Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’nün düzenlediği “13. Antalya Uluslararası Tiyatro Festivali” bu yıl 16-26 Mayıs 2023 tarihleri arasında Haşim İşcan Kültür Merkezi’nde tiyatro severler ile buluştu.
Festivale Türkiye’den toplamda 6, yurtdışından 4 tiyatro topluluğunu seyircilerle buluşturdu. Festivalde oyun sergileyen tiyatro topluluklarımız; Ankara, İzmir, Erzurum, Bursa, Van ve İstanbul Devlet Tiyatroları olmakla birlikte; Romanya, Yunanistan, Kazakistan ve Küba Devlet Tiyatroları’nın ekipleri de oyunlarını sergilemişlerdir. Festivalin açılışını Ankara Devlet Tiyatrosu “12 Öfkeli” adlı oyun ile yaparken; kapanışı Romanya Craiova Marin Sorescu Ulusal Tiyatrosu “Takma Kafana” isimli oyun ile yapmıştır.
Festival kapsamında sergilenen tiyatrolarda: 12 Öfkeli (Ankara Devlet Tiyatrosu), Karagöz (Kazakistan – “G. Musrepov” Kazak Devlet Akademik Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu), Şerbet Hanım’ın Deli Aşkları (İzmir Devlet Tiyatrosu), Ana-Dolu: Milli Mücadelenin Cesur ve Kayıp Kadınları (Erzurum Devlet Tiyatrosu), Ay’daki İlk Çift (Yunanistan – Art Vouveau Tiyatrosu), Scapin’in Dolapları (Van Devlet Tiyatrosu), Bernarda, Hayır! (Küba – Ecos Company), Kafkas Tebeşir Dairesi (İstanbul Devlet Tiyatrosu), Takma Kafana (Romanya – Craiova Marin Sorescu Ulusal Tiyatrosu), Othello (Bursa Devlet Tiyatrosu) adlı oyunlar yer almıştır.
Othello Oyunu
“Othello” ya da tam adıyla “Othello, the Moor of Venice” (Venedikli Moor Othello), ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir tiyatro oyunudur. Oyun, yaklaşık olarak 1603-1604 yılları arasında yazılmıştır. “Othello”, Shakespeare’in dört büyük trajedisinden biridir ve genellikle en büyük trajedilerinden biri olarak kabul edilir.
Oyun, Venedik Cumhuriyeti‘nde geçer ve baş karakter olan Othello’nun hikayesini anlatır. Othello, Venedikli bir Moor ve kahraman bir generaldir. Hikaye, Othello’nun askeri başarılarının yanı sıra, onun eşi Desdemona ile evliliğini, Othello’yu kıskanan ve onunla komplolar kuran subay Iago’nun entrikalarını da içermektedir.
Iago’nun manipülasyonları sonucunda Othello’nun zihni karışır, kıskançlık ve şüphe duygularıyla dolmaya başlar. Iago, Othello’yu yanıltarak Desdemona’nın onu aldatmış olduğuna inandırır. Othello’nun kıskançlık ateşiyle yanıp tutuşması, trajik sonuçlara yol açar ve oyunun ilerleyen safhaları dramatik bir şekilde gelişir.
“Othello”, kıskançlık, ırk, cinsiyet ve güven gibi evrensel temaları işlerken aynı zamanda karakterlerin iç dünyalarını, tutkularını ve insan doğasının karanlık yönlerini keşfeder. Oyun, Othello’nun kahramanca, gözü pek ve sert mizaçlı mağrip kökenli komutan Othello ile soylu, saf ve sadık güzellikteki Desdemona ve sonsuza dek sürecek sevgilerinin arasına giren sinsice, kışkırtıcı, şeytani ve zalim çavuş Iago ile şüphe kıvılcımının, kıskançlık olarak bilinen zehirli bir ateşe dönüşerek akıl, zihin ve ruhu kavurması konu edinir.
Othello’nun Yazarı Shakespeare Kimdir?
William Shakespeare (1564-1616), İngiliz edebiyatının en ünlü yazarlarından biridir. O, şiir, oyun ve dramatik eserleriyle tanınır ve İngiliz diline ve kültürüne büyük katkılarda bulunmuştur. Shakespeare, dünya edebiyatının en büyük isimlerinden biri olarak kabul edilir.
Shakespeare’in eserleri, tiyatro sahnesinde büyük başarı elde etti ve hala günümüzde de büyük ilgi görmektedir. Oyunları, genellikle tarih, trajedi, komedi ve romantizm temalarını ele alır. En ünlü eserleri arasında “Hamlet”, “Romeo ve Juliet”, “Macbeth”, “Othello”, “Julius Caesar” ve “Fırtına” yer alır. Oyunlarındaki karakterler, derinlikli psikolojik portreleri, zengin dil kullanımı ve etkileyici diyaloglarıyla dikkat çeker.
Shakespeare, dilin kullanımında ustalıkla kelime oyunları, mizah ve lirizmle oynamış aynı zamanda da insan doğası, aşk, ihanet, iktidar, cinsiyet ve ölüm gibi evrensel temaları derinlemesine işlemiştir.
Oyunlarında ise insan doğasındaki her türlü duyguyu ve çatışmayı hafızalara kazınacak sözcük ve imgelerle yansıtmıştır. İlk oyunları tarihsel oyun, komedi, intikam ve romantik trajedi türlerindendir. Oyun konularının çoğunu İngiliz tarihinden almıştır. Genelde trajediler, soylu bir ana karakter üzerinden dönse de bu anlamda “Othello” farklı olduğunu ortaya koymuştur.
Bursa Devlet Tiyatrosu, Shakespeare’in “Othello”sunu Sahneye Taşıdı
William Shakespeare’in eşsiz eserlerinden biri olan “Othello”, Özdemir Nutku’nun çevirisi ve Vlad Trifaş yönetmenliğinde 13. Antalya Uluslararası Tiyatro Festivalinde Bursa Devlet Tiyatrosu tarafından sahneye taşınmıştır. Orijinal metinde 5 perde olan oyun, 2 perde olarak sahnelenmiş ve 2 saat 50 dakikalık bir performans sergilenmiştir. Böylelikle Othello’nun günümüze adapte edilmiş bir versiyonu izleyici ile buluşturulmuştur.
Orijinal metinde Venedik ve Osmanlı Devleti arasında geçen bir savaş devri varken; tasarımı Fatma Sarıkurt tarafından yapılan kostümler modern olarak hazırlanmış, sahnede tarih ve modern dünyanın sentezi oluşturulmuştur.
Othello (Bursa Devlet Tiyatrosu)
Shakespeare’in Othello adlı oyunu çoğunlukla Kıbrıs’ta geçmektedir. Osmanlı donanması, Girit adasından sonra Kıbrıs’a yelken açarak Hristiyanların baş düşmanları olmuştur. Venedik dukası emrindeki en iyi askeri yani Mağribi (Arap kökenli) bir komutan olan Othello‘yu Kıbrıs’a gönderme kararı alır. Bu sırada Othello’nun Venedik’te önemli bir senatörün kızı ile gizlice evlendiği ortaya çıkar. Ancak Othello önemli bir görev aldığı için ceza almamakla beraber senatör de bu duruma göz yumar. Othello’nun sancaktarı Iago karakteri, başta bilinmeyen bir sebepten diğer karakterler arasına fitne tohumları eker ve kıskançlık duygusu başta Othello olmak üzere birçok karakteri ele geçirir. Oyunun ilerleyen dakikalarında ise Iago’nun tüm bunları eşinin onu Othello ile aldattığından şüphelendiği için yaptığını düşündürmektedir.
Othello, Haşim İşcan Kültür Merkezi’nin büyük salonunda iki gün üst üste sahnelenmiştir. İzleyiciler salona alındığında sahnede ilk gördükleri şey sahnenin arkasında dekor gibi duran ve salıncakta sallanan üç kadın oyuncuydu. Başta oyun ile bağlantısı anlaşılmasa da oyunun başlaması ile üç kadının müzikal oyuncular olduğu farkedilmiştir. Yönetmen müzikal oyuncuların aracılığı ile oyuna farklı bir sembol kazandırmıştır. Oyunda tansiyon değiştikçe oyuncular da karakterlerimizin iç dünyasını seyirciye yansıtmayı başarmışlardır.
Bir diğer sembol de sahne dekorunda kullanılan birbirine bağlı terazi gibi duran kova dekorları da seyir zevkini yükseltmiştir. Oyunun ana teması olan kıskançlık, kovalardaki kumlar ile sembolize edilmiştir. Karakterler arasında kıskançlık tohumları eken konuşmalar yapılırken aynı zamanda oyuncular birbirlerinin kovalarına bu kumları doldurmakta ve terazilerdeki denge yani aralarındaki güven ilişkisi bozulmaktadır. Oyunun kanlı final sahnesinde gerçeklerin ortaya çıkması ile kum kovalardan değil, sahnenin üstünden rengi değişerek kıpkırmızı bir şekilde tüm oyuncuların üstüne döküldü. Müzikal oyuncuların dahil olduğu sahneler de izleyicinin oyunun illüzyonuna kapılmasında önemli rol oynadı.
Othello önemli bir komutandır ve savaşa gidip zafer ile döner. Zafer kutlamalarını şehir meydanında duyuran karakter etkili bir konuşmasında: “Ey ahali duyduk duymadık demeyin! Komutan Othello, Kıbrıs’tan zafer ile döndü!” biçiminde övgü dolu sözlerle duyurusunu yaparken; oyuncu seyirciye yönelerek, “Hadi hadi durmayın zaferimizi alkışlayın!” sözleri ile sahnede güçlü bir alkış toplamıştır.
Tüm salon coşkulu bir biçimde alkışlarken; “Ve tabii bu savaşta yüzlerce anne çocuğunu, yüzlerce çocuk ailesini kaybetti! Ne kadar büyük bir zafer değil mi? Durmayın alkışlamaya devam edin.” sözleri ile bu zaferin bir savaştan sonra elde edildiği ve savaşlarda birçok insanın hayatını kaybettiği izleyiciye hatırlatılarak ters köşe yapılmıştır. İzleyici kapıldığı illüzyondan bir anlığına da olsa uyanarak bu farkındalığı iliklerine kadar hissetmiş, ana tema kıskançlık bile olsa bu sahnede farklı bir mesaj verilmiştir. Oyunun sonunda ise aynı zafer konuşması yapılmış ve tüm salon final sahnesini dakikalarca ayakta alkışlamıştır.
Kaynak
