Sineklerin Tanrısı’nı anlamak için yalnızca okumak yetmez. Anlayarak okumanın başlıca yoluysa, içerisindeki karakter analizleriyle birlikte yüzeysel olarak geçilmemesi gereken ve nesne ya da eylemlerin arkasına gizlenen metaforları özümsemektir.
Roman boyunca karşımıza bazı semboller çıkmaktadır. Bunlar kitabı anlamak ve anlamlandırmak için önemli rollere sahiptir. Bunlar sırasıyla: Deniz kabuğu, ateş, Sineklerin Tanrısı (çubuğun üzerine geçirilmiş yaban domuzu kafası), Domuzcuk’un gözlüğü, yüzlerin boyanması, canavar ve canavarla ilişkilendireceğimiz okyanus.
Deniz kabuğu, demokrasiyi sembolize etmektedir. İlk bulunduğu zamanlar elinde tutanın söz hakkına sahip olmasından bu sonucu çıkarmak mümkündür. Adadaki çocukları bir toplum olarak düşünürsek, deniz kabuğu önemini yitirmeye başladığı anda, adada gruplaşmalar ve kaos boy göstermeye ve böylece demokrasi yerini yavaş yavaş antidemokratik, otoriter bir ada yaşantısına bırakmaya başlamıştır. Burada yazarın demokrasinin önemine vurgu yaptığı sonucunu çıkarmak mümkündür.
Ateş, insanlık tarihi için önemli bir buluş olmanın yanında, ilk çağlardan beri de insanoğlunun en temel gereksinimlerinden biridir. Burada ise karşımıza iki hususta çıkmaktadır. Birincisi; “hayatta kalmak.” Romandaki karakterler ateş olmasaydı ağaçlardan aldıkları meyveler dışında yemek yiyemeyecekler ve bir müddet sonra hastalanacaklardı. Bu bakımdan ateş, hayatta kalmaları için yani yemekleri pişirmeleri için temel bir bileşendir. Hayatta kalmalarının dışında ikinci olarak “özgürlük” kavramı da ateş ile bağdaştırılabilir. Ralph ve Domuzcuk ateşe büyük bir önem addetmişlerdi. Bunun sebebi ateş sayesinde özgür olabilecekleri düşüncesiydi. Hatta avlandıkları için ateşi harlamayan Jack ve tayfası yüzünden bir gemi kaçırılmış ve özgürlük umudu suya düşmüştü. Kitabın sonunda da koca bir orman yanmış ve bunun sonucunda askerler gelip çocukları kurtarmıştı. O sırada rastlantı ile mi buldular, yoksa ateş sayesinde mi bilinmez; ancak ateşin etkisi olduğu da kuşku götürmez bir gerçektir.
Sineklerin Tanrısı, gerçekliği sembolize etmektedir. Bu çubuğa geçirilmiş domuz kafası, Simon ile arasında geçen diyalogda, Simon’a şöyle demişti: “Asıl canavar çocukların içinde saklıdır.” Canavardan korktukları için ona adak olarak sundukları bu domuz kafası, aslında saf iyiliği sembol eden Simon’a gerçeği söylemişti. Çünkü gerçeği kabul edecek ve bunu çıkarına kullanmayacak kişilerden birisiydi Simon. Bu cansız karakterin kitabın ismi olmasının asıl sebebi belki de adaya düşen çocukların sanıldığı kadar saf bir biçimde yaşamlarını idame ettiremeyeceklerini, yani “gerçeği” göstermek içindi.
Ek olarak: Sinekler; yapıları itibariyle pisliklere, leşlere gelir ve onlardan beslenir. Domuzun kafasını bir nevi tanrı olarak gören çocukların inandığı şeyi de yazar, onlar gibi kötü ve pis bir biçimde betimler. Sineklerin Tanrısı’na böylesine acımasız, kötü çocuklar tapar. Kitapta bahsedilen sinekler, domuzun etrafında dolanan sinekler değil de ona inanan çocuklardır belki de. Aynı küçücük, pis sinekler gibi, ölmüş bir domuzun etrafında dolaşan sinekler (çocuklar)… Sineklerin Tanrısı, yani Jack ve tayfasındaki çocukların.
Domuzcuğun gözlüğü, teknolojiyi sembolize etmektedir. Gözlük olmasaydı ateş yakılamayacaktı. Modern dünya da öğrendikleri bu davranışın onlar için ne kadar büyük bir hayati öneme sahip olduğunu görmekteyiz. Burada teknolojinin hayatımızdaki yeri ve önemi vurgulanmıştır.
Yüzlerin boyanması, ilkel insanların, kabilelerin yaptığı gibi medeniyetten uzak bir davranıştır. Jack, yalnızca kendi yüzünü değil, medeni dünyadaki yüzünü de maskeler bu şekilde. Bu sayede, medeni dünyadaki kurallar da Jack’in yüzü gibi maskelenmiş olur. Yüzlerin boyanması, ilkelliği, yani medeniyetin kaybedilmesini sembolize eder.
Canavar, kötülüğü sembol eder. İlk önce okyanustan gelen bir canavar olduğu görüşü hakimdir çocuklarda. Buradaki okyanussa, çocukların bilinçaltını sembol eder. Bilinçaltında barındırdıkları kötülük ve korku bu şekilde tasavvur edilir. Adada kaos ortamı oluşmasının ilk adımlarının canavar korkusuyla atılması ise kötülüğü sembol ettiğinin bir diğer işaretidir.
Kaynakça:
- Golding, William. (1954). Sineklerin Tanrısı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
