Murat Menteş Okumayı Sevdiyseniz Okumanız Gereken Yazarlar

“Kitaplardan vazgeçmeyin. Zerre kadar aklı olan herkes kitapların iyi olduğunu bilir.” -Derde Deva Randevu-

Murat Menteş Türk edebiyatında kendine bir yer edinmiş, postmodern bir yazar. Eğlenceli kurguları, polisiye anlatısı ve kelimelere attırdığı taklalarla okuyucusuna her zaman elindekinin sıradan bir kitap olmadığının sinyallerini verir. Menteş, ilk eserlerinde genellikle enteresan karakter isimleri, Yeşilçam filmlerine olan düşkünlüğü ve polisiye kurgularıyla karşımıza çıkar. Murat Menteş anlatısı diyebileceğimiz şablon bir anlatım tutturduğu bu ilk kitaplarındaki benzer tarzdan sıkılabilir, aynı evrenin içinde sıkışıp kalmış gibi hissedebilirsiniz. Fakat son dönemde çizgi roman, söyleşi (müteveffa yazarlarla), seci (düzyazıda kafiye) türlerinde de eserler vererek okuyucusunu hep merakta bırakmayı ve kalemini dinamik tutmayı başarıyor.

Tamamen okuduklarımdan yola çıkarak oluşturduğum kişisel bir yazar listesi sunmadan önce, iki kitaba dair bir not düşmek istiyorum. Murat Menteş’in Fink (2021) kitabı baştan sona seci sanatının kullanıldığı ilk modern roman olarak biliniyor. Önceki yıllarda Aslı Tohumcu‘nun Karadankaçanlar (2015) isimli yine baştan sona seci sanatıyla yazılmış bir çocuk kitabını okuma şansı bulmuştum. İki yazarın edebi üslubunu birbirine yakın bulmadığım için ayrı bir yazar başlığı açmadan bu kitabı burada anmak istedim. Seci sanatının uygulaması açısından Tohumcu’nun kitabını naçizane daha başarılı ve akıcı bulduğumu da söylemeden geçemedim.

Belki birçok kişi arada kurduğum bağlantılara anlam veremeyecektir fakat kendimce genel hissiyat bakımından Murat Menteş’e çok benzettiğim ve Menteş kalemini sevdiyseniz okumanız gereken beş yazarı sıraladım. Keyifli okumalar!

1. Alper Canıgüz

“Belki de hayatın kontrolsüz bir düşüş olduğunu kabul edip ona mutlu bir son aramak yerine, iyi bir hikâye olmasına gayret etmeliydim.” -Kan ve Gül-

Murat Menteş, kitaplarında Alper Canıgüz‘ün reklamını yapmayı çok sever. Kimi zaman kapakta kimi zaman arka kapakta yahut da kitabın direkt içinde mutlaka rastlarız kendisine. Aynı zamanda 2010’larda kurulan bir internet sitesi olan Afili Filintalar‘da yazan kemik ekipten de birisidir Canıgüz. Eserlerinde absürdlük, polisiye detaylar ve mizah ögeleri ön plandadır. Menteş gibi hızlı tüketilen romanlar yazan yazarın kitaplarında da enteresan karakterlere bol bol rastlarız.

2. Bahadır Cüneyt Yalçın

“Özleyeceğini bile bile gitmek olmasaydı ne edebiyat ne de kargo şirketleri hayatta kalabilirdi.” -Mütevazı Bir İntikam-

Esprili yazım dili ve akıcı anlatımıyla eserler veren Bahadır Cüneyt Yalçın, kurgusal bakımdan olmasa da anlatım dilinin kıvraklığı ve absürd yazım tarzıyla Menteş’ten aldığımız okuma zevkine yakın duygular sunar bize. Storytel‘de de seslendirilmiş 4 kitabı bulunan Yalçın’ın kitaplarını mutlaka okumalı ya da dinlemelisiniz.

3. İhsan Oktay Anar

“Çünkü dünyadaki en büyük mutluluk, bu Dünya’nın şahidi olmaktı.” -Puslu Kıtalar Atlası- 

İhsan Oktay Anar edebiyatımız için çok kıymetli, postmodern bir yazarımız. Çok katmanlı kurgusu ve orijinal karakterleriyle sizi mutlaka yazdığı dünyanın içine çeker ve büyüler. İnce eleyip sık dokunmuş kelime seçimleri ve Türkçeye olan hassasiyetiyle ondan etkilenmemeniz mümkün değil. Zekâsına hayran kalacağınız ve kimi yerlerde sinsice kıkırdayacağınız kitaplarından Murat Menteş’in de bir yerde feyz aldığını düşünmemek elde değil. İki yazarı da okurken benzer tatlar alabileceğinizi sanıyorum.

4. Hüseyin Rahmi Gürpınar

“Hey gidi romancılık! Hey gidi şairlik! Biraz yağmur yağdı, yapraklar falan parıldadı ya artık nazar-ı meftûnânenizi bu manzaradan bir türlü ayıramazsınız.” – İffet-

Hüseyin Rahmi Gürpınar edebiyatımızda oldukça velut bir yazar. Belki komedi yazarı olarak anılmaz ama kitaplarında çok gülüp eğlenebilirsiniz. Toplumun eksik yönlerine, batıl inançlarına, yozlaşmışlıklarına eleştiri getirdiği kitaplar yazar ve bu eserlerinde dili enfes bir şekilde kullanır. Ben özellikle ne okuyacağımı bilemediğim zamanlarda kitaplıktan aldığım bir Gürpınar kitabıyla çok keyifli anlar geçirir ve seçtiğim hiçbir kitabından da pişmanlık duymam.

Zekâsını etkili kullanışı, güldürmeye çaba harcamadan güldürmesi ve dilimizi kullanırken yaşattığı edebi zevk gibi yönlerden de Murat Menteş ile benzer bulurum. Dile hâkimiyetleri, rahatlıkla oyunlar oynamaları bence iki yazar adına benzer bir keyif yaşatıyor. Tabii Gürpınar’ın hızına yetişemese de Menteş de edebiyatımızda oldukça üretken bir yazar ve aktif olarak eserler vermeye devam ediyor. Aynı zamanda belki eleştiri alanları aynı olmasa da Menteş de oldukça eleştirel bir yazar ve toplumda eksik bulduğu birçok noktayı hikâyelerine mutlaka yedirip alaya almaktan çekinmiyor.

5. Douglas Adams

“Paniğe kapılma.” -Otostopçunun Galaksi Rehberi-

Douglas Adams İngiliz edebiyatında kendine çok kıymetli bir yer edinmiş bilimkurgu-komedi türlerinde eserler veren bir yazardır. Kelimelerle oynayışı ve eğlenceli kurgularıyla bende Murat Menteş benzeri bir duygu uyandırmıştı. Otostopçu’nun Galaksi Rehberi‘ni Alfa Yayıncılık (2017) çevirisinden pandemide eve kapandığımız dönemde bir solukta okumuş ve kendi adıma çevirisini de çok başarılı ve eğlenceli bulmuştum. Asla tıkanmadan ve kopmadan keyifli bir okuma deneyimi sunuyor. Aynı zamanda Müstesna Sözlük adlı bir kitabı da olan yazarın kelimelere, ifadelere çektirdiklerini yüzünüzde bir gülümsemeyle okuyabilirsiniz.

Kaynakça:

• Adams, Douglas ve Llyod, John. Müstesna Sözlük: Muhtaç Laff’lara Münasip Güzaflar. İstanbul: ALFA, 2017.
• Menteş, Murat. Fink. İstanbul: ALFA, 2021.
• Tohumcu, Aslı. Karadankaçanlar. İstanbul: Can Çocuk, 2015.