Hepinize merhaba! Bu yazımızda kurulduğu günden bu yana şarkılarıyla milyonlara kendini sevdiren Nirvana’nın unutulmaz şarkılarına göz atacağız. Öncelikle gelin, grubu yakından tanıyalım!
Nirvana’ya Kısa Bir Bakış
Nirvana, 1990’larda bağımsız tarzıyla müzik dünyasına yön veren bir grup oldu. Grubun vokalisti ve gitaristi Kurt Cobain, 1985 yılında Krist Novoselic ile tanıştı ve ikisinin punk müziğe olan ilgileri onları bir araya getirdi. Bu dönemde kurulan grubun adı gibi üyeleri de sıkça değişiyordu. Küçük mekanlarda sahne alırken müzik endüstrisinde çeşitli bağlantılar kurdular. 1987’de grubun adı son kez değiştirilerek “Nirvana” oldu.
Bağımsız bir plak şirketi olan Sub Pop, 1988’de Nirvana ile bir sözleşme imzaladı ve grubun ilk single’ı, Shocking Blue grubunun Love Buzz adlı şarkısının cover’ı olarak yayımlandı. 1989’da yayımlanan “Bleach” albümü, Nirvana’nın adını duyurmasını sağladı. Aynı yıl içinde turnelere başlayan grup, davulcu Dave Grohl‘un da katılmasıyla kadrosunu tamamladı. 1991’de yayımladıkları “Nevermind” albümü beklenenden çok daha fazla ilgi gördü. Albümün en sevilen şarkısı Smells Like Teen Spirit listelerde ilk 10’a girmeyi başardı. Nirvana’yı sadece müzikal anlamda değil, ticari anlamda da zirveye taşıdı.
Kurt Cobain bu beklenmedik ünü, sevdiği bağımsız sanatçıların tanıtımı için kullandı. Grupların tişörtlerini konserlerde giydi, şarkılarını cover’ladı.
1993’te yayımlanan “In Utero”, hit bir albümdü. Ancak “Nevermind” albümünün başarısı yanında görece daha sönük kalıyordu. Albümün satışları arttırmak amacıyla MTV Unplugged‘da çalmayı kabul ettiler. Bu hamleyle istediklerine ulaştılar, albüm satışları yeniden yükselişe geçti.
Ancak Cobain, uzun süredir ruhsal sorunlarla boğuşuyordu ve ciddi bir uyuşturucu bağımlısıydı. 5 Nisan 1994’te kendisini vurarak hayatına son verdi. Kurt’un vefatından sonra ise grup dağıldı. Dave Grohl, Foo Fighters grubunu kurarak müzik kariyerine devam etti. Krist Novoselic ise zaman zaman gruplarda çalmakla birlikte politikaya da yöneldi.
1) Come As You Are
“Nevermind” albümünden olan bu şarkı, albüm çıkmadan önce tekli olarak yayımlandı. Kurt, parçanın aynı dönemde müzik yaptıkları ve Kurt’un de bir hayranı olduğu Killing Joke’un şarkılarına çok benzediğinden endişe ediyordu. Nitekim endişelerinde de haklıydı.
Killing Joke’un gitaristi Geordie Walker, verdiği bir röportajda bu benzerliğe gerçekten sinirlendiğinden bahsetti. Neyse ki iki grubun arasındaki buzlar zamanla eridi. Dave Grohl, Foo Fighters konserlerinde Killing Joke üyeleriyle sahne aldı ve grubun geri dönüş albümünde davulları Dave çaldı. Dave verdiği bir röportajda, Come As You Are‘ın tanıtım klibinin çekildiği dönemde Kurt’un bağımlılığını yenmeye çalıştığından bahsetti. Solgun ve üzgün göründüğü için, Kurt’un yüzünü klipte çok göstermemeye çalıştılar.
“Come doused in mud, soaked in bleach
(Çamura batırılmış, çamaşır suyuna batırılmış olarak gel)
As I want you to be
(Olmanı istediğim gibi)
As a trend, as a friend
(Bir trend olarak, bir arkadaş olarak)
As an old memoria”
(Eski bir hatıra olarak)
2) Drain You
Nirvana’nın çoğu şarkısı sesleri üst üste bindirmekten uzak, sade yapılara sahipti. Kurt, power chord adı verilen ve başlangıç seviyesinde gitar çalan çoğu kişinin kullanabileceği akorları tercih ederdi. Drain You bu açıdan farklı bir şarkıydı. Prodüksiyon aşaması normalden çok daha zahmetliydi.
Yapımcı Butch Vig, Kurt’u bir şekilde kandırarak ana gitar parçası dışında 5 farklı gitar parçası daha kaydettirdiğinden röportajlarda bahsetti. Butch’un bu katkısı “Nevermind” albümünün patlayıcı başarısında büyük rol oynadı. Şarkının sözlerine ilham kaynağı olan kişi ise, Kurt’un kısa bir süreliğine görüştüğü Tobi Vail’di. Şarkının giriş cümlesi olan “Seninle tanıştığım için şanslıyım” kısmı Tobi’nin, Kurt’e söylediği bir cümleydi. Şarkı, aşkın ve sevginin nasıl bir insanı adeta sömürebileceğini anlatıyor.
“With eyes so dilated, I’ve become your pupil
(Gözlerim öyle büyümüş ki, gözbebeğin olmuşum)
You taught me everything without a poison apple”
(Bana her şeyi zehirli bir elma olmadan öğrettin.)
3) About A Girl
“Bleach” albümünde yer alan bu şarkı, albümün grunge havasının aksine pop tarzıyla öne çıktı. Beatles hayranı olan Kurt, bu şarkıda grubun müzik anlayışını yansıttı.
Cobain, favori gruplarından biri olan Melvins‘in gitaristi Buzz Osborne ile yeraltı müziği dünyası aracılığıyla tanıştı. Olympia’da çalan Melvins ile gün geçtikçe daha çok zaman harcayan Kurt, Buzz’ın bir tanıdığı olan Tracy Marander ile karşılaştı. Birbirlerinden hoşlanan ikili sevgili oldu ve Kurt Aberdeen’deki apartmanını bırakıp Tracy’nin Olympia’daki evine yerleşti.
Tracy, Cobain’in müzik kariyerinin büyük destekçisiydi. Kendisi çalışıp ev kirası ve faturaları öderken Kurt, evi ufak bir stüdyoya çevirmiş, kendi halinde müzik yapıyordu. Zamanla bu durumdan yorulan Tracy, tartıştıkları sırada Kurt’un arabasında yaşamaya başlaması gerektiğine dair imalarda bulundu. Tracy, Kurt’e neden kendisi hakkında bir şarkı yazmadığını sormasının ardından Kurt About A Girl‘ü yazdı. Fakat yazdığı dönemde ikili çoktan ayrılmanın eşiğindeydi. Şarkı, Kurt’un içindeki öfke, kırgınlık ve sevgisinden geriye kalanları anlattığı bir parça oldu.
“I’m standin’ in your line
(Sıranda duruyorum)
I do, hope you have the time
(Evet, umarım vaktin vardır.)
I do, pick a number too
(Ben de bir numara seçiyorum.)
I do, keep a date with you”
(Seninle bir randevum var.)
4) Pennyroyal Tea
Tracy ve Cobain ayrıldıktan sonra Tracy evden taşındı. O dönemde Dave gruba daha yeni katılmıştı. Kurt’un yanına yerleşmesinin ardından beraber kayıt almaya başladılar ve Pennyroyal Tea de bu kayıtlardan biriydi. “Nevermind” albümü için yeterince güçlü olmadığını düşünen Nirvana, parçayı bir süreliğine rafa kaldırdı ve “In Utero” albümünde yayımladı.
Pennyroyal (yarpuz), halk hekimliğinde kullanılan çiçekli bir nane bitkisidir. Aşırı kullanımında düşük yaptırıcı etkisi olduğuna inanılır. Cobain, Pennyroyal Tea şarkısında bu bitkiyi metaforik bir şekilde kullanarak kendini “düşürmek” yani varlığını yok etmek, arınmak istediğini ima eder. Şarkıda geçen “kiraz aromalı antiasitler” gibi detaylar, yıllarca çektiği tedavisi olmayan karın ağrılarına gönderme yapar. Cobain’in alternatif tıbba ve halk hekimliğine duyduğu tepkiyi de bu şarkıda yansıttığı görülür.
“Sit and drink Pennyroyal Tea
(Otur ve boruotu çayı iç)
Distill the life that’s inside of me”
(Hala içimde olan hayatı süz)
5) Dumb
Kurt Cobain’in onu özel kılan tarafı, basit ama derin şarkılar yazabilmesiydi. “Nevermind” albümünden sonra sert tarzından uzaklaşan Nirvana, “In Utero” albümünde, bu yumuşak yönünü ortaya çıkardı. The Beatles‘ın etkisini görebildiğimiz bir başka Nirvana şarkısı olan Dumb’ın ilk versiyonu 1990 yılında yazıldı.
Kurt Polly şarkısının akorlarıyla oynarken bulduğu yeni versiyonu hoşuna gidince bu şarkı için kullandı. Daha önceki albümlerde görülmeyen, Kera Schaley’in çaldığı çello şarkıya ayrı bir derinlik katıyor. Mutlu olmak hakkında yazılmış gibi görünen bu şarkının elbette Nirvana’ya özgü bir karanlık tarafı var. Kişi mutlu olduğundan emin değil. Belki de sadece aptal, şüpheleri var. Kurt’un şarkının alt metninde uyuşturucu kullanımından bahsetmesi Dumb’a melankolik bir hava veriyor.
“I’m not like them
(Ben onlar gibi değilim.)
But I can pretend
(Ama rol yapabilirim.)
The sun is gone
(Güneş gitti)
But I have a light”
(Ama benim bir ışığım var.)
6) You Know You’re Right
Bu parça Cobain’in ölümünden 2 ay önce stüdyoda kaydedildi ancak yaşananlardan sonra yayımlanmadan rafa kaldırıldı. Kayıt edilmeden önce şarkı 23 Ekim 1993’te Chicago’daki bir konserde sahnelendi. Bir hayran tarafından izinsiz çekilmesi sonucu internette yayıldı.
Kurt’un vefatından sonra şarkıların yasal hakları eşi Courtney Love‘a miras kalmıştı. 1995’te Courtney bir cover versiyonunu yayımladı. Şarkının orijinalinin yayımlanması konusunda Courtney ile Nirvana anlaşmazlık yaşıyordu. Eylül 2002’de stüdyo kaydının sızdırılması ve korsan bir şekilde dinlenmesinin önüne geçilemeyince aynı sene anlaşmazlık çözüldü ve şarkı resmi olarak yayınlandı. Sözlerindeki kabullenmişlik ve sitem şarkıya ayrı bir boyut getiriyor.
“I will never bother you
(Seni asla rahatsız etmeyeceğim.)
I will never promise to
(Asla söz vermeyeceğim)
I will never follow you”
(Seni asla takip etmeyeceğim.)
7) Been A Son
Kurt’un doğduğu Aberdeen, zehirli maskülen erkekliğin el üstünde tutulduğu, kadınların değersiz görüldüğü bir kasabaydı. Kurt küçük yaştan itibaren babası tarafından daha erkeksi olması gerektiğine dair baskı gördü.
Cinsiyet rollerine ve toplumsal normlara bir tepki olarak doğan bu şarkı Nirvana‘nın toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri üzerine yayımladığı en erken parçalardan biri. Kurt’un normlara karşıtlığı sadece şarkılarında da görülmedi. Birçok defa sahneye etekle çıkan, röportajlarında tüylü elbiselerle görülen Kurt, bunu zıt olmak için değil, elbiselerin çok daha rahat olmasından dolayı giydiğini belirtti.
“She should have stayed away from friends
(Arkadaşlarından uzak durmalıydı)
She should have had more time to spend
(Harcayacak daha fazla zamanı olmalıydı)
She should have died when she was born
(Doğduğunda ölmeliydi)
She should have worn the crown of thorns”
(Dikenden tacı giymeliydi)
8) Lake Of Fire – Live
MTV Unplugged, sanatçıların distorted (çarpık, bozulmuş) gitar parçalarını, amfi ve pedallarını bir kenara bırakıp şarkılarını akustik gitarla sergilemeleri, tabiri caizse şarkının özünü duyurmalarını temel alan bir televizyon programıydı. Kurt’un sevdiği şarkıların cover’larını yaptığından daha önce bahsetmiştik.
Nirvana bu programda hem kendi şarkılarını hem de cover’ları seslendirdi. The Man Who Sold The World veya Jesus Doesn’t Want Me For A Sunbeam gibi kendi yorumlarını kattıkları parçalar orijinalinden bambaşka bir hâl aldı. Kurt’un dinlemeyi sevdiği gruplardan biri de Meat Puppets‘tı. Unplugged programında grubun 3 ayrı şarkısını çaldılar. Lake of Fire da bunlardan biriydi. Nirvana’nın bu performansı Meat Puppets‘ın dinleyici kitlesinin genişlemesine katkı sağladı.
“People cry, people moan
(İnsanlar ağlıyor, insanlar inliyorlar)
And they look for a dry place to call their home”
(Evlerinin arayabilecekleri kuru bir yer arıyorlar)
Umarım okurken keyif almışsınızdır. Son olarak kısa bir Nirvana videosu bırakmak istiyorum. Grubun “Nirvana’nın müziğini nasıl tanımlarsınız?” sorusuna verdikleri cevabın da bu listedeki şarkılar kadar unutulmaz bir parça olduğunu düşünüyorum.
Kaynakça:
- Öne Çıkarılan Görsel: go.com
- Nirvana, allmusic, Web, 23.05.2025
- nirvana-legacy, Web, 23.05.2025
- Come As You Are, kerrang, Web, 23.05.2025
- Drain You, kerrang, Web, 23.05.2025
- About A Girl, kerrang, Web, 23.05.2025
- Pennyroyal Tea, Crisafulli, Chuck. Teen Spirit: The Stories Behind Every Nirvana Song. London: Omnibus, 1996.
- Dumb, Crisafulli, Chuck. Teen Spirit: The Stories Behind Every Nirvana Song. London: Omnibus, 1996.
- You Know You’re Right, onlygrunge, Web, 23.05.2025
- Been A Son, Crisafulli, Chuck. Teen Spirit: The Stories Behind Every Nirvana Song. London: Omnibus, 1996.
