Fransız edebiyatının bilinen isimlerinden olan Moliere’i tanımaya ne dersiniz?
Oyun yazarı olarak bilinen Moliere, 17. yüzyıl Fransa’sında yaşamış bir edebiyatçıdır. Asıl adı Jean Baptiste Poquelin olmasına rağmen onu, seçtiği sahne adı olan “Moliere” olarak tanıyoruz. Okul çağlarında tiyatro toplulukları kurarak, bu kültürün içine yavaş yavaş girmeye başlayan Moliere; o zamanlarda oyun yazarı, oyuncu ve tiyatro yöneticisi gibi görevler edinmişti.
“Şaşkın” adıyla ilk komedisini 33 yaşında yazdı ve bu türde eserler yazmaya hep devam etti. O dönemde yazılan komedilerde sadece güldürü olmasına rağmen, toplumdaki insanların absürtlüklerini inceleyerek komedilerine “güldürürken düşündürücü” etkisini vermeyi başardı. Eserlerindeki kişilerin halktan biri olması, onların gerçek ve doğal olduğunu hissettirmesiyle de Moliere tarzı komedi halk tarafından oldukça sevildi.
Moliere, komedi tarzı eserlerinde kişileri toplumdan seçerken hiçbir karşıt düşünceden çekinmeden soyluları ve birçok meslek grubundaki insanları da alaya aldı. Güçlü mizahını kullanarak toplumdaki gülünç durumları zeki bir şekilde eleştirdi ve bunu eserlerine etkili bir biçimde aktardı. Bu yüzdendir ki; toplum, gülünç duruma düşen kendisini bir ayna gibi karşısında görmekten rahatsız olarak, bir süre sonra bu komedilerden rahatsızlık duymaya başladı.
Yüzsüz, ikiyüzlü anlamına gelen ve Moliere’in başyapıtı olarak bilinen “Tartuffe”, din adamlarının kiliseyi yanlış bir şekilde yansıtmasına dayanan eleştirel bir komedi oyunudur. Bu eser; yazıldığı dönemde öyle büyük tartışmalara yol açıyor ki, din adamlarını ve kiliseyi halka yanlış aktardığı gerekçesiyle uzun bir süre yasaklanıyor.
Moliere, çarpıtılan ve hatalı olan durumları eleştirerek tiyatrolaştırmaya ve güldürmeye hız kesmeden devam etti. Kadınlar Mektebi‘nde kadınlardan çekinen ve bu yüzden daha genç ve bilinçsiz kadınlarla evlenerek onları kendi doğrularınca eğitmek isteyen erkekleri, Dom Juan ile aristokrasi uğruna Tanrı’yı bile hafife alabilecek insanları, İnsandan Kaçan ile kimseyi beğenmeyen fakat kendi kusurlarını da asla görmeyen kişileri eleştirmiştir.
Bu tiyatrolar bir yandan sergilenirken ilgi odağı olurken, bir yandan ise bazı kesimlerin dikkatini çekerek onların Moliere’e karşı bir taraf olması kaçınılmaz olmuştu. Moliere bu duruşunu bozmayarak, Moliere deyince ilk akla gelen eseri olan “Cimri”yi yazdı. Para hırsının insanı sokabileceği en komik hallerden birini ele alarak günümüzde bile hala zevkle okuyup izlenebilecek ve üzerine düşünülebilecek bir eser bıraktı.
Dünya çapında oldukça sevilen eserlerden biri olan Cimri’nin provasını İş Sanat‘ın kanalından izleyebilirsiniz!
Kibarlık Budalası, Scapin’in Dolapları, George Dandin gibi bilinen pekçok eseri de bulunan Moliere’in yazdığı son eser olan “Hastalık Hastası”nı oynadığı zamanlar, onun hayatının trajikomik anlarıydı diyebiliriz.
Moliere’in hasta olduğu dönemlerde yazdığı oyunlardan biridir Hastalık Hastası. Bu eserinde Moliere, en ufak rahatsızlığın bile hastalık olduğu kuruntusunu yaşayan insanları ve bunun yanısıra günümüze göre daha geride olan ve bilimden uzak tedavileri ön planda tutan o dönemdeki doktorların bilgisiz olmalarını eleştirel bir bakış açısıyla anlatıyor. Bu oyunu başrol karakteri Argan olarak canlandırırken veremden dolayı öksürük krizine giriyor ve zor da olsa rolünü tamamlayarak sahneden iniyor. Oyun sonrası evinde tekrar ağırlaşan Moliere, bu defa kurtulamayıp hayatını kaybediyor.
Dönemin doktorları tarafından oldukça tepki çeken bu eserden sonra Moliere’in hastalığı için tedaviyi kabul edecek doktor bulamadığına dair bir düşüncenin olması da yukarıda bahsettiğimiz trajikomik kısmını açıklıyor asında.
Moliere tiyatroları ikonikleşen 17.yy’ın şatafatlı kostümleri, abartılı hareketleri ve göz dolduran dekorlarıyla ön plana çıkıyor. Hatta izlediğiniz oyunu bilmeseniz dahi bir Moliere oyununda olduğunuzu hissedebiliyorsunuz. Yıl, kültür ve dönem fark etmeksizin hemen her çağa ayak uydurabilen ve mizahını diri tutabilen Moliere’in eserleri hala önemli tiyatro eserlerinden sayılıyor ve hala oynanmaya, ilgiyle izlenmeye devam ediyor.
