Günümüz teknoloji çağı, ikili ilişkilerimizin şekillenmesinde de oldukça önemli bir rol oynuyor. Bilginin adeta bir çerez gibi tüketildiği internet ortamı karşımıza sürekli olarak yeni şeyler çıkarmakta. Buna yeni ilişki terimleri dediğimiz kavramlar da dahil. Bu terimlerden Peacocking ve Catfishing’i çeşitli yönleriyle inceledik.
Peacocking Nedir?
Peacock, İngilizcede tavus kuşu anlamına gelmektedir. Erkek tavus kuşları dişilerini etkilemek için kuyruklarını açar ya da göğüslerini kabartır. İlişki terimi olarak ise bunu erkek ve kadınların çevrelerinde etkilemek istedikleri biri için yaptıkları fiziksel ve sözlü dikkat çekme çabası olarak açıklamak yanlış olmayacaktır. Fiziksel olarak dikkat çekmeye özellikle sporcu erkeklerin göğüslerini şişirerek yürümeleri veya pazılarını şişirmeleri veya kadınların abartılı makyajlar yapmaları örnek gösterilir. Sözlü kısmı ise size fark edilir derece kibar davranmaları ve yardımseverlik göstermeleridir.
Peacocking’in aşırıya kaçılmadığı sürece kötü bir şey olmadığını söyleyebiliriz. Karşınızdaki kişinin peacocking yapması size gösterdiği nezaket ve ilginin yalan olduğu anlamına gelmez. Bu, evrimsel olarak eş bulmak için kur yapma dürtüsüne bir örnektir denebilir. Bu nedenle çoğu insan peacocking yaptığının farkında bile olmaz. Elbette bu davranışlar içi boş, yalnızca karşı tarafı etkilemek amaçlı davranışlar da olabilir.
En Çok Kullanılan Peacocking Yöntemleri
İnternet ve sosyal medya kullanımından toplumsal rollere kadar izlerini bulmanın mümkün olduğu ve en çok kullanılan peacocking yöntemlerini şöyle sıralayabilirz:
Şövalye/Anne Rolü: Genele vurmak gerekirse sahiplenici davranışlar diyebiliriz bunlara. Kadınlarda annelik içgüdüsünün verdiği ilgilenme ve sahiplenme olarak kendini gösterirken erkeklerde ise koruma ve sahip çıkma davranışı olarak gözlemlenir.
İyi Giyinmek: Eğer gerçekten etkilemek istedikleri birisiyle buluşacaklarsa herkes giyim kuşamına hatta sıktığı parfüme bile oldukça dikkat eder.
Vücutta Değişiklikler: Bulundukları ortama bir kadın girdiğinde erkeklerin içgüdüsel olarak duruşları değişir. Kadınlarda ise buna örnek olarak beğendikleri erkeklerin espirilerine fazlaca gülmeleri ya da saçlarına ve kıyafetlerine düzen vermeleri örnek verilebilir.
Sosyal Medya Profilleri: Günümüz ilişkilerinin genelde sosyal medya üzerinden tanışarak başladığını da göz önünde bulundurduğumuzda iyi bir profil oluşturmak önemlidir. Çünkü sosyal medya profillerimiz aynı zamanda karşımızdaki kişinin hakkımızdaki ilk izlenimidir. Sosyal medya hesaplarına gösterilen özen, etkileyici pozlar vermek gibi şeyler de peacocking tanımına uymaktadır.
Catfishing Nedir?
Genel anlamı ile catfishing kişinin karşısındaki kişinin kişiliğini kopyalayıp kendi kişiliğiymiş gibi davranmasıdır. Bu terimin catfish adını alması ise 2010 yılında Catfish ismiyle vizyona giren bir belgesel film ile olmuştur. Filmde ana karakter, bir kadınla sanal ortam üzerinden uzun bir ilişki yürütmektedir. İşler ikili yüz yüze görüştüğünde değişir. Kahramanımız, aslında kadının 40 yaşında ve evli olduğunu öğrenir. Beğeni toplayan bu filmden sonra bu tür durumlar için catfishing, bunu yapan insanlar için ise catfisher terimleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu manipülasyon tekniği yüz yüze iletişimden ziyade internet ortamında kullanılır.
Bazı insanlar sanal arkadaşlık ya da ilişkilerde beğendikleri kişiyi etkilemek adına catfishing yapar. Bunun amaçlarından birisi etkilemek istenilen kişinin catfisher ile uyumlu kişilik ve zevklere sahip olduğunu düşünmesidir. Catfisher dediğimiz insanlar yalnızca kişiliklerini insanlara göre değiştirmekle kalmazlar. Başkalarının fotoğraflarını kendi fotoğraflarıymış gibi paylaşabilirler. İleri derecede Catfishing bir ilişki terimi tanımından çıkarak siber-zorbalığa kadar uzanabilen bir durumdur.
Neden Catfishing Yapılır?
Neden catfishing yapıldığı sorusuna verilebilecek birden fazla yanıt vardır. En yaygın sebeple başlayacak olursak bu davranışın temelinde özgüvensizlik yatmaktadır. Eğer bir catfisher hayatından, görünüşünden kısaca kendinden memnun değilse sanal ortamda kendine olmak istediği kişiyi ve yaşamak istediği hayatı sahiplenerek öyleymiş gibi davranır. Olduklarından “daha iyi” birisiymiş gibi bir kişilik edinerek internet üzerinden daha fazla arkadaş edinebileceklerini ya da duygusal bir ilişkiye yelken açmanın daha kolay olabileceğini düşünmektedirler. Bir diğer neden ise catfishing yapılan kişinin özellikle seçilmesi yani bir nevi intikam almak ya da kişi hakkında istenilen bilgiye ulaşmak olabilir. Bu durum tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Ancak genel olarak çeşitli nedenlerin birleştiği ortak payda mental sorunlardır.
Duygusal İlişkilerde Catfishing Nasıl Anlaşılır?
Diyelim ki uzak mesafe ilişkisindesiniz ya da başlamak üzeresiniz fakat partnerinizin size verdiği bilgilerinin doğruluğundan şüphe ediyorsunuz. Kısaca karşınızdakinin catfisher olup olmadığını anlamak istiyorsunuz fakat nasıl yapacağınızı bilmiyorsunuz. İşte bazı ipuçları:
Kendini Göstermekten Kaçınma: Catfishing’i tespit etmenin en bariz yollarından biridir. Konuştuğunuz kişi ısrarla fotoğraf paylaşmak, görüntülü konuşmak gibi yüzünü göstermeye dayalı aksiyonlardan ciddi derece kaçınıyorsa catfisher olma ihtimali yüksektir.
İlgi Alanlarının Fazla Benzer Oluşu: Genel görüşe göre zevk ve ilgilerimizin uyuştuğu insanlarla birlikte olmalıyız fakat neredeyse tıpatıp aynı olmak tuhaf değil midir? Catfishing direkt sözlük anlamı elde etmek istenilen kişinin özelliklerinin kopyalanmasıdır. Özetle bu da oldukça şüpheli bir durumdur.
Aşırı Sevgi Gösterileri: Yani bir başka yeni nesil ilişki terimi ile açıklayacak olursak lovebombing. Konuştuğunuz kişi sizi daha doğru düzgün tanımadan büyük sevgi cümleleri sarf ediyorsa catfisher olma ihtimali size aşık olmuş olma ihtimalinden daha yüksektir.
Farklı Sosyal Mecralarda Konuşmak İstemek: Bu kişiler sizinle ilgili özel ve kişisel bilgilere en hızlı şekilde ulaşmak isterler. Konumunuzu ya da telefon numaranızı görebilecekleri çeşitli uygulamalar üzerinden de arkadaş olmayı ve konuşmayı talep ederler. Bu tip isteklere karşı dikkatli olmak önemlidir.
Akımların sürekli değiştiği, linç kültürünün zirve yaptığı telefon çağında bir terimi anlayamadan insanların dilinde yepyeni bir deyişe rastlamak oldukça normaldir. Doğamız gereği bizler de değişen durumlara hızlı adapte oluyoruz. Bu terimler belki daha da yaygınlaşır, belki unutulur. Sonuç ne olursa olsun boşluğunun yeni gelen kavramlarla kolayca dolacağı kesin diyebiliriz.
Kaynakça
“What is peacocking”. lovepanky.com. Web erişim tarihi (02.08.2024)
“Signs of catfishing”. webmd.com. Web. 13.12.2022
“What is catfishing online? Signs and how to tell.” fortinet.com erişim tarihi (02.08.2024)
Kapak görseli: enotalone.com
