Morrigan: Savaş Alanındaki Ölümün Tanrıçası

Kelt ve İrlanda mitolojisinde savaş, çekişme ve bereket tanrıçası olan Morrigan, isminin tam anlamıyla hayalet tanrıçadır. Savaş alanlarında görüldüğünde ölümle buluşmanın yakın olduğuna ve kaderi büyük ölçüde etkilediğine inanılır.

Gizemli Tanrıçanın Daha Da Gizemli Tasvirleri

Arkeolojik çalışmaların ortaya çıkardığı üzere Morrigan tanrıçasına olan inanç Bakır Çağı‘ndan çok daha öncesine dayanmakta. Morrigan’ın İspanya, Fransa, Portekiz ve İngiltere’de yapılan çalışmalarda bulunan tasvirleri ölümden daha çok yaşamı temsil ediyor. Çanak çömlek eserlerinde kuş tanrıçası olarak temsil ediliyor, tasvirlerde göğüsleri yaşayan canlıları beslemekle kalmıyor, aynı zamanda ölüleri de hayata döndürüyor. Bunların yanı sıra göğüslerinin Kerry Kontluğu’nda bulunan Da Chich Annan adlı tepeleri oluşturduğuna dair bir inanç da bulunmakta.

İrlanda mitolojisinde Bakır Çağı’nda inanılandan farklı olarak Ölüm ve Ölülerin Koruyucusu olan bir tanrıça oluyor Morrigan. Erken dönem Kelt tasvirlerinde bir kuş başı figürü (çoğu zaman bir karga, kuzgun ve akbaba) öne çıkıyor. Genellikle onun tasvir edildiği kalıntılarda göğüsleriyle öne çıkmasının yanı sıra üç rakamının sembolü de bulunuyor.

Üç Parçalı Tanrıça

Bahsedilen üç figürü özellikle birbirine bağlanan üç çizgi olarak ortaya çıkar ve bedeninden akan üçlü enerjiyi temsil eder; çünkü o, yaşamın vericisi ve sürdürücüsüdür. Aynı zamanda bu üç figürü Morrigan’ın hem tek bir tanrıçayı hem de üçlü bir tanrıça grubunu temsil ettiğini ifade eder.

1. 1. Morrigan: Kehanet, ölüm ve savaşla doğrudan ilişkilidir ve çoğunlukla üçlü anlatımın merkez figürüdür
   2. Badb: Etimolojik olarak karga anlamına gelen bu figür savaş alanında korku ve kaos yaratır; kanla ve çığlıkla özdeşleşir.
   3. Macha: Egemenlik, doğruganlık ve savaşın farklı bir boyutunu temsil eder. Genellikle atlar, zaman ve kadınlıkla bağ kurar.

Bu üç figür bazen birbirinden ayrı oluşumlar olarak anlatılsa da bazen Morrigan’ın üç farklı görünümü olarak tasvir edilir. Kelt inanışlarında üçlü figür bolca karşımıza çıkar çünkü yaşam, ölüm ve yeniden doğuş gibi döngüsel kavramlar üç aşamalı olarak gerçekleşir.

“For the red mouthed Badh will cry around the house
(Kızıl ağızlı Badh evin etrafında haykıracak)
For bodies it will be solicitous
(Cesetler için endişelenecek)
Pale Badbs shall sheik
(Solgun Badbler çığlık atacak)
Badbs will be over the breasts of men.”
(Badbler erkeklerin göğüslerinin üzerine konacak)
–Bruiden Da Choca.

Tanrıça ve Kahraman: Morrigan ve Cúchulainn’in Kader Karşılaşması

İrlanda ve Kelt mitolojisinde bahsedilen en çarpıcı anlatılardan biri Morrigan ve Cúchulainn arasında yaşanan hikayedir. Bu hikayenin birçok versiyonu bulunur fakat her birinde kader Morrigan ve Cúchulainn’i karşı karşıya getirir. Cúchulainn “Táin Bó Cúailnge” (Cooley Sığır Baskını) destanında baş karakter olarak yer alır. Morrigan, savaş arasında genç ve güzel bir kadın formunda Cúchulainn’in karşısına çıkar ve ona aşkını sunar ancak kahraman onun gerçek kimliğini bilmeden bu teklifi reddeder. Reddedilmenin öfkesiyle Morrigan bir sonraki savaşta intikamını almaya yemin eder.

Tanrıça sözünü tutar ve bir sonraki savaşta şekil değiştirme yeteneklerini kullanarak bir yılan balığına dönüşerek kahramanı tökezletir fakat kahraman karşılık verir ve yılan balığının kaburgalarını kırar. Yaralı Morrigan bu sefer bir kurda dönüşerek tekrar saldırır ve bir sığır sürüsünü onun üzerine sürer, ancak Cúchulainn onu sapanıyla vurarak tek gözünü kör eder. Yenilmesine rağmen Morrigan bir kez daha şekil değiştirir; bu kez bir inek olarak kahramanın karşısına çıkar ve Cúchulainn onu tekrar sapanıyla vurarak yaralar.

Kazandığı zaferin ardından Cúchulainn, bir ineği sağan yaşlı bir kadına rastlar. Kadın, topal, tek gözlü ve kaburgasından yaralıdır. Yaşlı kadının Morrigan olduğunu bilmeden kadının ona sunduğu sütü kabul eden kahraman içtiği her yudumda tanrıçayı iyileştirir ve kutsar. Sonradan gerçek kimliğini öğrenen Cúchulainn onu iyileştirdği için pişmanlık duyar.

Cúchulainn’in ölmeden önce Morrígan’la bir kez daha karşılaşır. Bu kez tanrıça, kanla kaplı zırhını bir derede yıkayan yaşlı bir kadın olarak görünür ve kahramana “Yakında ölecek olan Cúchulainn’in giysilerini ve silahlarını yıkıyorum.” der.

Hikayenin devamında ise Cúchulainn savaşta ölümcül bir şekilde yaralanır fakat kahramanca ölmeyi seçerek kendini bir taş sütuna bağlayarak ayakta tutar ve son nefesini savaşarak verir. Günlerce düşmanları ona yaklaşmaya cesaret edemez ve en sonunda Cúchulainn’in omzuna bir kuzgun konduğunu gördüklerinde öldüğünü anlarlar.

Kaynakça