Türkiye, tarihi ve kültürel zenginliğiyle dünya çapında tanınan bir ülkedir. Birçok antik uygarlık, bu topraklarda izlerini bırakmıştır ve bu nedenle mitolojik hikâyelerin ve efsanelerin kaynağı olarak kabul edilir. Bu nedenle, mitoloji severlerin mutlaka ziyaret etmeleri gereken yerler bulunmaktadır. İşte, Türkiye’de mitolojik açıdan önemli olan yerlerden bazıları!
Efes Artemis Tapınağı – İzmir
Efes Artemis Tapınağı, antik dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen ve Artemis adına yapılmış olan devasa bir tapınaktı. Artemis, Yunan mitolojisinde doğa, avcılık, bereket, doğum ve çocukların koruyucusu olarak bilinir.
Anlatıya göre, Artemis’in doğduğu yer olan Efes’te, tapınağın yapımı sırasında, Artemis’in heykeli bu tapınağa yerleştirilene kadar şehirdeki tüm kadınların çocuk doğurmaları yasaklanmıştı. Tapınak tamamlandıktan sonra Artemis heykeli tapınağa yerleştirildi ve bu sayede bereketin ve doğurganlığın sembolü haline geldi.
Artemis Tapınağı, antik dünyanın en büyük tapınaklarından biri olarak kabul edilir ve antik dünyada ziyaret edilmesi gereken yerler arasında yer alır. Bugün, Efes antik kenti Türkiye’de, İzmir ilinin Selçuk ilçesinde yer almaktadır.
Bergama Asklepion Örenyeri – İzmir
Bergama (ya da antik adıyla Pergamon), antik Yunan ve Roma mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. Bergama, antik dünyanın en önemli kültür merkezlerinden biri olarak kabul edilir ve birçok tanrı ve kahramanın hikayelerine ev sahipliği yapar.
Bergama’da Zeus’un oğlu Asklepios’un tapınağı bulunmaktadır. Asklepios, tıbbın tanrısı olarak kabul edilir ve Bergama’da özellikle önemli bir tapınak inşa edilmiştir. Burada hastaların iyileşmesi için birçok tıbbi tedavi yöntemi uygulanmıştır. Anadolu’da Asklepios, lokman hekim olarak bilinmektedir. Bergama Asklepion Örenyeri birçok turist tarafından ziyaret edilmektedir.
Bergama’nın mitolojik önemi, antik Yunan ve Roma mitolojisindeki birçok tanrının ve kahramanın hikayesine ev sahipliği yapması ve önemli kültür merkezi olması nedeniyle büyük bir önem taşımaktadır.
Patara Antik Kenti – Antalya
Patara Antik Kenti, mitolojik anlatılara göre Apollon’un doğum yeri ve önemli bir tapınağına ev sahipliği yapmasıyla tanınır. Anlatıya göre, Apollon’un annesi Leto, Delos adasında doğum yapmak üzereyken ölümsüz tanrılar tarafından dışlanmıştı ve sonunda Patara’da doğum yapabilmek için sığındı. Leto’nun burada doğum yapması nedeniyle Patara, Apollon’un önemli bir tapınağına ev sahipliği yapmıştır.
Patara aynı zamanda Likya bölgesinin önemli kentlerinden biriydi ve antik çağlarda deniz ticaretinde stratejik bir konuma sahipti. Patara’nın tarihi kökenleri hakkında ise çeşitli mitolojik ve tarihi kaynaklar mevcuttur. Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden biri olduğuna inanılan Patara, Likya’nın önemli kentlerinden biri olarak bilinmektedir.
Patara, bugün Türkiye’de, Antalya ilinin Kaş ilçesinde yer almaktadır ve antik kalıntıları turistler tarafından yoğun ilgi görmektedir. Ayrıca, yaklaşık 20 km uzunluğundaki Patara Plajı, turizm açısından oldukça popüler bir destinasyondur.
Antik Troya Kenti – Çanakkale
Antik Troya Kenti mitolojik anlatılara göre oldukça zengin bir geçmişe sahip olan bir yerdir. Homeros’un İlyada destanında anlatılan Troya Savaşı’nın hikâyesi, Antik Troya’nın mitolojik kökenleri hakkında fikir verir.
Anlatıma göre, Troya Kenti’nin kuruluşu, tanrıların ölümsüzlüğüne sahip olan Tros adlı bir kahramanın hikâyesiyle ilişkilidir. Tros, Zeus’un oğlu olup, bölgede hüküm süren bir kraldı. Tros’un oğullarından biri, İlos, bugünkü Troya’nın kurucusuydu.
Antik Troya, Troya Savaşı’nın konusu olmasıyla da ünlüdür. Anlatıma göre, Sparta Kralı Menelaos’un güzel karısı Helen’in kaçırılması sonucu başlayan savaş, 10 yıl boyunca sürmüş ve sonunda Truva atı stratejisi ile Troya Kralı Priamos’un ölümüyle sonuçlanmıştır.
Troya Savaşı’nın mitolojik anlatıları, Antik Troya Kenti’nin birçok mitolojik öyküye ev sahipliği yaptığını gösterir. Bugün, Antik Troya Kalıntıları UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır ve antik kent, tarihi ve mitolojik değeri ile turistler tarafından yoğun ilgi görmektedir.
Hierapolis Antik Kenti – Denizli
Hierapolis, tarihi MÖ 2. yüzyıla kadar uzanır ve Frigya krallarının bölgedeki en önemli şehirlerinden biriydi. Mitolojik anlatımlara göre, Hierapolis’in kuruluşu, büyücü Medea’nın hikâyesiyle ilişkilidir. Medea, Argonautlar’ın efsanesinde yer alan bir cadıydı ve Agrios adlı bir devin kızıydı.
Medea, Iolkos Kralı Pelias’ın kızı Glaucus’u öldürdükten sonra babasından kaçmak zorunda kalmıştı. Kendisine sığınacak bir yer ararken, Hierapolis yakınlarındaki bir mağaraya sığındı. Burada, Hierapolis Kralı Antiochus ile tanıştı ve onunla evlendi. Bu evlilikten sonra Hierapolis, Medea’nın çocuklarına miras kaldı.
Antik Hierapolis, ayrıca Kral Attalos II tarafından büyük bir Zeus heykeli yaptırıldığı için, Zeus’un etrafında dönen bir mitolojik hikâyeye de sahiptir. Anlatıma göre, Attalos II, bir gün bir kurdun peşinden gitmiş ve onun izini Hierapolis’e kadar takip etmiştir. Orada, kendisine Zeus’un bir rüyasında göründüğü söylenmiştir. Attalos II, bu rüyanın anlamını çözmek için, Hierapolis’te büyük bir Zeus heykeli yaptırmıştır. Heykelin yapımı, antik dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilmiştir.
Tlos Antik Kenti – Fethiye
Tlos Antik Kenti, antik dönemde Likya bölgesinde önemli bir şehir olarak bilinirdi ve birçok mitolojik hikâyeye konu olmuştur. Anlatılara göre, Tlos’un kuruluşu tarihi Likya kralı Bellerophon’a kadar uzanır. Bellerophon, Pegasus adlı kanatlı atı sayesinde çeşitli savaşlarda zafer kazanmıştır. Efsanenin devamında ise Bellerophon, Tanrılar’a meydan okuduğu için cezalandırılır ve yalnızlığa mahkum edilir. Ancak Tlos halkı, Bellerophon’u ölümsüzleştirmek için onun adına bir tapınak inşa ederler ve ona saygı gösterirler. Bellerophon efsanesine daha detaylı bakmak isterseniz: Bellerophontes ve Kanatlı At Pegasus Efsanesi – Mitoloji (soylentidergi.com). Tlos’un tarihi kalıntıları günümüzde turistler tarafından ziyaret edilebilmektedir.
Letoon Antik Kenti – Fethiye
Letoon Antik Kenti ise antik dönemde Likya bölgesinde önemli bir dini merkez olarak bilinirdi ve tanrıça Leto’ya adanmıştı. Anlatılara göre, Leto burada Artemis ve Apollon’u doğurmuştur. Letoon’da kalıntıları günümüze ulaşan tapınaklar, tiyatrolar ve diğer yapılar, antik dönemde bölgenin önemli dini ve kültürel faaliyetlerine ev sahipliği yapmıştır. Bugün, Letoon Antik Kenti, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır ve turistler tarafından ziyaret edilebilmektedir.
Nemrut Dağı – Adıyaman
Nemrut Dağı’nın mitolojik kökenleri hakkında kesin bilgiler olmasa da, bölgede yer alan Kommagene Krallığı’nın mitolojik inançlarından bahsedilebilir. Kommagene Krallığı döneminde (M.Ö. 1. yüzyıl) krallarından olan Antiochos, güneşin tanrısı Helios‘a duyduğu saygı ve hayranlığı ifade etmek için Nemrut Dağı’na bir tapınak ve anıt yaptırmıştır. Bu anıt, Antiochos tarafından kendisi ve tanrıların heykellerinin yer aldığı devasa bir mezar alanı olarak inşa edilmiştir.
Nemrut Dağı’ndaki antik anıt, güneş, ay ve yıldızların yanı sıra, Antiochos’un kendisinin ve onun tanrılarla olan ilişkisinin sembolik olarak tasvir edildiği devasa heykellerle ünlüdür. Antiochos’un başında güneş taçlı bir kral olarak tasvir edildiği, yanında ise Kommagene tanrıları Arsameia Zeus ve Oromasdes heykellerinin yer aldığı bilinmektedir.
Nemrut Dağı, antik dönemde Kommagene Krallığı’nın önemli bir dini merkeziydi ve günümüzde de turistlerin ilgisini çeken tarihi bir yer olarak kalmaktadır.
Türkiye, tarihi ve kültürel zenginliğiyle mitoloji severler için birçok keşfedilecek yer sunar. Ancak bu liste, Türkiye’nin zengin mitolojik geçmişinin sadece bir kısmını yansıtmaktadır. Başka birçok yer de mitolojik hikâyelerle doludur ve keşfedilmeyi beklemektedir.
Kaynakça
Anonim. “Apollon ve Artemis’in Doğduğu Kent: Patara.” brandlife. Apollon ve Artemis’in Doğduğu Kent: Patara – Brandlife (brandlifemag.com). Erişim Tarihi: 25.04.2023
Gurdal, Yaprak. “Nemrut Dağı – Tanrıların Dağı”. küçükdünya. Nemrut Dağı – Tanrıların Dağı | Küçük Dünya | Gezi Rehberi (kucukdunya.com). Erişim Tarihi: 25.04.2023
Anonim. “Tlos Antik Kenti Nerede? Kentin Hikâyesi”. villareyonu. 07.01.2022, Tlos Antik Kenti Nerede? Kentin Hikayesi | Villa Reyonu. Erişim Tarihi: 25.04.2023
Eriş, Eyüp. “Bergama Söylenceleri”. http://bergama.bel.tr/wp-content/uploads/belleten17.pdf Erişim Tarihi: 25.04.2023
