Öyle hikâyeler, destanlar vardır ki; aşkın, ihtirasın, maceranın doruk noktasına ulaştıran argümanlarını, asırlardır süre gelen akışta sürükler durur. Bu destanlarda göz ardı edilen yegane unsur ise bizlere kan bağını göz ardı ettiren yabancıların en güzeli; arkadaştır.
Arkadaş, öylesine bir veli nimettir ki tarihin tozlu sayfalarını aralığımızda, kenarda kurumuş bir çiçek, kahve fincanının dibindeki tortu, kimi zamansa kalbi sızlatacak kadar tanımlanamayan rahatsızlığın ta kendisi. Arkadaş, sırtını yasladığın sert bir kaya belki de kan ve aşk yoluyla hayatımızı bağladığımız mercilerin en kutsalı. Varlığı güven, yokluğu noksanlığın en beteri olan bu ilişki türü, müziğin sınırsız dünyasında ortak bir serüvene şahitlik ettiriyor.
Bilakis arkadaş, bizleri en zor günümüzde kucaklamasını gerektirecek sorumluluğu ne kan bağından alır ne evlilik yemininden ne de sevgili kuşatmasından. Yüzümüzdeki gülümseme çizgilerini sonuna kadar yukarı veyahut aşağı indiren bu kişiler tüm sorumluluğunu yalnızca tarifi olmayan hudutsuz sevdadan alır. Zira gözünün ferinden sana halet-i ruhiyeni ezbere çeken bu kutsal kişi, insanı tam anlamıyla evinde hissettiren bütünün en önemli parçasıdır.
Arkadaşlık kavramını haykıran hikâyeler, günümüzde en derin şekilde esasen müzik aracılığıyla gerçekleşmektedir. Bizleri çocukluğumuzun, lise yıllarımızın, üniversite ve geri kalan tüm dönemlerimizin kahramanına götüren ezgiler vardır ki buruk fakat yoğun duyguların iç içe geçtiği tınılarda can bulmaktayız.
Hep birlikte arkadaşlık temasının bambaşka hallerini paylaşabileceğimiz ortak değerleri içeren yerli müziklere göz atalım.
1. İlhan İrem – Boşver Arkadaş
“Ağlama arkadaş, ağlama aşk için, şu kısacık hayatta bu yaşlar niçin?”
1973 yılından 2003 yılına kadarki olan kayıtlarının yeniden derlenmiş hâli olan Işık Ve Sevgiyle 30 Yıl albümü 2004 yılında yayımlanmıştır. İlhan İrem‘in naif sesinden vuku bulan “Boşver Arkadaş” parçası ise 70’li yıllarda ki romantik pop türünü en iyi şekilde yansıtmakta.
Şarkıda derdimizi, sevincimizi paylaştığımız “arkadaş”, avuntularla tercüman oluyor hislerimize. Boşvermişlik bünyemizde kimi zaman barındırmamız gereken bir durum, zira hayatın gelip geçiciliğinde nabzımızı biraz düşürmekte fayda vardır. Özellikle de bu şarkıda yer alan arkadaş, bizlerden başkası değildir.
2. Sezen Aksu – “Arkadaş” Şarkısını Duyunca
“Anılar dalga dalga sahilime vurulunca,
Bir selam gelince, sela verilince, ağlarım
Arkadaş şarkısını duyunca.”
2011 yılında yayımlanan Öptüm albümünden bu parça, Sezen Aksu‘nun sözleriyle yürekleri sızlattığı fakat tempolu tınısıyla ferahlatıcı bir atmosfere sahip.
Araya giren yıllar sular gibi aktığında arkadaştan geriye paslanmış anılar kalır. Yıllar herkese eşit davranmadığından olsa gerek birbirinden uzakta kalan arkadaşların akıbetini belirsiz kılar. Birlikte içilen kahvelerin tadı veyahut gezilen sokakların görüntüsü arkadaşın benliği ile kaydolur hafızamıza. Sezen Aksu, arkadaşlık temasını buruk yönleriyle ele alarak bizlere ortak bir mazi sunuyor.
3. Melike Şahin – Ortak
“Söyle değer mi? değdi mi ortak, dağ gibi kalbi ortadan oymak”
Türkçe pop ve Alternatif müziğin son dönemlerinde öne çıkan ismi Melike Şahin‘in 2024’te yayımlanan Akkor isimli albümünün ikinci teklisi “Ortak”; tarifi zor olan acıyı ,arkadaş ayrılığını anlatmaktadır.
Bizzat kendi hikâyesini, hislerini barındıran şarkısını “dost kazığı” olarak nitelendiren Melike Şahin, bu durumu ölüm gibi tasvir etmekte. Aynı gittiğimiz yolların ayrı düştüğü vakit, arkadaş ayrılığı damakta acı bir tat bırakır. Melike Şahin bu şarkıyı yayımladıktan sonra kalbini kıran arkadaşıyla barışmış, affetmenin önemini vurgulamıştır. Dünyada aşk acısına milyonlarca şarkı yazılsa da arkadaş acısı pek göz önünde değildir. “Ortak” sayesinde bizler, hikâyedeki arkadaşlığa ortak olabilmekte ve kendi bağlantılarımızla birleştirebilmekteyiz.
4. Ezginin Günlüğü – Eski Arkadaş
“Eski arkadaş, eski araba gibi. Arıza yapar ama yolda bırakmaz”
“Eski Arkadaş”, 2010 yılında yayımlanan, özgün müziğin ülkemizdeki temsillerinden Ezginin Günlüğü imzalı yedinci stüdyo albümüdür. İsmini albümden alan şarkı ise, Nadir Göktürk tarafından yazılmış, ihtimaller üzerinde durulan nostaljik bir arkadaşlığı içermektedir.
Hayatın belirli dönemlerinde gözyaşlarını dökecek bir yatak misali yoldan çıkardığı aman yolda bırakmadığı arkadaşlar olmuştur. Birlikte edilen kavgaları bile güzel kılan dostluklar öylesine değerlidir ki, yıllar sonra bile hakkında kötü konuşamayacağın anılar yaratmıştır sizinle. Adınız gibi eminsinizdir; sıkıntısı, meziyeti olduğu gibi elinizden tuttuğu gibi yukarı çekecek türden arkadaşlıktır bu.
5. Ayna – Arkadaş
“Dolduramaz boşluğunu ne ana ne gardaş
Bu en güzel, bu en sıcak duygudur arkadaş”
Arkadaş yeri gelir anne olur, yeri gelir abi bazen de sevgili gibidir. Lakin kendisinin boşluğu başkaları tarafından doldurulamaz. Çünkü sorumlulukların ötesinde bir bağ vardır, kendini zorunlu bıraktırmaz.
Türk rock müzik grubu Ayna‘nın 1999 çıkışlı Şarkılar isimli albümünün bir parçası olan bu şarkı, Şanar Yurdatapan bestesidir. İlk olarak Melike Demirağ’ın seslendirdiği şarkı, kült haline gelmiş, Türk insanının gönlünde taht kurmuştur. Klasik fakat zamansız parçanın beden bulmuş hâli, ortak yaşanmışlıkların en duygusal olanına yönlendiriyor.
6. Barış Manço – Arkadaşım Eşşek
“Dün yine seni andım, gözlerim doldu,
O tatlı günlerimiz bir anı oldu”
Barış Manço‘nun “Arkadaşım Eşşek” şarkısının olmadığı bir liste eksik kalır elbette. 1980’lere damga vuran şarkı hâlâ ilk gün ki gibi taze, özellikle her dönemin çocuklarının diline mıhlanmıştır. Çocuk şarkısı gibi görülen bu kült şarkı, özünde daha derin ilişkileri barındıran, geçmişteki dostluğa selam çaktıran, kinayeli sözlerden meydana gelmektedir.
Başka yönlere çekilebilen sözleri kendimizde ne aradığımız, karşımızdakinde hatta geçmiştekinde ne aradığımıza göre şekillenmekte. Takvim yaprakları yerini dijitalle değiştirdiği vakitte aynadan baktığımız kendimiz değil de şayet bir başkası ise zaman, mekan ve varoluş algısı geri döndürülemeyecek kadar değişmiştir. Eşşek; bir dost, bir yer aile ya da evdir. Gerçi hepsi aynı değil midir? Barış Manço’nun eşsiz kimliğinin parçası olan bu şarkı arkadaşlık temasında şüphesiz en vurgulu olandır.
7. Emir Can İğrek – Can Dostum
“Arada bi’ hafif yel esiyor, sesine de benziyor,
Özlüyor ya insan tabi”
Emir Can İğrek‘in 2023 tarihinde yayımlanan Parti İptalisimli albümünde yer alan “Can Dostum” şarkısını özel kılan, bu parçanın bir ağıt olmasıdır. 2018 yılında yaşamını yitiren arkadaşı Onur Can Özcan için yazdığı şarkıda Emir Can İğrek, duygularını yalın, olduğu gibi aktarmakta. Arkadaş kaybı, şahsı idrak muhakemesinde en savunmasız haliyle sınamaktadır. Ayrı da düşülse, arkadaşın varlığının olması yeterli gelir fakat kaybı hepimizi derinden sarmalar.
8. Selda Bağcan – Dostum Dostum
“Senden ayrılalı gülmedim, dostum..
Sensiz dünya malı neylerim? dostum..”
Sözü ve müziği Aşık Mahzuni‘ye ait olan parça, yine kült ve zamansız atmosferiyle her birimizi kendi kıyılarımızda gezdirir. Selda Bağcan‘ın yorumu ise yakıcı, samimi duygularla vefayı, gönül birliği anlamlarını yeşertmekte. Gerçek arkadaşın, dostun ne demek olduğunu anlatır kulaklarımıza. Arkadaş bize yoldaş olur karındaş olur bilakis toplumda seni yücelten de olur, kuytu da sırtını sıvazlayan da. Halk ozanlarının toplumsal dayanışmaya dikkat çektiği ezgiler bizlere, dost olduğumuz hallerimize mesaj veriyor.
9. Zeki Müren – Eskimeyen Dost
“Ne zaman gelirsen gel başıma taç olursun,
Sen benim eski değil eskimeyen dostumsun.”
Türk Sanat Müziği’nin unutulmaz ismi, sanat güneşi Zeki Müren‘in 1974 tarihli Şimdi Uzaklardasın albümünde yer alan şarkı, kült parçaların başında yer almaktadır.
Her koşulda arkamızda duran, yanımızda olan arkadaşın yüceltildiği eserde, eskiyenin dostluk değil zaman olduğu vurgulanmakta. Elbette ki bağ zayıflar, mesafeler artar ama sağlam bir arkadaşlık zamana karşı dimdik ayakta kalır. Müzikte arkadaşlık teması, yerli müzikte fark edilen o ki eski sanatçılar tarafından dikkate alınmıştır.
10. Dolu Kadehi Ters Tut – Yalan
“Sen yokken yalnızım hep ben, olsa da birileri, dolamıyor senin yerin”
Kimi şarkılar vardır ki nereye çekersen oraya sürüklenir. Müzikte arkadaşlık temasına uyuyor veya uymuyor fakat dinleyenin aklına getirdiği kişi arkadaşıysa o zaman söylenecek söz kalmaz.
Dolu Kadehi Ters Tut‘un 2019 yılında yayımlanan Karanlık isimli albümünde yer alan şarkı, çelişkili sözlerle yaralayan fakat bir o kadar da ritmik şekilde dans ettiren türde. Bu şarkıyı dinlemek, üniversite zamanından kafamızda beliren görüntülerde bir kahraman var ise ve bu şahıs sizin aşkla değil sevgiyle bağlandığınız arkadaşınızsa tadı başka oluyor. Selam olsun böyle arkadaşlara, bu vesileyle sevgi kavramının yalnızca sevgiliyle, aileyle değil yedi kat yabancının güvenli limanlarında da yüzebileceğini kanıtladıkları için.
Kaynakça:
- metropolfm.de, Web. Erişim Tarihi: 12.08.2025
Türk müziğine yaptığınız yorumlar güzel başarılar.