Yirminci yüzyılın en önemli piyanistlerinden biri olarak kabul edilen Wilhelm Kempff, Schumann, J. Brahms, Schubert, Mozart, Bach, F. Liszt, Chopin ve özellikle Beethoven kayıtları ile ünlüdür. Alman asıllı Wilhelm Kempff, 1985’de seçkin kilise müzisyeni bir ailede dünyaya gelmiştir. Adını aldığı babası, kraliyet müzik direktörü ve St. Nicolia Kilisesi’nin orgcusuydu. Doğduğu andan itibaren müzikle iç içe olması ve babasının büyük etkisi ile dokuz yaşında kadar yaşadığı Potsdam’dan, Berlin Müzik Akademisi‘ni kazanınca ayrılarak Berlin’de piyano ve kompozisyon eğitimi almaya başlamıştır. Piyano ve kompozisyon eğitimlerinin yanı sıra felsefe ve müzik tarihine de ilgi duymaktaydı. 1916 yılında Berlin Katedral Korosunda piyanist olarak konserler vermeye başlayan Kempff, 1917 yılında ise Berlin’de, Beethoven’ın Hammerklavier Sonatı ve Paganini Teması üzerine Brahms Varyasyonları da dahil olmak üzere ağırlıklı olarak büyük eserlerden oluşan bir resital vermiştir. Ertesi yıl ise şef Artur Nikisch altında Berlin Filarmoni Orkestrası‘ndaki ilk çıkışını yaptı ve orkestra ile altmış yıl boyunca performans göstermeye devam etmiştir.
Kempff, ilk kayıtlarını 1920’de Deutsche Grammophon için yapmıştır. Beethoven’ın 32 Piyano Sonatı, Kempff’in Deutsche Grammophon ile ömür boyu sürecek ilişkisinin başlangıcı olmuştur. Beethoven’ın beş piyano konçertosunun iki setini ve Schubert, Schumann ve Brahms’ın eserlerini ve ayrıca Bach’ın parçalarının kendine ait olan transkripsiyonlarını kaydetmiştir. Kempff; Yehudi Menuhin, Pierre Fournier ile oda müziği de yapmıştır.
Şüphesiz en önemli oda müziği kayıtları ise Yehudi Menuhin ile yaptığı Beethoven’in keman ve piyano için olan sonatlarıdır.
Kempff, Avrupa ve Güney Amerika turlarının yanı sıra Japonya’da da pek çok konser vermiştir. 1924’ten 1929’a kadar Stuttgart Müzik Akademisi’ni yönetmiştir ve 1931’den 1941’e kadar Potsdam’daki Marmor Sarayı’nda piyano dersleri vermiştir. Son resitalini 1981’de Paris’te veren Kempff, doksan beş yaşına kadar yaşamıştır ve 23 Mayıs 1991 tarihinde dünyaya veda etmiştir.
Wilhelm Kempff Türkiye’de
Wilhem Kempff, TBMM’nin 1948 yılında çıkardığı özel kanunla sekiz yaşında Fransa’ya eğitim için gönderilen dünyaca ünlü piyanist İdil Biret‘in hocasıdır. İdil Biret, 1995 yılında Ammerland’da kaydedilen Şefik Yüksel tarafından hazırlanan Bayerische TV programı için okuduğu metinden Kempff’in Türkiye ziyaretini detaylı bir şekilde öğrenebiliyoruz.
Ayrıca İdil Biret ve yazımızda bahsedilen özel kanundan bahsedilen, “İdil Biret ve Harika Çocuk Yasası” yazımıza da göz atabilirsiniz!
Kempff, Türkiye’yi 1927 yılında ziyaret etmiş ve Ankara Halkevi’nde bir konser vermiştir. İdil Biret, anılarında hocasının Atatürk’ten sıkça bahsettiğini yazmıştır. Hatta Kempff, Atatürk‘e Kemal Paşa diye hitap eder ve ona büyük bir saygı duyarmış. Konser sonrası Kempff, Atatürk tarafından Cumhurbaşkanlığı konutunda akşam yemeğine davet edilmiş.
Kempff o daveti İdil Biret’e şu şekilde anlatmıştır: “Misafirler ayrılırken benden kalmamı istedi ve herkes gidince çalışma odasına geçtik. Kemal Paşa, Türkiye’deki modernleşme hamlesinin bir parçası olarak hukuk, eğitim ve kamu hayatını etkileyen diğer alanlarda birçok reformu hayata geçirdiğini söyleyerek konuşmaya başladı. Klasik müziğin, reform hareketinin kaynağı olan batı kültürünün ayrılmaz bir parçası olduğunu söylemeye devam etti. Bu nedenle, ülkedeki modernleşme hamlesinin bir parçası olarak klasik müziğin Türkiye’de yaygın olarak tanıtılmasının gerekliliğinden bahsetti. Kemal Paşa, Türkiye’de müzikte de paralel reformlar yapılmadan diğer alanlardaki reformlarının eksik kalacağından korktuğunu söyledi. Kemal Paşa daha sonra bunun nasıl sağlanabileceği, bu amaçla oluşturulacak okullar, kurumlar ve klasik müziğin temellerinin atılması için Türkiye’ye davet için önerebileceğim seçkin müzisyen ve müzikologlar hakkında düşüncelerimi sordu.”
Ayrıca Kempff, Atatürk’e 20. yüzyılın en iyi senfoni ve opera şeflerinden biri olarak kabul edilen Wilhelm Furtwangler‘e danışılmasını tavsiye etmiştir. Türk hükümeti bu tavsiye sonrası Furtwanger’i davet emiştir fakat yoğunluğu nedeniyle Türkiye’ye gelemeyen Furtwanger, Paul Hindemith‘i tavsiye etmiştir. Hindemith Türkiye’ye gelerek müzik üzerine raporlar hazırlamış ve Ankara Devlet Konservatuvarı’nın ve Ankara Devlet Operası’nın kurucuları arasında yer almıştır.
Müzik alanında ülkemize birçok katkısı bulunan Paul Hindemith hakkında kaleme alınan “Paul Hindemith ve Cumhuriyet Müzik Kültürüne Katkısı” yazımıza da göz atmayı unutmayın!
Prof. Dr. Kempff, 1963’e kadar geçen 36 yıllık süreçte Türkiye’yi birçok kez ziyaret etmiştir. Halk tarafından çok sevilen Kempff‘in Türkiye’de birçok yakın arkadaşı vardı ve 1938’de Atatürk’ten sonra cumhurbaşkanı olan İsmet İnönü‘yü bizzat tanıyordu.
Kasım 1963’te İnönü bu kez başbakan iken, tüm kabinesini Kempff‘in Ankara’da verdiği bir konsere götürmüştür. Aynı gezi sırasında Profesör Kempff’in 23 Kasım’da İstanbul’da bir konser vermesi planlanmıştır fakat 22 Kasım’da Amerika Birleşik Devletleri başkanı John F. Kennedy, suikast sonucu yaşamını kaybetmiştir. Başkan Kennedy’nin trajik ölümünü duyduğunda Kempff çok üzülmüştür ve Orkestranın yöneticisi Bay M. Berk’e “İdil bugün Boston Senfoni Orkestrası ile ABD’deki ilk konserini çalmayı planlıyordu Ne olacak şimdi?” diye sormuştur.
Başkan Kennedy’nin vefatı, 22 Kasım 1963’te Boston Senfoni Orkestrası’nın verdiği konsere ara verildiği sırada duyurulmuştur. İkinci yarının iptal edilmesi yönündeki ilk teklifin ardından Kennedy anısına konsere devam edilmesine karar verilmiştir ve İdil Biret, Rachmaninov’un 3. Piyano Konçertosunu çalmıştır.
23 Kasım’daki İstanbul konseri ise Başkan Kennedy anısına verilmiştir; konser başlamadan önce Kempff tek başına sahneye çıkmış ve Başkan’ın anısına Beethoven Sonata op.26’dan 3. bölüm Marcia Funebre’yi çalmıştır. Seyircilerden başkana saygı için alkışlamaması istenmiştir. Kempff daha sonra Orkestra ile Bach’ın F Minor Konçertosu ve Beethoven’ın Emperor Konçertosunu çalmıştır. Bu, Profesör Kempff‘in Türkiye’yi son ziyaretiydi.
Ölümü
Son resitalini 1981’de Paris’te veren Kempff, doksan beş yaşına kadar yaşamıştır ve 23 Mayıs 1991 tarihinde dünyaya veda etmiştir.
Kaynakça
Biography of Wilhelm Kempff, Classiccat. Erişim:29.09.2022
Wilhelm Kempff, Britannica. Erişim:28.09.2022
Wilhelm Kempff, Steinway. Erişim:28.09.2022
PROF. WILHELM KEMPFF IN TURKEY, idilbiret.eu. Erişim:29.09.2022
