Mulholland Drive ya da Türkçe çevirisi ile Mulholland Çıkmazı, senaristliğini ve yönetmeliğini ünlü yönetmen David Lynch‘in üstlendiği psikolojik bir filmdir. 2001 yılında vizyona giren ABD ve Fransa yapımı filmde sürrealizm ögeleri görmemiz mümkün.
Başrolü Naomi Watts, Laura Elena Harring ve Justin Theroux’un paylaştığı gerilim-gizem türündeki film, Los Angeles’a büyük hayallerle gelen Betty Elms adındaki kadının yaşadıklarını anlatmaktadır.
Yönetmen Lynch, film hakkında hiçbir açıklama yapmayarak filmi aslında izleyicilerin algısına bırakmıştır. Bu yüzden de ucu açık bir şekilde biten film hakkında birçok teori bulunmaktadır. Eleştirmenlerin bazısından olumlu, bazısından da olumsuz eleştiriler almasının sebebi belki de bu belirsizliktir.
Şimdi ise konusundan tutun karakterlerine kadar her bir detayın titizlikle inceleme altına alınması gereken bir film olan Mulholland Çıkmazı hakkında aşama aşama incelemelerde bulunalım.
Mulholland Çıkmazı Konusu
Kısaca filmin konusunu açıklamamız gerekirse, Los Angelas’a oyunculuk konusunda büyük umutlarla gelen Betty Elms adındaki kadının, bu süre boyunca kalacağı halasının evine geldiği zaman, halasının bir tanıdığı sandığı ama aslında hiçbir alakasının olmadığı, siyah saçlı kadın ile karşılaşmasını ve devamında gelişen olayları anlatır.
Olay ve zaman örgüsünün yer yer birbirinden ayrıldığı, tek bir doğru üzerinde ilerlemeyen filmde bazı olay ve kişileri birbirinden bağımsız görebilirsiniz fakat bu kesinlikle sizi yanıltmasın. Filmdeki her bir olay, kişi hatta ışığın rengi bile birbiri ile bağlantılı.
Konusunu okumadan, film hakkındaki eleştirilere göz atmadan hatta spoiler yemeden araştırma yapmaksızın filmi izlemeye kalkarsanız eğer, filmden hiçbir şey anlamayabilir hatta filmden sıkılabilirsiniz. Çünkü yönetmen David Lynch’in kendine özgü yöntemleri ile çekilmesinin yanı sıra filmde birçok sürreal imgeler mevcut.
Film boyunca kullanılan yanıltıcı unsurlar, ışıklar, karakterlerin gördüğü rüyalar ve kabuslar; izleyicinin neyin gerçek neyin sahte olduğu konusunda ikilemde kalmasına yol açıyor. Zaten David Lynch’in istediği de tam olarak bu. Lynch, film hakkında herhangi bir yorum yapmasa bile elbette film hakkında birçok teori mevcut.
Film Hakkında Ortaya Atılan Bazı Teoriler
İlk olarak The Guardian İngiliz günlük gazetede çalışan altı sinema eleştirmeni, filmden çıkardıkları anlamları kendilerince yorumlayarak ortak bir çalışma yayımladılar.
Bunun haricinde sinema eleştirmeni Roger Ebert, ortada herhangi bir gizemin dahi olmayacağını belirterek detaylı açıklama yapmazken bir başka sinema eleştirmeni olan Jonathan Ross, film için “Belki de bunlar, en başta yapılması planlanan pilot bölümden arta kalanlardır. Diğer yandan birbiriyle ilgisiz ve rüyaların bilinçsizliğiyle görülen şeylerden ibaret olabilir.” ifadelerini kullandı.
Filmi Hollywood dünyasında yaşanan trajedilere bir gönderme olarak görenler de var. Kimi eleştirmenler ise film hakkında fazla analiz yapılmaması gerektiğini belirtmişlerdir. Bu isteğin sebebi, ne kadar analiz yapılırsa yapılsın asla kesin bir sonuca ulaşılamayacağı gibi (çünkü tek gerçek cevap yönetmen David Lynch’de) bu kadar fazla teori üretilmesinin, filmin anlaşılmasını daha da güçleştirecek olması olabilir. Çünkü film eleştirmenlerinden David Sterritt, David Lynch’in, yönetmenliğini üstlendiği diğer filmlerin aksine Mulholland Drive‘daki olay örgüsünün oldukça tutarlı ve anlaşılmasının kolay olduğunu belirttiğini yazmıştır.
David Lynch’in 10 İpucusu
16 Mayıs 2001 Cannes Film Festivali’nde ilk gösterimi gerçekleştirilen film sayesinde yönetmen David Lynch, En İyi Yönetmen Ödülü‘nü kazandı.
Ardından Nisan 2002’de, çok az özel seçeneğin bulunduğu DVD versiyonu sadece ABD ve Kanada’da yayımlandı. DVD’nin özelliği, filmin bölümleri arasında geçiş yapılmasına izin verilmemesi. İlerlemek istediğiniz takdirde direkt olarak filmin en sonuna atlanıyor. David Lynch, bölümler arası atlama özelliğini kasıtlı olarak istemediği belirterek izleyicilerin filmi bir oturuşta bitirebileceğini düşündüğünü belirtmiştir.
DVD’nin bir başka ilginç özelliği ise içerisinde “Bu Gerilimi Anlamanız için David Lynch’in 10 İpucusu” başlıklı bir kartın yer almasıydı. Kimi eleştirmenlere göre tamamen dikkat dağıtmak amaçlı hazırlanan bu kağıtta yazanlara bir göz atalım:
- Filmin başını çok dikkatli izleyin: En az iki ipucu, daha filmin giriş yazıları bile tamamlanmadan veriliyor.
- Kırmızı abajurun ortaya çıktığı yerlere ve zamana dikkat edin.
- Adam Kesher’ın oyuncu seçtiği filmin ismini duyabildiniz mi? Peki bu isimden bir daha ne zaman bahsedildi?
- Kaza korkunç bir olaydır, kazanın meydana geldiği yere dikkat edin.
- Kim, neden bir anahtar veriyor?
- Elbiseye, kül tablasına ve kahve fincanına dikkat edin.
- Club Silencio’da hissedilen, fark edilen ve gözlemlenen şey ne?
- Camilla’nın sadece yeteneği yeterli mi?
- Winkies’in arkasında bulunan adamın çevresinde olanlara dikkat edin.
- Ruth teyze nerede?
Olmazsa Olmazlardan: Müzik
Gerilim ve gizem türündeki filmlerin vazgeçilmez unsurudur müzik. Mulholland Drive’da kullanılan film müzikleri, filmde ufak bir rolü de bulunan Amerikalı besteci Angelo Badalamenti tarafından bestelendi. Film için bestelediği müziklerle beraber besteci, Amerikan Film Enstitüsü Ödülleri’nde Yılın Bestecisi, Altın Küre ve BAFTA Ödülleri’nde de En İyi Film Müziği dallarında aday olarak gösterildi.
Film boyunca dinlediğimiz müziklerden oluşan soundtrack albümü, 9 Ekim 2001 tarihinde yayımlandı. Toplamda on yedi şarkıdan oluşan albümde, filmde yer almasına rağmen telif sorunlarından dolayı “Sixteen reasons” isimli şarkı albümde yoktur.
Filmde Adam Kesher’ın çekeceği film için oyuncu seçmelerinin yapıldığı sahnede 1960’lı yıllardan iki şarkıya yer verilmiştir. Bunlardan birisi, telif sorunlarından dolayı albümde yer alamayan Connie Stevens’ın Sixteen Reasons şarkısı, diğeri ise birçok sanatçı tarafından seslendirilen fakat patlamayı Linda Scott versiyonu ile yaşayan I’ve Told Ev’ry Little Star isimli parçadır. Filmde bu şarkıyı Camilla Rhodes karakteri seslendirmektedir.
İşte o sahne:
Albümde yer alan diğer şarkılara ise buradan ulaşabilirsiniz:
Pilot Bölüm
Aslında Mulholland Drive, bir televizyon dizisi olarak planlanmıştı. Başlangıçta diziye bir pilot bölüm hazırlanması kararlaştırıldı. Yönetmenliği ve senaristliği David Lynch’e ait olan pilot bölüm tamamlandığında sadece Rita’nın araba kazasından sağ kurtulmasını ve Betty’nin hafıza kaybı yaşayan Rita’ya gerçekte kim olduğunu bulması konusunda yardım ettiği sahneleri içermekteydi.
Ardından çeşitli sebepler doğrultusunda proje sahibi ABC, projeyi iptal etmesinin üzerine David Lynch, bu pilot bölümü bir filme dönüştürmeye karar verdi. Bu kararı ile ilgili de şu sözleri söyledi:
“Filmin sonu hakkında hiçbir fikrim yoktu. Bir gece otururken fikirler aklıma gelmeye başladı ve bu karar, hayatımın en iyi deneyimlerinden birisi oldu. Her şeyin farklı bir pencereden göründüğü bu projeye dönüp baktığımda, filmin hep bu şekilde olması gerektiğini daha iyi görüyorum.”
Ayrıca David Lynch, yönetmenliğini ve senaristliğini üstlendiği Mulholland Drive filmi için “Rüyalar Şehrinde Bir Aşk Hikâyesi” benzetmesinde bulunmuştur.
Karakterler
Betty Elms: Naomi Watts’ın canlandırdığı Betty karakteri, Los Angeles’e yeni gelmiş ve ünlü bir oyuncu olma hayali ile yaşayan birisidir. Fazlasıyla iyimser ve anormal derecede saf bir karaktere sahip Betty, hafıza kaybı yaşayan Rita’ya yardım etmektedir.
Rita: Laure Elena Harring’in canlandırdığı Rita karakteri ise filmin başında geçirdiği araba kazası sonucu hafızasını kaybeder ve Betty’nin kalacağı eve gizlice girerek burada kalmaya başlar. Hafıza kaybı yaşadığı gerçeği, karakteri hakkında bir gizem yaratır. Gerçek kişiliğini hem izleyici hem de kendisi bilmediği için sergilediği tüm davranışlar, söylediği tüm sözler tamamen doğal olarak yansıtılır.
Adam Kesher: Justin Theroux’un canlandırdığı Adam karakteri filmde yönetmendir. Filmin başından sonuna kadar sahip olduğu kibirli ve herkesi aşağılayan karakterini koruyan tek karakter diyebiliriz. Tek fark, Adam filmin ikinci kısmında evli değildir ve başrol oyuncusu Camilla Rhodes ile aşk yaşamaktadır.
Camilla Rhodes: Melissa George ve Laura Elena Harring’in canlandırdığı Camilla karakteri, Adam Kesher’in yönetmenliği yapacağı filmin başrol oyuncusudur. Filmin ilk yarısında bazı kişiler, Adam’a Camilla’yı başrol olarak seçmesi için baskıda bulunur. Başı dik bir şekilde bu baskılara boyun eğmeyen Adam, daha sonrasında kabul etmek durumunda kalır. Filmin ikinci yarısında ise Camilla karakterini Laura Elena Harring canlandırır.
Diane Selwyn: Naomi Watts’ın canlandırdığı Diane karakteri, oldukça depresif bir karakterdir. Camilla’ya olan aşkına beklediği düzeyde karşılık bulamamıştır.
Kesinlikle izlenmesi gereken filmlerden biri olan Mulholland Drive‘ı izlemeden önce ihtiyacınız olacak bazı bilgileri sizlere aktarmaya çalıştık. Daha önce izlemediğinize pişman olacağınız bu filmi henüz izlemediyseniz, daha fazla vakit kaybetmeden izlemenizi tavsiye ederiz. İyi seyirler!
Filmi izledikten sonra görüşlerinizi bizimle paylaşmayı unutmayın!
KAYNAK
- Görsel: beyazperde.com
