Miken Uygarlığına odaklandığımız önceki yazımda sizlere, Mikenlerin savaş ve ticaretini anlatmıştım. Bu sefer ise mezarları ve sunu tabletlerini konu alıp inceleyeceğiz.
Mikenlerin Mezarları
A ve B mezar halkaları, Mykenai şehrinde, onların kültürünü en net, geniş ve gösterişli olarak görülmektedir. Bu mezar halkalarının kazılarında, altın ölü maskeleri, altın diskler, kılıçlar ve kaliteli işçilik eseri olan lüks mallar ortaya çıkarılmıştır. Bu mezarların yönetici veya krallara ait olduğu düşünülmektedir.
Miken kültürünün gelişiminin bir başka en iyi kanıtı ise Tholos mezarlarıdır. Bu mezarlar, yuvarlak planlı, dromos’lu ve bindirme tekniği ile yapılmıştır. Tholos mezarların yapıldığı dönem, Mikenlerin faaliyetlerinin arttığı döneme tekabül etmektedir. Mezarların altında gömü odası ve dromos adı verilen girişi bulunmaktadır.
Sunu Tabletleri
Kült uygulamalarıyla ilgili bilgilerin çoğuna, sunuların kaydedildiği tabletlerden ulaşılmaktadır. Bu sunular içerisinde, kokulu yağlar, tahıllar, bal, baharat, giysi ve altın bir kap görülmektedir. Tüm bunlar saray tarafından çeşitli tanrılara ve kutsal alanlara sunulmuştur.
Bazı sunu tabletleri, bir dini festivale dayanan ay adlarını kaydetmeye öncülük etmiştir. Bu durum, tıpkı Antik Yunanlılar gibi Mikenlilerin de dini takvimleri olduğu anlamına gelmektedir.
Tabletlerde bahsedilen tanrı ve tanrıçaların çoğu klasik Yunan tanrı ve tanrıçalarıdır ve bunlardan bazıları ise Zeus, Hera, Poseidon, Artemis, Ares, Athena, Hermes, Eileuthia ve Erinyler gibi isimlerdir. Geriye kalan Diwia ve Poseidaia gibi Klasik Yunan tanrı ve tanrıçalarının dışarısında kalan isimlerse Zeus ve Poseidon’un kadın versiyonlarıdır.
Miken belgelerinde ön plana çıkan tanrının ismi Potnia‘dır ve “Güç kaynağı kadın” anlamına gelmektedir. Ancak bu isim; atlar, tahıllar, Atina ve Asya gibi çeşitli sıfat ve yer isimleriyle de ilişkilendirilmiştir.
Yazılı olarak kaydedilen bazı festivaller de bulunmuştur. Yeni Şarap Festivali, Lechestfoterion, Taht Festivali, Theophoria bu festivallere örnek verilebilmektedir. Lechestfoterion, arpaların saçılmasının kutlandığı bayramdır ve saçılan arpaların, tanrılara şölen amaçlı sunulduğu veya kutsal bir düğünün kutlanıldığı düşünülmektedir. Taht festivali, atalar onuruna kutlanmış olabileceği varsayılmaktadır. Son festival olarak Theophoria ise kült imgelerinin tören alayında taşınmasıyla ilişkili olduğu bilinmektedir.
Tabletlerde okunan çok sayıda görevli ismi, Mikenlerin iyi gelişmiş dinî bir hiyerarşiye sahip olduklarının göstergesi olduğunu ifade etmek mümkündür. Tablette adı geçen bazı ruhban sınıfına ait görevliler ise şunlardır:
- Pakijane Rahibeleri: Tapınak sorumlusudur.
- Sphageus: Kurban eden kimsedir.
- Birkaç Rahip
- Tanrının hizmetkârları
- Deri Taşıyıcısı: Pozisyonları işaret eden hayvan derisi giydikleri düşünülmektedir.
- Ateşin Koruyucuları,
gibi farklı statüde görevliler yer almaktadır. Ayrıca Pakijane Rahibeleri, tapınak görevlileri arasında kadın otoritesini gösteren tek örnektir.
Birçok dinî görevli, kendi arazisini veya ekonomik gücünü elinde tutmaktadır. Ayrıca bazıları, saray yönetimi ile ilgili konularda da aktif rol oynamaktadır. Bu sebeple, en yüksek rütbeli Mikenli ruhbanlar ile saray elitleri statü olarak hemen hemen aynı yerdelerdi.
Çözülen bazı tabletler, Miken dininin, Klasik Yunan dini öncüsü bir din olduğunu ortaya koymaktadır.
Kaynakça
