Günümüzde dijital teknolojilerin hızla gelişmesiyle birlikte televizyon izleme alışkanlıklarımız da önemli ölçüde değişti. Artık insanlar daha çok çevrimiçi platformları tercih ediyor ve Netflix gibi video akış hizmetleri popülerlik kazanıyor. Bu durum, kültür sosyolojisi alanında ilgi çekici bir soruyu da beraberinde getiriyor: Netflix gibi platformlar, toplum ahlakını nasıl etkiliyor? Bu yazımızda Netflix’in toplum ahlakı üzerindeki etkilerini inceleyecek ve kültür sosyolojisi perspektifinden analiz edeceğiz.
Kültür Sosyolojisi ve Ahlak
Kültür sosyolojisi, toplumsal kültürü inceleyen bir disiplindir. Toplum ahlakı ve kültürü de bu incelemelerin odak noktalarından biridir. Toplum ahlakı ve kültürü, bir toplumun bireylerinin bir arada yaşarken benimsedikleri ve uyguladıkları değerler, inançlar, gelenekler, sanat, müzik ve dil gibi tüm unsurları kapsar.
Toplum ahlakı, toplumun etik ve ahlaki değerlerinin bir araya gelmesiyle oluşur ve bireylerin bu değerleri kabul edip uygulamasıyla ortaya çıkar. Bu değerler, toplumda kabul edilen iyi ve kötü davranışların, ahlaki ve etik normların, adalet, saygı gibi kavramların belirlenmesine, toplumun yaşam biçimine yön vermesine katkıda bulunur. Her toplumun kendi özel ahlakı ve kültürü vardır. Bu ahlak ve kültür, toplumun kendine özgü tarihi, coğrafyası, sosyal yapısı ve inançlarına bağlı olarak şekillenir. Kültür sosyolojisi, bu farklılıkları incelemekle birlikte toplumların kendi ahlak ve kültürlerini anlamaya çalışır.
Toplum kültürü ise, toplumun her bir unsurunun bir araya gelerek oluşturduğu zengin bir bütündür. Bu kültür, toplumun tarih, coğrafya, ekonomi, siyaset, sanat, din ve diğer faktörlerinin etkisiyle oluşur. Toplumun kültürü, toplumsal yapıların oluşmasına, grup kimliklerinin belirlenmesine, aidiyet duygusunun gelişmesine, iletişim kurmaya ve toplumsal bağların güçlenmesine katkıda bulunur.
Kısaca özetleyecek olursak kültür sosyolojisi, toplumun kültürel yapılarını, sembollerini, inançlarını ve davranışlarını inceler. Ahlak ise bir toplumun değerleri, normları ve etik kurallarıyla ilgilidir. Kültür sosyolojisi, toplumun kültürel yapılarının, değerlerinin ve inançlarının nasıl şekillendiğini ve değiştiğini anlamak için araştırmalar yapar. Ahlak, bu kültürel yapılar içerisinde önemli bir yer tutar ve toplumun davranışları üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
Netflix ve Kültürel İletişim
Netflix, geniş bir dizi film, ve belgesel programları sunarak çeşitli kültürel içeriklere erişim imkanı sağlar. Böylece izleyicilere çeşitli düşünce sistemleri ve değerler sunar. Netflix gibi video akış hizmetleri, modern toplumun popüler bir eğlence kaynağı haline geldi. İnsanlar artık istedikleri zaman istedikleri içeriği izleyebiliyorlar. Bu durum da kültürel iletişim açısından önemli bir değişimi beraberinde getiriyor. Özellikle genç nesiller, geleneksel televizyon izleme alışkanlıklarından uzaklaşarak çevrimiçi platformlarda bulunan içerikleri tercih etmeye başladı.
İçerik ve Toplum Ahlakı
Netflix’in toplum ahlakını etkileme potansiyeli, platformda sunulan içerikler üzerinden değerlendirilebilir. Bazı eleştirmenler, Netflix’in sınırları zorlayan ve toplumsal normlara meydan okuyan içerikler sunarak ahlaki değerleri sarsabileceğini savunuyor. Örneğin, cinsellik, şiddet, uyuşturucu kullanımı gibi konuları içeren diziler ve filmler, toplumda tartışmaları ve değer çatışmalarını tetikleyebilir. Bu tür içerikler, bazı insanlar için toplum ahlakını sorgulama veya değiştirme potansiyeline sahip olabilir. Bununla birlikte, Netflix gibi platformlar, çeşitlilik, hoşgörü ve kültürel anlayış gibi değerleri de teşvik edebilir. Örneğin, farklı kültürel grupları ve yaşam tarzlarını anlatan diziler, izleyicilerin hoşgörü ve empati becerilerini geliştirebilir.
Kültür Sosyolojisi Perspektifinden Analiz
Kültür sosyolojisi perspektifinden Netflix’in toplum ahlakını etkileme potansiyelini değerlendirmek, birçok faktörü dikkate almamızı gerektirir. Öncelikle, kültürün dinamik bir yapıya sahip olduğunu anlamalıyız. Toplumların değerleri, normları ve ahlaki kuralları zaman içinde değişebilir. Bu nedenle, Netflix gibi platformlar, toplumun mevcut ahlaki değerlerini sadece yansıtmakla kalmaz, aynı zamanda yeni değerlerin ortaya çıkmasına da katkıda bulunabilir.
İkincisi, medya ve popüler kültürün toplumun ahlaki değerlerini şekillendirmede önemli bir rol oynadığına dikkat etmeliyiz. Medya, insanların dünya görüşlerini etkileyen güçlü bir iletişim aracıdır ve toplumun ahlaki değerlerine yön verme potansiyeline sahiptir. Ancak, medyanın etkisi tek yönlü değildir. Toplum da medyayı şekillendirir ve medyanın sunduğu içeriklere tepki gösterir.
Ayrıca kültür sosyolojisi açısından Netflix gibi platformların etkisini değerlendirirken, çeşitlilik ve temsil sorunlarına da dikkat etmemiz gerekmektedir. İçeriklerin çeşitliliği, farklı toplumsal grupların ve kültürel kimliklerin temsil edilmesine olanak sağlar. Ancak bu içeriklerin nasıl sunulduğu ve hangi perspektiflerin vurgulandığı da önemlidir. Stereotipler, önyargılar veya ayrımcı temalar içeren içerikler, toplumda eşitsizlikleri ve ahlaki sorunları pekiştirebilir. Dolayısıyla, çeşitliliğin ve temsilin adaletli ve kapsayıcı bir şekilde gerçekleştirilmesi önemlidir.
Netflix, çeşitli kültürel içerikleri sunarak toplumun değerlerine meydan okuyabilir veya bu değerleri destekleyebilir. Bu noktada, bireylerin medya tüketiminde eleştirel düşünme ve bilinçli seçimler yapma yetenekleri önemlidir. Ayrıca, ebeveynlerin çocuklarının medya tüketimini yönlendirmesi ve değerlerini şekillendirmesi ve onlara medya okuryazarlığı konusunda rehberlik etmesi önemlidir. Medya tüketiminde bilinçli olmak, toplumun ahlaki değerlerini koruma ve şekillendirme sürecinde önemli bir adımdır.
Netflix gibi video akış hizmetleri, kültür sosyolojisi açısından toplum ahlakını etkileyen birçok faktörü beraberinde getirir. İçeriklerin çeşitliliği, toplumun değerlerini sorgulama ve değiştirme potansiyelini taşırken ahlaki değerlerin korunmasına ve şekillendirilmesine de katkıda bulunabilir. Medya tüketimi sürecinde bireylerin eleştirel düşünme becerileri ve medya okuryazarlığı önemli bir rol oynar. Ebeveynlerin ve toplumun, medya tüketimini yönlendirmede ve değerleri şekillendirmede etkili bir rol oynaması gerekmektedir. Ancak bu konuda daha fazla araştırma yapılması ve farklı perspektiflerin dikkate alınması da önemlidir. Toplum ahlakını etkileyen faktörler çok çeşitli ve karmaşıktır. Netflix gibi platformların rolü tek başına değerlendirilemez. Dolayısıyla, araştırmaların bu konuya daha fazla odaklanması ve kültür sosyolojisi perspektifinden daha geniş bir anlayış geliştirmesi önemlidir.
Kaynakça
Birincioğlu, Y. Derya & Baloğlu, Uğur (2021). Bir Kültürel Tüketim Pratiği Olarak Netflix Dizileri. Alanya Akademin Bakış Dergisi, 2, 547-570.
Durgnat, R. (2019). The Moral Economy of Netflix. Journal of Popular Culture, 52(1), 150-170.
Kavaklı, M., & Dursun, N. (2018). Medyanın Ahlak Eğitimine Etkisi: Kültür Endüstrisi Bağlamında Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi.
Kapak görseli: dribbble.com
