2008 yılında Iron Man filmi ile başlayan ve yıllar boyunca sinemaya yön veren Marvel Sinematik Evreni(MCU), son izlediğimiz Avengers filmi Endgame’den sonra gözle görülür bir düşüş yaşadı. 11 yılda gösterime giren 23 filmiyle gişe rekorları kıran, her yeni filmiyle sinema salonlarını dolduran bu evren, ne oldu da Avengers: Endgame filmi tüm zamanların en çok izlenen ikinci filmi olduktan sonra düşüşe geçti? Marvel filmlerinin eskisi kadar ilgi çekmemesinin nedeni ne?
Zirveden Düşüş

2019 yılında vizyona giren Avengers: Endgame, tüm karakterlerin birleşmesi, herkesin beklediği çizgi roman göndermeleri ve büyük savaş sahnesiyle, Marvel Sinematik Evreni’nin zirvesiydi. Tony Stark, Natasha Romanoff, Steve Rogers gibi sevilen ve Marvel’ın temelini oluşturan karakterlerin vedaları izleyenlerde bir bitiş hissi yarattı. Sevdikleri karakterlerle birlikte bu evrene de veda eden çok izleyici oldu. Sonrasında yayınlanan Marvel yapımları ve karakterleri ise sadece bu evrene birer “ek” gibi görüldü. Avengers: Endgame filmini beklerken bile izleyicinin yaşadığı heyecan, filmin vizyona girdiği gün kırılan gişe rekoru ve film sonrasında salondan çıkarken hissedilenlerle kıyaslandığında, bu yeni projeler yeterli olamadı.
Karakter Çokluğu ve Bağ Kurma Sorunu

İlk vizyona giren Iron Man filminden Spider-Man: Far From Home filmine kadar olan dönemi kapsayan Infinity Saga bittikten sonra çok fazla yeni karakter tanıtıldı. Özellikle çizgi romanları okumayan izleyiciler için, yıllardır bildiği ve sevdiği karakterlerin vedasından sonra bu yeni karakterlerle bağ kurmak oldukça zor oldu. Infinity Saga boyunca bir karakterin, başka birinin filminde görüneceğinin söylentisi bile heyecan yaratıp o filme duyulan merakı arttırırken, şimdi bu hiç tanınmayan yeni karakterler aynı duyguları hissettirmeyi başaramadı.
Sürekli Yayınlanan Yeni Yapımlar

Infinity Saga’nın bitişinden hemen sonra Marvel art arda yeni diziler yayınlamaya başladı. İlk yayınlanan dizilerden WandaVision ve The Falcon and The Winter Soldier bize eski karakterlerin hikâyelerini ve Endgame filmi sonrasında yaşadıklarını anlatmaya devam etse de, Moon Knight ve Ms. Marvel dizileri ile yeni karakterler de tanıtıldı. Sürekli yeni bir içerik yayınlanması güzel bir şey gibi görünse de, tüm bunların arasında, hem eski karakterlerin yeni yaşamlarını takip etmek hem de yeni karakterleri tanımak izleyici için zorlayıcı oldu. Aynı zamanda sinema filmlerinin yerini dizilerin alması da Marvel Sinematik Evreni’nin eski havasını kaybetmesine neden oldu çünkü artık aylarca heyecanla beklenen ve sinemada izlenen filmler, haftalık yayınlanan rutin dizilere dönüştü ve bu da sinema filmleri için duyulan heyecanı yok etti.
Yapımlardaki Tutarsızlık

Yalnızca birkaç ay içerisinde She-Hulk: Attorney at Law ve Thor: Love and Thunder gibi esprili yapımlarla birlikte Moon Knight gibi daha karanlık ve derin bir atmosfere sahip yapımlar yayınlandı. Önceden de her filmin kendine has bir tarzı olsa da bir bütünlük içerisindeydi. Şimdi bir yanda yıllardır bilinen Marvel aksiyonu varken, bir yanda avukatlık yapan She-Hulk; bir yanda ise irade, yaratılış gibi temaları işleyen Eternals var. Yapımların türündeki bu tutarsızlık, özellikle Endgame sonrasında nasıl bir yol izleneceğini merakla bekleyen, beklentisi yükselmiş izleyicinin gözündeki Marvel kalitesini düşürdü. Bu da fazla içeriğin her zaman iyi içerik olmadığını kanıtlar nitelikte.
Multiverse Karmaşası

Infinity Saga sonrasında başlayan Multiverse Saga, adından da anlayabileceğimiz gibi multiverse yani çoklu evrenlere odaklanıyor. Bu çoklu evren teması Avengers: Endgame filminde tanıtılmıştı ancak yeni yayınlanan film ve dizilerle birlikte çok daha kafa karıştırıcı bir hale geldi. Artık Marvel yapımlarında önceki filmde ölümüne çok üzüldüğümüz bir karakter, sonraki filmde başka bir evrenden gelen hâliyle var olabilir. Bu sayede film ve dizilerde beklenmedik karakterler ve olaylar karşımıza çıkıp heyecan yaratabilse de aynı zamanda şu ana kadar oluşan bağları da koparıyor çünkü çoklu evren demek aslında hiçbir karakter yok olmuyor demektir. Eğer çoklu evrenler sayesinde her karakterin geri dönmesi mümkün oluyorsa, yapımlardaki hiçbir ölümün bir anlamı kalmamıştır. Tüm bu nedenlerden dolayı zaten yeni karakterlerle bağ kurmakta zorlanan izleyici, Marvel yapımlarında izlediği olaylardan da yeterince etkilenmemeye başladı.
Zayıf Kötüler

Avengers: Infinity War ve Avengers: Endgame filmlerinde karşı karşıya kalınan ancak aslında net bir şekilde gösterilmese de çoğu filmde yaşanan olaylarla bir bağlantısı olan güçlü Thanos karakterinden sonra, yeni kötü karakterlerin daha zayıf kalması da yapımlara olan ilgiyi azalttı. Thanos, evrendeki her şeyin yarısını yok etmek gibi net ve büyük bir tehdit oluşturuyordu, üstelik kahramanlar ona karşı bir kez kaybetti ve bu konu iki filmde işlendi. Buna karşılık olarak yeni yayınlanan yapımlarda kötülere yeterli zaman ayrılmıyor. Çoklu evrenler ve fazla karakter olması sebebiyle kötülerin arka planları, motivasyonları ve gelişimleri yeterince gösterilmiyor. Aynı zamanda yine aynı sebeplerden dolayı karakterler kalıcı da olamıyor ve bu da izleyicinin gözünde bu kötüleri daha etkisiz kılıyor.
Sinema Sektöründeki Değişim

Pandemi döneminden sonra diğer birçok şey gibi sinema sektörü de değişti. İnsanlar sadece çok merak edilen “büyük” yapımları izlemek için sinemaya gitmeye başladı. Marvel Sinematik Evreni’nde de Avengers: Endgame ile “büyük olay”ın bitmesinden sonra birçok yeni yapım sunulduğundan dolayı izleyicilerde bir doygunluk hissi başladı. Yeni yapımların yeterince etkili olmaması, Disney’in Marvel’ı satın almasından sonra tüm içeriklerinin Disney+’ta yayınlanması ve izleyicilerin evinin konforunda bu içeriklere erişebilir olması da insanların Marvel filmleri için sinemaya gitmeyi gerekli görmemesine neden oldu.
Rakiplerin Yükselişi

Marvel’da yaşanan bu düşüş sırasında en büyük rakibi DC’nin yükseliş sinyalleri vermiş olması da büyük bir etki yarattı. Marvel, sürekli tüm yaş kitlelerine uygun yeni içerikler yayınlayıp yeni karakterler tanıtmaya çalışırken, DC strateji değiştirerek daha cesur işlere yöneldi. DC Studios’un başına daha önce de Marvel’da yönetmenlik yapmış olan James Gunn getirildi ve Gunn, DC Sinematik Evreni’ndeki yapımları birbiriyle bağlantılı ve tutarlı bir bütün haline getireceğini söyledi. Son zamanlarda oldukça ilgi gören anti-kahramanları da kullanarak, daha çok yetişkin kitleye hitap eden filmler yapılmaya başlandı. Ayrıca DC’de henüz işlenmemiş birçok karakter bulunması ve son zamanlardaki başarıları da göz önüne alındığında izleyiciler için de Marvel’ın alışıldık yapısı ve görsel efektli dövüş sahnelerindense DC’nin bu yeni, cesur ve karanlık işleri daha ilgi çekici oldu.
Görsel Efekt Kalitesizliği

Hızla yayınlanan yeni projelerle birlikte azalan bir diğer şey de görsel efektlerin kalitesi oldu. Çok kısa sürede çok fazla proje üretildiği için görsel efektlere artık yeterli özen gösterilmemeye başlandı. Buna rağmen çok basit sahnelerde bile yeşil perde kullanılması da yapımlardaki gerçekçiliği yok etti. Gerçek ışık ve setler yerine yeşil perdeyle çekilmiş fazla göze batan sahneler ve She-Hulk gibi tamamen görsel efektlerle oluşturulmuş karakterler Marvel’ın kalitesini düşüren bir başka etken oldu.
Kang Krizi

Marvel‘ın yeni döneminin ana kötü karakteri olması planlanan Kang the Conqueror karakterine hayat veren Jonathan Majors’a karşı suçlamalar da yeni Marvel projelerini sekteye uğrattı. Majors, 2023 yılında aile içi şiddet suçlamasıyla tutuklandı ve mahkemede suçlu bulundu. Sonrasında tutuksuz yargılansa da Marvel, Majors ile yollarını ayırdı ancak bu gelişmeler Marvel’ın duyurduğu bazı projeleri de belirsizliğe sürükledi. Thanos, Infinity Saga için neyse Kang karakteri de Multiverse Saga için oydu. İlk kez Loki dizisi ile izleyiciyle tanışan bu karakter, Multiverse Saga’nın ana yapı taşlarından biriydi ve 2026 yılında vizyona girmesi planlanan Avengers: The Kang Dynasty filmi tamamen onun üzerine kuruluydu. Çoklu evrenler sayesinde bu karaktere farklı bir oyuncuyla devam edilmesi mümkün olsa da henüz Marvel’ın nasıl bir yol izleyeceği belirsiz. Ana kötü karakter etrafında kurulan planın çökmesi ve projelerin sekteye uğraması da izleyicide “planı olmayan, ne yaptığı belirsiz bir Marvel” imajı yarattı.
Kaynakça:
Marou. “Le MCU En Crise : État Des Lieux À L’aube De 2025.” Asap Turtle Blog, 31 Dec. 2024, asapturtle-blog.com/le-mcu-en-crise. Erişim Tarihi: 10.05.2025
Mouriquand, David. “Jonathan Majors Found Guilty of Assault and Dropped by Marvel.” Euronews, 19 Dec. 2023, www.euronews.com/culture/2023/12/19/jonathan-majors-found-guilty-of-assault-and-dropped-by-marvel. Erişim Tarihi: 13.05.2025


