Türk edebiyatının önemli isimlerinden olan Cemal Süreya adını verilen ve onun anısına düzenlenen Cemal Süreya Şiir Ödülü’nü tüm ayrıntılarıyla inceledik!
Cemal Süreya Hakkında
Cemal Süreya Türk Edebiyatına ismini altın harflerle yazdırmış, unutulmaz bir şairdir. Türk Edebiyatı ve şiiri deyince ilk akla gelen isimlerden biridir. Büyüklüğü her geçen gün daha da devam etmektedir. Asıl adı Cemalettin Seber’dir. Şair 1931 yılında Erzincan’da doğmuş ve genç yaşta hayata veda etmiştir. Annesi düşük yaparak ölmüştür. Babasını ise bir trafik kazasında kaybetmiştir.
Cemal Süreya erken yaşta okuma yazma öğrenmiş, sürekli kitap okumuştur. İlkokulda yazdığı bir kompozisyon ile ilk ödülünü öğretmeninden alır. Lisede şiirler yazmaya başlayan şair, asıl şiirlerini Üniversitede yayınlamaya başlar. Ankara Üniversitesi’nde Maliye ve İktisat bölümü okumuştur. Keza hukuk fakültesi diploması da vardır. Dört kez evlenmiştir, ve son eşi Birsen Hanım’la hayata gözlerini yummuştur. Hayat boyu şiirle uğraşmış çok nadide bir kişiliktir. En önemli eserleri Sevda Sözleri, Üvercinka, Güz Bitiği, Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Uçurumda Açan ve Sıcak Nal’dır.
Cemal Süreya Şiir Ödülü’nün Tarihçesi
Cemal Süreya Şiir Ödülü, ilk olarak 1991 yılında verilmiştir. O zamandan bu zamana kadar devam etmiştir. 2003 yılında Cemal Süreya Kültür ve Sanat Derneği kurulmuştur. 2001 yılından sonra üç yıl ara verilmiş olan ödül törenine, 2004 yılında “Cemal Süreya Kültür ve Sanat Derneği” tarafından devam edilmiştir. Ödülün verilme sebebi büyük şair Cemal Süreya’nın anısınadır. Cemal Süreya öldükten sonra verilmeye başlanmıştır. Ödül başarı ödülü olarak nitelendirilmiştir ve kültür sanat derneğinin kuruluyla belirlenir. Dernek oy çokluğuyla ödül alacak kişileri seçip daha sonra açıklamaktadır.
Cemal Süreya Şiir Ödülü, 1990’da şair Cemal Süreya’nın hayatını kaybetmesi üzerine onun anısına düzenlenen bir ödüldür. Yayımlanmış Kitap ve Yayımlanmamış Dosya ödülü olmak üzere iki türde ödül verilir. Geçmişten günümüze kadar kimler, hangi eserleriyle ödül almış yakından bakalım.
Cemal Süreya Şiir Ödülü’nün Yapıldığı Yıllar ve Kazananlar
Yarışmanın ilk düzenlendiği yıl olan 1991’de , “Kavaklar” şiiriyle zihnimize kazınan Metin Altıok, yayımlanmış kitabıyla “Gerçeğin Öte Yakası’” adlı eseriyle Cemal Süreya Şiir Ödülü’ne layık görülmüştür. Aynı zamanda Metin Göz’e “Sim ve Delta” eseriyle özendirme ödülü verilmiştir. İkinci yıl olan 1992’de ise, Türk şair Adnan Özer, yayımlanmış olan “Zaman Haritası” eseriyle bu ödülün sahibi olmuştur. Üstelik şair Süreyya Berfe’ye de yayımlanmamış “Şiir Çalışmaları” dosyasıyla bir ödül daha verilmiştir.
1993’te şair ve yazar Enis Batur, yayımlanmış olan “Perişey” adlı eseri ile ödül kazanmıştır. Ayrıca yayımlanmamış dosyasıyla da şair Sedat Şanver, “Haremdeki Kadınlar” adlı eseriyle ödüle layık görülmüştür. Ödül töreninin dördüncü yılı 1994’te yayımlanmış kitabıyla yazar Yıldırım Türker bizleri karşılıyor, ödül aldığı eseri eseri ise “Cihangir Kedileri”. O yıl bir de yayımlanmamış dosyasıyla Ali Asker Barut, “Üsküdar Şiirleri” ile ödül almıştır. 1995 yılında ise şair Hulki Aktunç yayımlanmış olan “Istıraplar Ansiklopedisi” isimli eseriyle ödül almıştır. Yayımlanmamış dosyasıyla Hakan Savlı, “Unutulmuş Çocuk Eskizleri” ile ödül almıştır. Törenin beşinci yılı olan 1996 yılında, şair Erdal Alova, yayımlanmış eseri “Bitik Kent” ile ödüle layık görülmüştür. O yıl yayımlanmamış dosya dalında ise ödül verilmemiştir.
1997 yılında ödül alan kişi sayısı fazladır. Yayımlanmış kitabıyla ilk olarak şair Mehmet Mümtaz Tuzcu, “Sevda Adıyla” isimli eseriyle ödül almıştır. Bir de yazar Sina Akyol, “Meğer Söz Gümüş” adlı kitabıyla ikinci yayımlanmış eser ödülünü alan kişi olmuştur. Yayımlanmamış dosyasıyla ise, Enver Ercan, “Geçtiği Her Şeyi Öpüyor Zaman” ile ödül almıştır. 1998’de karşımıza değerli şair ve öykü yazarı Ahmet Erhan çıkmıştır yayımlanmış olan “Çağdaş Yenilgiler Ansiklopedisi” ile ödüle layık görülmüştür. Ayrıca yayımlanmamış dosyasıyla Özlem Sezer, “Derin” eseri ile ödül almıştır. Milenyum çağına, 2000’li yıllara girmeye çok az kala, 1999’da yine birçok isim ödül almıştır. İlk olarak şair Mesut Adnan, yayımlanmış olan “Yaseminli Mektup” eseri ile ödül almıştır. İkinci isim ise şair Devrim Dirlikyapan, “Karla Gelen” eseriyle ödüle layık görülmüştür. Yayımlanmamış dosyasıyla ise Oya Uysal, “Mevsimini Kaybetmiş Rüzgar’” ile ödül almıştır.
2000’li yıllara geldiğimizde ise o yıl Cemal Süreya Şiir Ödülü’nü şair ve yazar Altay Öktem, “Şiddet, Elbet” eseriyle kazanıyor. Yayımlanmamış dosya ödülü ise o yıl kimseye verilmemiştir. 2001 yılında şair İbrahim Baştuğ, yayımlanmış eseri “Köz” ile ödül almıştır. Yayımlanmamış dosya dalında ise Güngör Tekçe, “Seğiren” isimli eseri ile ödül kazanmıştır.
Üç yıl ara verilen Cemal Süreya Şiir Ödülü, 2004’te derneğin katkılarıyla devam etmiştir. Bu yıl da yayımlanmış kitabı ile Yıldırım Yolgiden, “Su Kıyısında Kimse Yoktu” ile ödül almıştır. Yayımlanmamış dosyalarıyla ise, Ertan Yılmaz “Asya”, Nilay Özer ise “Ol” eserleriyle ödül almışlardır. 2005’te çok sevgili şair ve yazar Haydar Ergülen, “Keder Gibi Ödünç” isimli ünlü eseriyle ödüle layık görülmüştür. Yayımlanmamış dosyasıyla ise Murathan Çarboğa, “Yağmalanmış Hayal” ile ödül almıştır. 2006 yılında yazar Erol Özyiğit yayımlanmış eseri “Acemi Irmak” ile ödül almıştır. Yayımlanmamış dosyasıyla ise Kaan Koç, “Çok Tanrılı Sular” eseriyle ödül almıştır. 2007 yılında ise müzisyen Özkan Mert, “Gelincikya” kitabıyla ödül almaya hak kazanmıştır. Yayımlanmamış dosyasıyla ise Eren Aysan “Lalzaman” eseriyle ödül almıştır.
2008 yılında ödül töreni çok canlı ve hareketli geçmiştir. Dolu dolu bir ödül yılı olup bir sürü isim ödül almıştır. İlk olarak yayımlanmış eseriyle şair Müslim Çelik, “Necatigül” eseriyle ödül almıştır. Yayımlanmamış dosyasıyla Mustafa Erdem Özler, “Erdem Devesi” eseriyle ödül almıştır. Ayrıca kurul, Gülce Başer’in “Bir Delinin Gülcesi” adlı kitabı ve Melek Avcı’nın “Odaaltı” adlı dosyasını seçici kurul özel ödülüne layık görmüş ve onlara özel olarak ödül vermiştir. Sonlara gelirken 2009 yılında ise yazar Arif Berberoğlu, yayımlanmış kitabı “Zincir İzleri” ile ödül almıştır. Yayımlanmamış dosyasıyla ise Harun Atak “Gecel” ile ödül kazanmıştır. Ve yazımızın sonuna gelirken, son olarak 2010 yılında ise yazar Metin Demirtaş, “Türkülerde Gezer Adları” eseriyle ödül almaya hak kazanmıştır.
Cemal Süreya Şiir Ödülü’nün Son Sahibi
Cemal Süreya Şiir Ödülü en son 2013 yılında sahipleri ile buluşmuştur. 2013 yılında ödülün sahibi Türkçe öğretmeni olan Abuzer Gülpınar, yayımlanmamış eseri “Başım Kiraz” ile ödüle layık görülmüştür. 2013 yılının özendirme Ödülü’nün sahibi ise “Baykuşta Yangın Tekrarı” eseriyle Eşref Yener olmuştur.
Selamlar, hazırladığınız yazıda kaynakçaları yazacak zahmette bulunmanız takdire şayan bu zamanda. Teşekkür ederim
Şükran Aydın
https://www.sukranaydin.com.tr
19.08.2025