İlahi ışık, Polymnia‘nın yüzüne vurdu. Parlak, altın bir lirden dökülüyor gibi ses telleri ilhamın ezgilerini fısıldadı kulağımıza. Sekiz kardeşinin de kendilerine ait hikayeleri vardı. Fakat Polymnia’nın yaşadığı her şey kendi içindeydi. Bedenini ruhu için bir manastır olarak kullandı. Yaşadıkları o manastırda kilitli kaldı. Bu anlatıda az da olsa hakkında bilinenlerden bahsedeceğiz.
İlham Perileri İçin Başlangıç
Rivayete göre Zeus, hafıza tanrıçası Mnemosyne‘i gördüğünde güzelliğinden çok etkilenir ve ona aşık olur. Olympos Dağı‘nın eteklerine, Mnemosyne’nin yanına gider. Dokuz gece bir araya gelirler ve Mnemosyne her seferinde bir başka periye hamile kalır. Doğumları da bu sırayla gerçekleşir. Kesin olmayan bir aktarıma göre, Mnemosyne zaman içinde çocuklarını tek başına büyütemeyeceğini fark eder ve onları Helikon Dağı perisi Eupheme‘ye emanet eder. Eupheme de oğlu Krotos ile birlikte perileri büyütür ve onlara annelik yapar.
Dokuz ilham perisi ilk başlarda belirli bir alana ait olmadan genel bir rol üstleniyorlardı. Zamanla, özellikle Hesiod‘un sekizinci yüzyıl civarında yazdığı “Theogony” ile birlikte, her birinin belirli bir sanat veya bilim dalına hakim olduğu fikri ortaya çıktı:
- Calliope: Epik şiir
- Clio: Tarih
- Erato: Aşk ve lirik şiir
- Euterpe: Müzik
- Melpomene: Trajedi
- Polyhymnia/Polymnia: Kutsal şiir / ilahiler
- Terpsichore: Dans
- Thalia: Komedi
- Urania: Astronomi
Homeros’un İlyada ve Odysseia’sının başında yaptığı gibi: “Ey Mousa, söyle bana…” diye başlayan dizeler, ilhamın kaynağının ilham perileri olduğunu gösterir.
İlham perilerine adanmış kült merkezleri Yunanistan’ın çeşitli yerlerinde bulunurdu; özellikle Helikon Dağı ve Makedonya’daki Pieria bu merkezlerin başında gelirdi.
Polymnia: Kutsal Şiirin İlham Perisi
Polymnia’nın adı “çok sayıda ilahiye sahip olan”, “pek çok ilahiden biri olan” ya da “çok övgü alan” anlamlarına gelir. Buradaki “poly-” çok, “hymnos” ilahi veya ilahi şarkı/övgü demektir. Sanatçılara, dini ezgilere ilham verir. Hem sanatta hem de dinde önemli bir figür olarak karşımıza çıkar. İlahilerin yanında etkilediği alanlar; hitabet/söz ustalığı, tarım, pandomim, geometri, kutsal şiir, belagat, ritüel dans ve meditasyon olarak sıralanabilir. Çocuk sahibi olduğuna dair kesin bir bilgi yoktur. Apollo ya da Oeagrus‘dan olduğu rivayet edilen bir oğlunun varlığından söz edilir. İsmi Orpheus‘tur. Bazı geleneklerde, Cheimarrhoos‘dan olan oğlu Triptolemus da geçer.
Polymnia, insanlara tarım bilgisini ulaştırmakta rol oynamıştır. Birçok efsanede derin düşünce içinde bir figür olarak tasvir edilir. Genelde ciddi bir ifadeyle gösterilmesi, müzik ve şiirin içsel ve ruhani boyutuyla bağlantısını simgeler. Bazı kaynaklarda mitolojide sık rastlanan simgelerden biri olan liri icat ettiği söylenir. Yazarlar, bestekârlar ve Polymnia’nın ilham gücüne inanan her fani yaratıcının, bugün hâlâ unutulmayan zamansız şaheserlerini Polymnia sayesinde yazdığı söylenir. Sanatçılar eserlerine başlamadan önce ilham perilerini ya da özellikle Polymnia’yı çağırdıkları ve ona dua ettikleri bir ritüel gerçekleştirirlerdi.
Tablo ve Sayfalarda Polymnia
Gizemli kişiliğiyle diğer kardeşleri kadar öne çıkmasa da dingin asaletiyle sanatta ve edebiyatta kendine yer edindi. Kardeşleri canlı enerjileriyle dans ederken o sessiz figürleriyle özgün bir dışavurum yakaladı.
Polymnia’yı resmeden ressamların eserlerine baktığımızda uzun bir örtü veya pelerinin bedeninden süzüldüğünü görürüz. Elinde tuttuğu parşömen, lir, kitap, büyük bir tomar kağıt, nadiren tarım aletleri gibi nesneler ilham verdiği alanları temsil eder. Elini çenesine koyar ve ilahi hülyalara dalar. Bazen onu uzakta bir yerlere sürükleyen düşüncelerinin cazibesinden kurtulamaz. Yorgunluk ya da dalgınlıkla sırtını veya kolunu bir sütuna yaslar. Ancak bu düşünceli halinin, dini huzurun ve adanmışlığın ifadesi olduğu söylenir. Dış dünyadan daha çok, kendi içinde ilahi bir kaynak bulur ve bu kaynak onu öyle besler ki verdiği ilham sadece küçük bir esin değildir. Zaman geçtikçe canlanacak ve ruhu olan bir yaratıma dönüşecektir. Onun küçük esinleri ilahilerde, edebi eserlerde yaşayan ruhlara dönüşür. Böylece bu eserleri tüketenler o ruhların şifasını ve hikâyelerini yüreğinde hisseder.
Polyhymnia, Antik Yunan’ın en eski şairlerinden (MÖ 8.-7. yy) ve Homeros ile birlikte Yunan edebiyatının kurucu isimlerinden kabul edilen Hesiod’un, tanrıların soy ağacını, mitleri anlattığı Theogonia’sında, Atinalı bir bilgin olan Apollodoros’un, Bibliotheke (Kütüphane) isimli kaynağında ve Orfeus kültüne ait dinsel bir şiir koleksiyonu olan, her bir tanrıya veya ilahi varlığa adanmış kutsal ilahiler içeren “Orfik İlahiler”de anılır. Sicilyalı tarihçi Diodorus Siculus, Bibliotheca historica adlı eserinde, onun yazarları ölümsüzleştirdiğini söyler.
Yunan şairi Nonnos, tanrı Dionysos’un doğumunu ve seferlerini anlatan destanı Dionysiaca‘da onu, “dansa sütannelik yapan” olarak tanımlar:
“Polymnia, dansın sütanneliğiyle kollarını salladı; sessizliği anlam yüklü bir tabloya dönüştürerek elleriyle konuştu, gözleriyle hareket etti.” (Dionysiaca, 5.88)
Ek olarak 1854’te keşfedilen bir kuşak asteroitine Polymnia’nın adı verilmiştir. Bu da her ne kadar geri planda kalsa da unutulmadığını ve etki gücünün kendinden sonraki nesillere ulaştığını gösterir.
İlham Perileri Hakkında Bazı Mitler
Dokuz ilham perisi saf ve iyi ilhamı temsil etseler de kendilerine kibirle yaklaşan ve yeteneklerini küçümseyen varlıklara karşı acımasız davranmışlar ve girdikleri mücadelelerde galip gelerek, kaybeden rakiplerini cezalandırmışlardır.
Thamyris, Trakya’lı bir müzisyendi. Kendisinin Müzlerden daha yetenekli olduğunu iddia etti ve onlarla yarışmak istedi. Yarışmayı kaybettiğinde Müzler onun şarkı söyleme yeteneğini elinden aldılar. Böylelikle Thamyris önem verdiği ve yeteneğiyle övündüğü müzikten uzaklaştırılmış oldu.
Hikayelerini çokça duyduğumuz Sirenler, Müzlerin bir diğer rakibiydi. Sesleriyle denizcileri baştan çıkarır, ardından gemilerini alabora ederlerdi. Gemiler kayalara çarpar ve parçalanarak kaybolurdu. Büyüleyici sesleri sayesinde müzleri yenebileceklerini düşünen Sirenler’in tüyleri yolundu. Sesleri eski etkisini kaybetti ve bazı kaynaklara göre ise kanatları da alındı. Bu da onların özgürlüklerini kısıtlamış oldu.
Pieria’dan gelen Pierid Kızları da ilham perilerinin cezalarına çarptırılan yedi veya dokuz kardeş olarak anlatılır. Yine diğerleri gibi bir ses yarışması söz konusudur. Ancak onlar da yenilir ve ceza olarak kuşa çevrilirler. İnsan olmaya ebediyen veda ederler.
Polymnia, hayatı az bilinen fakat yine de varlığını koruyabilmiş nadir karakterlerdendir. İnsanlar ruhlarından kopan ilahi yakarışları onun yolculuklarına tuttuğu ışıkla birleştirmiştir. Bu ilahi ışık, arayıcıların da yüzüne vurmuştur. Kendilerini kaybederek süzüldükleri dini ritüelde, aslında kendilerini bulmuşlardır. Polymnia bazen ilham vermiş, bazense asıl ilhamın onlar olduğunu göstermiştir. Arayıcılar yaratıcılar haline gelmiştir. Ve ruhları, ölümsüzlüklerini zamanın akışında korumaya devam eder.
Kaynakça
- The Greek Gods. “Polyhymnia.” The Greek Gods, 24 May 2024, web. Accessed 22 Aug. 2025.
- Moutzouri, Vasiliki. “Polyhymnia | The Greek Muse of Tragedy.” Olympioi, 2 July 2025, web. Accessed 22 Aug. 2025.
- Theoi Project. “Polyhymnia.” Theoi Greek Mythology, web. Accessed 22 Aug. 2025.
- World Mythos. “Polyhymnia.” World Mythos, 18 Dec. 2024, web. Accessed 22 Aug. 2025.
- Encyclopaedia Britannica. “Muse.” Encyclopaedia Britannica, web. Accessed 22 Aug. 2025.
- Symbolsage. “Muses in Greek Mythology.” Symbolsage, web. Accessed 22 Aug. 2025.
- Hesiod. Theogony. Translated by Hugh G. Evelyn-White, Harvard University Press, 1914. Web. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- Apollodoros. Bibliotheke / Kütüphane. Translated by James G. Frazer, Harvard University Press, 1921. Web. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- Orfik İlahiler. Orphic Hymns. Translated by Apostolos N. Athanassakis, Johns Hopkins University Press, 1977. Web. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- Diodorus Siculus. Bibliotheca Historica. Translated by C. H. Oldfather, Harvard University Press, 1935. Web. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- Nonnos. Dionysiaca. Translated by W. H. D. Rouse, Harvard University Press, 1940. Web. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2025.
- Kapak Görseli: commons.wikimedia.org
