NFT’ler özellikle 2021’in son çeyreği ile birlikte büyük satışlar ve ünlü kişilerin de alım yapması ile gündeme geldi. Son günlerde ünlü futbolcu Neymar, şarkıcı Justin Bieber gibi ünlülerin de profil resminde ya da profillerinde gördüğümüz NFT’leri sizler için anlattık.
NFT Nedir?
Non Fungible Token (NFT) Türkçe karşılığı ile değiştirilemez token ya da değiştirilemez para birimi gibi bir anlam taşıyan; herhangi bir dijital eser, dijital alan ya da dijital ürünün dönüştüğü bir para birimidir. Örneğin; yaptığınız bir görsel çalışma ya da bestelediğiniz bir şarkı NFT olabilir. NFT bir ürün, “minted” yani üretildiği andan itibaren bir daha değiştirilemez, arkasında sahip olduğu kod tamamen kendisine özeldir ve bu kod sizin satışa çıkardığınız adet kadar olabilir.
NFT’ler sanılanın aksine sadece sanat içerikleri üzerinden ilerlememekte. Yani siz dilerseniz yazdığınız bir kodu NFT olarak satışa çıkarabilir, dilerseniz IP adresinizi, dilerseniz Instagram kullanıcı adınızı dahi satışa çıkarabilirsiniz. NFT dijital ürünlerin sahipliğini belgeleyen ve üreticisine sürekli kazanç sağlayan bir yöntemdir. Ürün üreticisi ya da eser üreticisi sanatçı, dilerse %5 pay ile satış yapabilir ve bu eserin tüm satışlarından yüzdeli gelir elde edebilir. Bunu sağlayan yöntem ise Akıllı Sözleşme‘dir.
Akıllı Sözleşme Nedir?
Akıllı Sözleşme, iki taraflı anlaşmalar için satış, pazarlama ya da diğer kuralları belirleyen sözleşmedir. Normal bir sözleşmede ortada kağıt kalem ve o sözleşmeyi denetleyecek bir kurum ya da kişi olması gerekirken Akıllı Sözleşme “Ethereum” adlı blokzincir üstünde tutulur ve merkeziyetsiz bir şekilde sözleşme kendini yürütür. Bu sözleşmede alıcı – satıcı arası şartnameler olabileceği gibi, sadece bir ürün ve onun alıcısı üzerinde bile anlaşma oluşturulabilir. Yani eser, bir birey gibi sözleşme imzalayabilir, dolaşımda kendine yer edinebilir. Tabi akıllı sözleşmeler aslında eser sahiplerini ya da alıcıyı korumak için değil, para gönderim hızı ve güvenirlik için yapılmış olan sözleşmeler. Bunu bilmekte de fayda var.
Temelde NFT’ler iki parçaya ayrılıyor, biri eser alımı diğeri ise topluluklara katılım şeklinde. Türkiye’de basının kopyala yapıştırdan öte olmayan içerikleri yüzünden bunu merak eden kullanıcılar otoriter haber sitelerinde “NFT sanat eserleri satılan şeymiş işte ya” diye fikir beyan ededursun, NFT’lerin asıl olayı topluluklara katılım, ayrıcalık edimi ve koleksiyonculuktur.
Bir maymun görseline 600 bin dolar verilir mi? soruları sürekli sorulsa da, maymunun seçkin topluluğunda dünyaca ünlü isimleri gördüğünüzde “evet” demeniz gerekiyor. Üstelik 600 bin dolar verilen maymuna o ücreti siz değil, bu seçkin kulübe girmek isteyenler veriyor.
Örnek üzerinden gitmek gerekirse; sürekli olarak konuşulan bu maymunlar aslında “Bored Ape Yacht Club” isimli bir koleksiyona ait. Bu proje ilk yayınlandığında 10 bin adet maymun görseli vardı (hala daha o kadar var sonuçta bu bir koleksiyon sayısı değişmez) ve her bir maymun görseli 0.08 ETH fiyatındaydı. (Güncel kur ile oralama 3 Bin Türk Lirasına denk geliyor) Bu maymunların görselleri yazılım üzerinden elde edildiğinden, nadirlik dediğimiz özellikler oluşabiliyor. Yani arka planı, gözlüğü, şapkası, kürkü tek seferde denk gelen maymunlar daha nadir parçalar olabiliyor. Bunun yanında bu NFT’ye sahip olduğunuzda kendi NFT projenizi oluştururken BAYC tarafından fonlanıyor ve destekleniyorsunuz. Ayrıca kendilerine özel ürünlere, bir sonraki koleksiyonlarında satın alma önceliklerine ve projelerinde ortaklıklara da dahil oluyorsunuz. Haliyle, topluluk büyüdükçe bu maymun görsellerine sahip olmak da önem kazanıyor ve topluluk içinden çıkacak olanlar tarafından satışa sunuldukça alabiliyorsunuz. Geçtiğimiz yıllarda 3 Bin Türk Lirasına satılan bu maymunların ise ortalama değeri 6 milyon 196 Bin Türk Lirası. Bu topluluğun kurulduğu andan bu yana ne kadar değerlendiğini varın siz düşünün.
NFT Satışı Nasıl Yapılır?
Bu yazıda, şu siteden şuraya gir, buraya tıkla gibi bir bilgi vermeyi tercih etmiyoruz. Bununla ilgili teknik bilgiyi teknoloji sitelerinden öğrenebilirsiniz. Biz bu yazı üstünde yöntemler üzerinden gideceğiz.
NFT satmak isteyenler öncelikle şuna karar vermeli: Topluluk mu kuracaksın yoksa eser satışı mı yapacaksın?
Koleksiyonlar İçin NFT Üreticisi Olmak
NFT piyasasında satın alım yapan iki gruptan biri koleksiyonerlerdir. Satın alım yapıp kendi koleksiyonunu genişleten kişiler detaylı bir şekilde incelenmeli ve gözlemlere göre koleksiyon üretimi yapılması daha mantıklı olacaktır. Yani siz, bir maymun ya da piksel çizim yaptığınızda bunun bir karşılığı olmayacaktır. Çünkü bunu yapan zaten var. Bunun yerine çektiğiniz fotoğrafları, yaptığınız özgün tasarım ve çizimleri, elinizde bulunan bir alan adını ya da “bu neymiş ya” diye merak edip satın aldığınız decentraland arazinizi satışa çıkarabilirsiniz. Mesela bu konuda çalışma yapan Istanbul Art Collections’un fotoğrafa dayalı bir koleksiyonu mevcut: Istanbul Photo Collection
Topluluk İnşası İçin NFT Üreticisi Olmak
Kendi seçkin topluluğunuzu oluşturup projenize yatırım yapan alıcılara ayrıcalıklar sunabilir, ürünler gönderebilir ya da etkinlik ve deneyimlere davetiye edebilirsiniz. Burada önemli olan ürettiğiniz NFT’lerin kendisi değil, inşa ettiğiniz topluluğun sürecidir. Toplulukta olmaya bir değer biçmeniz ve biçtiğiniz değere göre hareket edip bu topluluğu geliştirmek için çalışmalar yapmanız gerekiyor. Bu sebeple sizin mutlaka bir yol haritasına sahip olmanız gerekiyor. Bazı yol haritalarını incelediğimizde en çok karşılaştığımız konu “topluluk içindeki diğer projelere yatırım” seçeneği çok fazla duyulan bir konu. Bunun temel nedeni, toplulukta bulunan onlarca ya da binlerce kişi bu topluluğa girmek için NFT satın almış insanlar. Hem bu topluluk içinde satış yapabilecek hem de değerleme alabileceksiniz. Bu yüzden eğer bir topluluk inşası yapacaksanız mutlaka öncelikle başka topluluklara adım atın ve buralardan da destek almaya çalışın.
Basit bir anlatım ve bir giriş konusu olarak NFT’yi bu şekilde ele aldık. NFT kategorimiz çok daha fazla içerik ile podcast programları ile dergi içinde üstüne düştüğümüz bir konu olacak.
Kaynaklar
