Martin Luther King kimdir?

Martin Luther King Amerika Birleşik Devletleri’nde ırk ayrımcılığına, ırk eşitsizliğine karşı mücadele vermiş ve bu mücadele neticesinde dünya çapında tanınan Amerikalı bir sivil haklar lideridir. Bunların yanı sıra din adamı ve siyasi aktivist olarak da bilinir. Bunlar her ne kadar onun niteliklerinden olsada temelde ırk eşitsizliği üzerine yaptığı çalışmalar ve eylemlerle ön plana çıkmıştır. Bu süreç 1950’lerin başında başlayıp 1960’lar boyunca devam etmiş ve Martin Luther King bu zaman aralığı boyunca ırk ayrımcılığına karşı barışçıl eylemler sergilemiş ve medeni haklar hareketinin önde gelen isimlerinden birisi olmuştur. Bu da onun Amerika Birleşik Devletleri ve ırk eşitsizliğinin çok hissedildiği diğer ülkelerde tanınmasına sebep olmuştur.

Martin Luther King, 15 Ocak 1929 tarihinde Georgia eyaletinin Atalanta şehrinde doğdu. Ailesi siyahi Amerikalılar arasında saygın bir aile olarak biliniyordu. Babası bir Baptist papazı, annesi ise öğretmendi. Ailesi Martin’in ilerideki sivil haklar liderliğine etki eden dini ve eğitimsel değerlere sahip, eğitimli bir aileydi. Martin bu konuda doğuştan gelen bir şansa sahipti.

Martin Luther King, Boston Üniversitesi’nde teoloji doktorası yaparak kendisini rahip olarak yetiştirdi. Eğitimine devam ederken Mahatma Gandhi’nin barışçıl direniş felsefesi ve sivil itaatsizlik fikirlerinden oldukça etkilenen Martin Alabama’da 1955 yılında gerçekleşen, Montgomery Otobüs Boykotu’na önderlik ederek sivil haklar hareketine katıldı. O dönemde otobüslerde yapılan ırk ayrımcılığına yeterli tepkiyi göstermek için yapılan protesto ve buna liderlik eden Martin Luther King medyada geniş bir yankı buldu. Bu protestodan sonra, 1963 yılında Washington DC’deki Lincoln Anıtı önünde yaptığı “I Have a Dream”(Bir Rüyam Var) konuşması, Matin’in yaptığı en önemli konuşmalardan birisidir. Bu konuşma Amerika Birleşik Devletleri’nde ırk ayrımcılığına karşı mücadele ve bu konudaki eşitlik çabalarını sembolize eder. Bu konuşmada söylediği:

“Bir hayalim var. Bir gün, dört küçük çocuğumun, derilerinin rengine göre değil, karakterlerine göre değerlendirildikleri bir ülkede yaşayacakları bir gün.”

cümlesi onun temel hedefini gözler önüne serer. King, doğduğu günden öldüğü güne kadar ırk ayrımcılığına karşı barışçıl eylemler ve toplumsal değişim çabalarıyla tanındı. 1968’de  Memphis, Tennessee’de suikaste uğradı ve hayatını kaybetti. Fakat eylemleri ve barışçıl politikaları onun ölümünden sonra bile yankı uyandırmış, bu anlamda yapılan mücadelelere ışık tutmuştur. Ölümünden sonra 1986 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde federal bir tatil olarak kabul edilen Martin Luther King Jr. Günü ile onurlandırılmıştır. Çünkü King; sivil haklar mücadelesinin sembol figürlerinden birisi olarak bilinmekteydi.

Martin Luther King’in Yaptığı Eylemler

1-Monterrey Otobüs Boykotu

Rosa Parks’ın Montgomery, Alabama’da otobüslerde ayrımcılığa karşı oturmayı reddetmesinin ardından, Martin Luther King, bu hareketi destekleyen bir lider haline geldi. Montgomery Otobüs Boykotu, siyahların otobüslerde ayrımcılığa karşı mücadelesinde önemli bir dönüm noktası oldu ve sonunda Mahkeme tarafından ayrımcı uygulamalara son verilmesine neden oldu.

2-Birmingham Protestoları (1963)

Birmingham, Alabama’da ırk ayrımcılığının şiddetli bir şekilde yaşandığı bir dönemde, Martin Luther King ve diğer aktivistler şiddetsiz direniş ve protestolar düzenledi. Bu eylemler, kamuoyunu uyandırdı ve 1964 yılında kabul edilen İç Güvenlik Yasası‘nın oluşturulmasına yardımcı oldu.

3-“Benim Bir Hayalim Var” Konuşması (1963)

Martin Luther King Jr., 1963 yılında Washington, D.C.’de düzenlenen Büyük İşgücü Mitingi sırasında ünlü “Benim Bir Hayalim Var” konuşmasını yaptı. Bu konuşma, eşitlik ve ırk ayrımcılığına son verilmesi çağrısında bulundu ve sivil haklar hareketinin sembolik bir anı haline geldi.

4-1964 Medeni Haklar Yasası

King’in liderliği altında gerçekleşen bu yasa; ırk, renk, din, cinsiyet veya ulusal köken gibi nedenlerle ayrımcılığa son verilmesini hedefleyen tarihi bir yasa olarak kabul edilir. Bu yasa, ırk ayrımcılığına son verme amacını taşıyan birçok hükümet politikasının temelini oluşturdu.

5- Selma’dan Montgomery’ye Yürüyüş (1965)

Alabama eyaletinin Selma şehrindeki ırk ayrımcılığına karşı barışçıl bir yürüyüş düzenledi. Bu yürüyüş, ırk ayrımcılığının son bulmasını talep eden birçok kişinin bir araya geldiği ve sonunda Federal Hükümet’in ırk ayrımcılığına karşı daha fazla eylem başlatmasına neden olan bir olaydır.

Kaynakça

• ”How Martin Luther King Put Rights Movement ‘Where His Mouth Was’ in ‘Dream’ Speech”. abcnews. 26.08.2013. https://abcnews.go.com/US/things-make-dream-famous-speeches-history/story?id=20068795  Erişim Tarihi: 08.11.2023.

• King, Martin Luther. Martin Luther King, Jr. Global Journey, 2013.