Gücün ve asaletin sembolü; paletin ihtişamlı rengi mor… Mor resimlerde kimi zaman ruhu dinlendirip, kafamızdaki sesleri susturmaya yararken kimi zaman da karmaşık ve ürkütücü bir his yaratır. Özellikle pembe ve zıt rengi olan sarıyla yakıştırılan mor birçok farklı anlam taşır.
Dünden Bugüne Mor: Anlamları ve Çağrıştırdıkları
Renklerin anlamları kültürlere ve dinlere göre çeşitlilik gösterse de mor genellikle lüks, güç ve bilgeliğin göstergesidir. Bazı toplumlardaysa hüznü ve yası sembolize eder. Mor rengin tablolarda kullanılması sakinlik, huzur, gizem ya da kaos gibi izlenimler yaratır. Kimyager William Henry Perkin’in sentetik mor rengini üretmeye başlamasıyla mor herkes tarafından daha kolay ulaşılabilen ve kullanılabilen bir renk haline gelmiştir. Bu sebeple günümüzde tarihteki güç ve sınıf göstergesi olma özelliğinin ortadan kalktığını söyleyebiliriz.
Mor: Kraliyet’in Baş Tacı
Mor renk güçlükle üretildiğinden ve maliyetli bir renk olduğundan soylu kesimler tarafından tercih edilmesiyle bilinir. Öyle ki mor rengin eskiden kraliyet ile bağdaştığı ve kullanımının halka yasak olduğu da bilinmektedir. Bu da morun yüzyıllardır lüks ve otoriteyle ilişkisini göstermektedir.
Morun elitler tarafından oldukça tercih edilen bir renk olduğunu biliyoruz. ‘Lady in Violet’ tablosunda da resmedilen kadının mor elbisesi ve tokası onun zerafetini ve sosyal sınıfını gösteriyor. Soylu kadınların resimlerini yaptırırken otorite ve zenginlik göstergesi olarak mor renk elbise giymeyi tercih etmiş olmaları kuvvetle muhtemel.
Arthur Hughes’ın The Pained Heart adlı tablosunda da yine bir kadının mor elbiseyle resmedildiğini görüyoruz. Mor elbise bir statü göstergesinin yanında kadının yüzündeki düşünceli ve hüzünlü ifadeyle birlikte morun bazı toplumlarda hüznü çağrıştırdığını akıllara getiriyor. Arthur Hughes’ın William Shakespeare’den ilham aldığı ve bu eserinde de Juliet ve dadısını resmettiği biliniyor. Mor renk elbise, Juliet’in hem soylu oluşunu hem de Romeo’ya duyduğu aşk için yaşadığı çaresizliği başarıyla yansıtıyor.
Mor ve Doğa
Süsen, menekşe, lavanta ve orkide gibi çiçekler mor tonlarında süslenmiştir. Haidee-Jo Summers’ın ve R. Godfrey Rivers’ın resimlerinde mor çiçeklerle bezeli ağaçların altına masa ve sandalye çizilmiştir. Bu tablolarla huzur verici, sakin ve sessiz bir ortam yaratılmıştır.
Mor ve Şehir
Claude Monet Waterloo Bridge, Sunlight Effect isimli tablosunda, Londra’nın sisli manzarasını fırçasını morun açıklı koyulu tonlarına dokundurarak resmediyor. Monet mor renk paletiyle, sisli havanın gizemini tabloya başarılı şekilde aktarıyor.
Andrew Grant Kurtis’in Moonlight Across San Giorgio Maggiore tablosu ay ışığıyla yıkanan durgun suyu ve karanlık göğü morun tonlarıyla yüceltiyor, adeta gecenin karanlığında esen rüzgarı ensemizde hissettiriyor. Eser içerdiği şehir manzarasıyla hem tüyler ürpertiyor hem de büyülüyor.
Ekspresyonist Eserlerde Mor
Ekspresyonizm diğer adıyla dışavurumculuk 20. yüzyılda Almanya’da ortaya çıkan sanat akımıdır. The Scream tablosuyla tanıdığımız Edward Munch gibi ekspresyonist ressamlar çevreyi olduğu gibi resmetmek yerine, çevrelerinden edindikleri izlenimleri de tuvale aktarmaya çalışmışlardır. Bu ressamların paletlerine ağırlıklı olarak koyu renkler hakim olmuş ve mor renk de karşımıza sıklıkla çıkmıştır. Soyut çalışmalarıyla tanınan ekspresyonist ressam Wassily Kandinsky’nin Black and Violet isimli resmi soyut eserlerde mor kullanımının bir örneğidir. Ruhsal etkiyi göstermek isteyen dışavurumcuların, mor rengin düşünce ve hayal gücündeki etkisini bilerek bu rengi resimlerinde kullanmış olmaları da mümkündür.
Kaynakça
Cartwright, Mark, and Unknown Artist. “Tyrian Moru.” Dünya Tarihi Ansiklopedisi, 21.07.2016. Web. Erişim Tarihi: 03.02.2025
Melina, Remy. “Why Is the Color Purple Associated With Royalty?” livescience.com, 3.06.2011. Web. Erişim Tarihi: 03.02.2025
Monet, Claude. “Waterloo Bridge, Sunlight Effect | the Art Institute of Chicago.” The Art Institute of Chicago, Web. Erişim Tarihi: 03.02.2025
Per, Meral. “Renk Teorilerine Tarihsel Bir Bakış.” Yedi, vol. 8, 2012, pp. 17-26. Web. Erişim Tarihi: 03.02.2025
