel yeşil ve lila gibi tonlar tercih edilmeye başlandı. Bu yıllarda sinemanın yükselişi ile Hollywood, moda üzerinde de büyük bir etkiye neden oldu. Hollywood Yıldızları Greta Garbo ve Bette Davis’in daha yumuşak tonlarda dökümlü elbiseleri de dönemin modasına ilham oldu. Küçük şapkalar, o dönem çok meşhur ve yaygın bir aksesuardı ve el çantasıyla uyumlu eldivenler oldukça şık görünüyordu. 1940’lı yıllarda II. Dünya Savaşı ile soft tonlar, askeri tonlara geçiş yapmıştı.
1940’lar: Askeri ve Klasik Koyu Renkler
II. Dünya Savaşı’nın etkisiyle moda, militer ve maskülen bir görünüm etkisindeydi ve daha çok askeri ve klasik tonlarda renk paleti popülerdi. Askeri etkiden dolayı haki, lacivert ve gri tonları ön plana çıkıyordu. Aynı zamanda kadınlar çoğunlukla bu dönemde iş hayatına girmişti ve daha fonksiyonel renklerde kıyafetler giymeleri gerekti bu yüzden klasik tonlar tercih edildi. Bu dönemlerde giyimler tek tipti, sabit etek uzunlukları ve bluzlar vardı. Fermuarlar kısıtlı olduğu için moda trendlerinde sıkça düğme kullanılıyordu. Aynı zamanda önlem amaçlı hizmet tulumları popülerdi, işlevsel bir tasarıma sahip olan bu tulumlar o dönemde sıkça kullanılmıştı. Kadınların pantolon giymeye başlaması bu dönemde olmuştu. 1945’te savaşın sona ermesiyle bu renkler yerini daha canlı renklere bıraktılar.
1950’ler: Şeker Tonları ve Canlı Renkler
II. Dünya Savaşı’nda iş gücüne katılan kadınlar, savaş sonrası dönemde ev hanımlığına yönlendirildi. Kadınların meslek sahibi imajları ertelenerek kadın bedeni ve güzelliği üzerine odaklanılmıştır. Moda ve kadın anlayışı üzerine feminen renk paleti ön plandaydı. Pudra pembe, açık mavi vemint yeşili gibi renkler çokça tercih edilmişti. Marilyn Monroe ve Grace Kelly gibi Hollywood yıldızları pastel ve romantik tonlu kıyafetleri moda dünyasına da ilham olmuştu. Ayrıca 1950 yılındaki Kore Savaşı, birçok ülkede moda trendlerini de etkilemiştir. Asya kültürüne ait kapamalı elbiseler, ceket ve mantolar bu dönemde popülerleşmişti. Sinema ve şıklığın dönüşü etkisiyle pastel renkler ve kabarık etekler bu dönemde çokça tercih edilmiştir.
1960’lar: Pop Art ve Parlak Renkler
1960’ların sonuna doğru dünya değişmeye başladı, bu değişim modayı da etkiledi. 1960’lar; protestoların, başkaldırının, eşitliğin ve barışın zamanıydı. Bu dönemde gençlik kültürü ve toplumsal hareketler ön plandaydı. Gençlik Hareketleri, İnsan Hakları Hareketleri ve Kadın Özgürleşmesi Hareketleri modaya da yansımıştı. Sanat ve moda ilişkisinin güçlendiği bu dönemde parlak ve çarpıcı renkler moda endüstrisinde kullanılmaya başladı. Parlak turuncu, asit yeşili, neon pembe ve limon sarısı tonları tercih edildi. Mini etekler ilk defa bu dönemde giyilmeye başlandı. Erkek giyiminde de açık ve parlak renkler kendini göstermiştir. Ayrıca; 1969’daki Ay yolculuğundan dolayı metalik renkler, pop art renklerle çokça kıyafetlerde görülmüştür. 1960’lar değişen ve dönüşen toplumsal dünyada, moda üzerindeki etkinin en belirgin olduğu dönemlerden biri olmuştur.
1970’ler: Toprak Tonları ve Bohem Renkler
1960’ların sonlarında başlayan özgürlük ve toplumsal hareketler, 1970’lerde de devam etti. Barışçıl Çiçek Çocuklar namı diğer Hippi Hareketinin ön planda olduğu bu dönemde, moda da doğa ve toprak renkleri popülerdi. Koyu yeşil, kiremit rengi, kahverengi ve hardal sarısı tonları sıkça tercih edildi. Hazır giyimin artmaya başladığı bu dönem polyester çağı olarak da anılmıştır. Bu dönemde modanın renkleri ve tercih edilen materyaller, toplumsal değişimlerin de bir yansımasıdır. Savaş karşıtlığının sembolü olan çiçek ve etnik desenlerin belirgin olduğu bu dönem, modada barışçıl bir tavır sergilemiştir. O dönemki müzisyenlerin giyimi de moda endüstrisine ilham olmuştur.
1980’ler: Neon ve Parlak Renkler
1980’ler; televizyonun, müzik videolarının ve pop kültür ikonlarının etkisinin zirve yaptığı yıllardı. O dönemde yaygınlaşan disko kültürü, moda trendlerinde de etkisini belli etmiştir. Parlak neon tonları bu dönemin renk paletini oluşturmuştur. Neon pembe, elektrik mavisi ve canlı turuncu tonları modada ve günlük yaşamda sıkça tercih edildi. Medyanın yaygınlaşmasıyla tüketim kültürü de artmaya başladı ve böylelikle birçok farklı ve özgün moda stilleri dikkat çekti. Farklı saç stilleri ve neon makyajlarla stiller pekişmişti. Bu dönemde moda, bireylerin güç, statü ve özgünlük isteğini yansıtan bir ifade biçimi haline gelmiştir.
1990’lar: Koyu ve Soluk Renkler
1980’lerin gösterişli ve abartılı tüketim kültürünün ardından, 1990’larda sade ve minimalist bir yaşam tarzı benimsenmeye başlandı. Ekonomik ve sosyal dönüşümler, modada lüksün göstergesi olan parlak renklerin yerini nötr ve soluk tonlar almıştır. Siyah, gri, lacivert ve bej sıkça tercih edilmiştir. Ara aksan renkleri içeren ekose desenleri popülerdi. Bu dönemde alternatif gençlik kültürü ve grunge müzik hareketi ile daha asi ve normlara karşı duran bir kimlik arayışı vardı ve bu durum moda anlayışını da etkiledi. Abartılı renk ve desenlerden uzak, daha yalın bir moda anlayışı benimsendi. O dönemde başta Kurt Cobain olmak üzere diğer grunge müzisyenler, modaya da sade ve asi renklerle ilham olmuştur.
2000’ler: Parlak ve Metalik Renkler
Yeni bir yüzyılın başlaması ve teknolojinin gelişimi ile hızlı değişen moda stilleri de başlamıştı. 2000’li yıllarda moda renkleri de birçok alan gibi çeşitlilik ve yeniliklerle dolu bir dönem geçirdi. Bu dönemde öne çıkan renkler parlak ve metal renklerdi. Mavi, turuncu, lila gibi renklerin yanı sıra gümüş, altın ve parlak pembe tonları da sıkça tercih edilmişti. Düşük belli pantolonlar ve crop top üstler bu dönemde yaygınlaşmaya başladı ve böylece belirli bir beden algısını da inşa edilmeye başlandı. Müzik klipleri, moda filmleri ve ünlülerin giyim tarzları moda trendlerinin belirlenmesinde büyük rol oynadı. Moda yazılarının ve dergilerinin popülerleştiği bu dönemde metalik ve parlak tonlarla dönemin gösterişli ve cesur moda anlayışı yansıtılıyordu. Günümüzde tekrar ortaya çıkan Y2K estetiği bu döneme ışık tutmaktadır.
Kaynakça
Modanın Tarihsel Evrimi: 20. Yüzyıla Giriş. Oggusto. Web. 06.03.2025
Modanın Tarihsel Evrimi: Flapper ve Caz ile 1920’ler. Oggusto. Web. 06.03.2025
Modanın Tarihsel Evrimi: İhtişamın Altın Çağı 1930’lar. Oggusto. Web. 07.03.2025
Modanın Tarihsel Evrimi: Tulumdan Yeni Görünüme 1940’lar. Oggusto. Web. 07.03.2025
Modanın Tarihsel Evrimi: Stil Sahibi Seçenekleriyle 1950’ler. Oggusto. Web. 07.03.2025
Modanın Tarihsel Evrimi: Gençlerin ve Sokağın Etkisinde 1960’lar. Oggusto. Web. 07.03.2025
Modanın Tarihsel Evrimi: Polyester Çağı 1970’ler. Oggusto. Web. 07.03.2025
Modanın Tarihsel Evrimi: Daha Büyük Daha İyi Şiarıyla 1980’ler. Oggusto. Web. 07.03.2025
Modanın Tarihsel Evrimi: Alçaktan Uçan Tavırlarıyla 1990’lar. Oggusto. Web. 07.03.2025
Kumaş Şenol, Nurdan. ”20.Yy. Türk Kadın Giyimine Genel Bir Bakış”. Researcher 6. 4(2018): 239-251.
Dağlar, Gözde. 20. Yüzyılda Yaşanan Toplumsal Olayların Oluşturduğu Trendler ve Kadın Modasına Tematik Yansımalarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, 2016.
Kapak görseli: archive.org
